Bloomberg HT’ye konuk olan FD Architecture Kurucusu Funda Arkas, sektördeki son gelişmeler, maliyet ve fiyatlamalar hakkında değerlendirmelerde bulundu.
FD Architecture’ın faaliyet alanlarını anlatan Arkas, şirketin 1999 yılında kurulduğunu ve kişiye özel projeler yaptıklarını söyledi.
“İstanbul Havalimanında da biz CIP’leri tasarladık doğu ve batı yakası olarak ve imalatlarını yaptık” diyen Arkas, oradaki pişirme üniteleri, oturma alanları, sinema salonunun girişinin yapımında güzel ve heyecanlı bir dönem geçirdiklerini söyledi.
Şehir dışında ve yurtdışında proje çizdiklerini kaydeden Arkas, “Biz bir İzmir firmasıyız ama İzmir dışında da birçok proje geliştirdik. İstanbul ağırlıklı çok çalıştık, Gaziantep’te çalıştık. Şimdi de yaklaşık 2 senedir Urla’da proje yapıyoruz. Ben 9 yıldır Çeşme’de yaşıyorum ama bütün illerde işler yapıyoruz çok kalabalık bir kadroyla çalışıyoruz. Yıllardır ekibimiz aynıdır kolay kolay ekip değiştirmeyiz.” dedi.
Arkas, bir projeyi inşaa ederken mutlaka coğrafyaya baktıklarını ve kişiye özel projeler çizmeleri sebebiyle hiçbir projenin tekrarlanmadığını kaydetti.
FAMM Projesi hakkında değerlendirmelerde bulunan Arkas, “Bu proje Urla Kuşçular’da. Aslında burası imara kapalı bir alan, sadece ender imarlı arsalardan birinin üzerinde biz bu projeyi geliştirdik. Yaklaşık 2 sene sadece proje üzerinde çalıştık, 110 dönüm içerisinde 87 villayız. Bunun da sosyal alan donatıları var, 20 bin metrekare de diğer donatıları var aslında 130 bin metrekarelik bir alan. İlk dikkat ettiğimiz şey oradaki ağaçları ve doğayı muhafaza etmekti, orada yaşayan hayvanların doğasını bozmadan evleri nasıl organik yerleştirebiliriz ve nasıl yapılar çıkabilir diye 2,5 sene çalıştık. İnşaat başlayalı 1 sene oldu, hızlı gidiyoruz 2025 Nisan veya Mayıs sonu anahtar teslim düşünüyoruz, bir aksilik olamazsa çünkü izinler ruhsatlar bir Belediye ayağımız var.” dedi.
“Yüzde 50’nin üzerinde artışlar var”
Sekötördeki maliyet hesaplamaları hakkında konuşan Arkas şu ifadeleri kullandı:
“Biz her projeye girmeden önce bir bütçe çalışması yapıyoruz ve profesyonel şekilde ekipler tarafından hazırlanıyor. Maalesef günümüz Türkiye’sinde son dönemde çok da maliyet hesabı yapamıyoruz çünkü asla öngöremiyorsunuz çok artış var. Yüzde 50’nin üzerinde artışlar var. Birçok ürün ve malzeme ithal olduğu için bizim maalesef sıkıntımız hammadde. Özellikle bizim sektörde ürünlerde Türkiye’de çok alternatifimiz yok. Son dönemde zaten her şeyin fiyatı çok arttığı için mecburen ithal ürüne dönmek zorunda kaldık. Dolar ve euro bandını da takip etmek zorundayız orada da çok artış var.
Bütçede planladığımızın çok üzerine çıktık ama ödün de vermek istemedik. Mesela bütün malzemelerimiz proje öncesinde belliydi ve bütün alımlarımızı yapmıştık tabi zorlanıyoruz her sektör gibi.
Özellikle inşaat sektörü son dönemlerde zorlanıyor çünkü maliyetlerimiz çok yüksek.
Kumaşta da üretim yeterli değil tabi Bursa ve Denizli’de üretim var ama yeterli değil mecburen ithal kumaş pazara giriyor. Ürünlerde bazı kalemlerde yüzde 80, bazı kalemlerde yüzde 100, bazılarında yüzde 150 artış yaşıyoruz biz.”
“Sadece malzeme değil işçilik ücretleri de çok değişti”
Arkas, maliyetlerin fiyatlara yansıması hakkında yaptığı değerlendirmede, “Aslında bu zorlandığımız bir konu. Tabi maliyetleri fiyatlarımıza çok yansıtamıyoruz çünkü herkesin bir alım gücü var. Ama bir süre sonra yansıtmak zorunda kalacağız çünkü maliyetlerimiz arttıkça diğer firmalarla bizde zorlanıyoruz. Sadece malzeme değil işçilik ücretleri de çok değişti, yevmiye 300 iken şu anda 3000 civarında. Projenin sonunda bunları fiyatlara yansıtmak zorunda kalacağız.” dedi.
Şirketin yurtdışı hedeflerine de değinen Arkas, “Aslında çok teklif geldi bize özellikle FAMM için. İşte FAMM Londra, FAMM Duba, FAMM Bodrum, yurtdışında daha da farklı noktalardan da teklifler geldi. Urla’dan sonra Dubai veya Londra olabilir. Bodrum için de çok baskı var ama biz çok Bodrumcu değiliz. Bizim projelerimiz masif ağaç ağırlıklı, kemerli, yüksek tavanlı çok Bodrum mimarisine de uyan bir stilimiz yok.” ifadelerini kullandı.