Star Haber’den Canan Yıldırım’ın haberine göre, ev sahibi–kiracı anlaşmazlıkları her geçen yıl artarken, kiralama süreçlerinde istenen şartlar da giderek ağırlaşıyor.
Peşin kira, kefil, sabıka kaydı, hatta banka hesap özeti isteyen ev sahiplerinin sayısı artarken, son dönemin yeni uygulaması ise dikkat çekti. Ev sahipleri 12 aylık kira sözleşmesinin her ayı için ayrı bir senet talep etmeye başladı.
SENETLE KİRA YASAL MI?
Ev sahiplerinin kira borcunu garanti altına almak için senet talep edebileceğini belirten Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Ali Güvenç Kiraz, Yargıtay’ın bu talebi hukuka aykırı bulmadığını ifade ediyor. Kiraz açıklamasında şunları söylüyor:
“Mal sahibi kira borcunu garanti altına almak amacıyla senet talep edebilir. Senet talep etmesinde Yargıtay herhangi bir hukuka aykırılık görmüyor” şeklinde açıklamada bulundu.
Bazı ev sahipleri bu uygulamayı teminat olarak istediğini açıklarken, bazıları ise “kira alamama riskine karşı senet şart” görüşünde. Uzmanlara göre ise durum bu kadar basit değil. Kiracılar her talep edilen senede imza atmak zorunda değil.
KİRA VE DEPOZİTO DIŞINDA SENET TALEP EDİLEMEZ
-Depozito senedi üç ayı geçemez
Depozito için düzenlenen senetlerde ise önemli bir sınır var. Kiraz bu konuda şu uyarıda bulunuyor:
“Depozito için verilecek olan senedin üç aylık kira bedelini geçemeyeceğine” dikkat çeken Kiraz, bu sınırın aşılması hâlinde senedin geçerli olmayacağını vurguluyor.
Ayrıca şu noktayı da ekliyor:
“Bunun haricinde herhangi bir alacak kalemi için; demirbaşlar ve eşyalar için apartman aidat borçları benzeri gibi bir takım borçlar için senet düzenlemek zorunda değildir” dedi.
Uzmanlara göre üç aydan fazla senet talebi, Türk Borçlar Kanunu’ndaki ‘kiracı aleyhine düzenleme yasağı’ kapsamına giriyor.
Ev sahiplerinin günden güne yeni bir istekle kiracıların karşısına çıkması da bir baskıya dönüşüyor. Özellikle yeni ortaya çıkan senet şartı, pek çok kiracısının kendisini güvensiz, zorlanmış ve hatta ‘sanki ödeme yapmayacak biriymiş’ gibi hissetmesine neden oluyor.
Yaşanan bu durum, kiralarken yaşanan ekonomik zorunlukların yanında bir de kiracılarda yeni bir ‘utanç duygusu’ oluşturuyor. Ev sahiplerinin artan istekler karşısında kiracılar, haklı olsalar bile kendilerini mahcup hissetmesine neden oluyor.
KİRACILAR SENET İMZALAMADAN ÖNCE NELERE DİKKAT ETMELİ?
Kiracının senet imzalamadan önce iki büyük riskle karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. Kiraz bu konuda şöyle konuşuyor:
“– Hem kira borcunu ödeme riski ortaya çıkar, hem de senetleri ödeme riski ortaya çıkar. Yani bir konuda aynı anda iki borç ödeme ortaya çıkabilir.
– Kira borcuna yönelik verilen senetlerin hepsinin mutlaka kira sözleşmesinin içine veya kira sözleşmesinin içindeki bir ek protokol; yani senet protokolüne ne için verildiği ve senet numaraları senet tarihleri vade tarihlerinin açık ve aleni şekilde yazılması gerekir” diyerek konuya dair önemli bir uyarıda bulunuyor.
SENET TALEBİ YASAL AMA SINIRLARI VAR
Star Haber’den Canan Yıldırım’ın haberine göre, kira ilişkilerinde senet talebi tamamen yasak olmasa da kapsamı oldukça sınırlı.
Uzmanlar kiracıların imza atmadan önce hem sözleşmeyi hem de senetleri dikkatle incelemeleri gerektiğini belirtiyor. Aksi hâlde, kiracılar aynı borç için iki kez ödeme riskiyle karşı karşıya kalabilir.