Boş evi, dairesi olanlar bu sistemlerle konutunu kısa süreli kiraya verebiliyor. Uber ve Lyft gibi, bu yeni iş modelleri uzunca bir süredir bir çok kişiyi zengin etti, bir bakış açısıyla ekonomilere de canlılık getirdi. Taksicilerin fahiş fiyatını ve monopollerini kırdı. Ancak bu uygulamalar ABD dahil dünyanın birçok ülkesinde haksız rekabet, vergilerde adaletsizlik gibi konular üzerinden eleştirilerin de merkezinde. ABD’de Uber, taksiden ayrı bir sistem olarak çalışırken Avrupa’da Uber araçlarına taksi plakası ile çalışma izni veriliyor. Şirket, Hollanda, İrlanda ve Yunanistan’da vergilerini ödüyor.
OTELCİLER TEPKİLİ
Gelelim kısa dönemli ev kiralama sistemlerine. Bu iş modellerinin yaygınlaşması dünyanın pek çok bölgesinde otelcilik sektörünü de etkiledi. Otelciler, meslek kuruluşları müşteri kaybetmelerine atıfla sisteme tepkilerini daha sık dile getirmeye başladı. Kendilerine uygulanan vergilendirmenin bu sistemlere de yansıtılması çağrıları dikkat çekiyor. Aynı şekilde, uygulamayla yakınlarına taşınan kiracılara yönelik kimi çevre sakininden gürültü, güvenlik nedenleriyle yerel yönetimlere şikayetler de arttı. Tartışmalar sürerken Hollanda’da yerel yönetimler evlerini kiraya verecekleri, konaklama listelerine kayıt olmayı zorunlu hale getirdi. Böylece Airbn veya Vrbo yoluyla kiraya verenlerden hem kayıt parası hem de otellerden alınanlara benzeyen bir konaklama vergisi alınmaya başlandı.
ABD’de ise her eyalette yerel yönetimlerin uygulaması farklı. Dallas kenti ve çevresinden sorumlu yerel yönetimler de ev sahiplerinden konaklama vergisi almak için konaklama yeri olarak kayıt olma zorunluluğu getirdi. Geçen kasım ayından bu yana birikmiş vergilerin alınması yönünde harekete geçti. Ev sahipleri ise tepkili, “belediye niye bizden vergi alıyor, Airbn şirketinden alsın vergileri” derken Kuzey Teksas Otelciler Birliği yöneticileri ise başka bir konuyla gündeme geliyor: “Kiralanan evler tıpkı oteller gibi aynı hijyen ve diğer kurallara tabi olmalı.” Dallas Belediyesi geçen kasım ayından bu yana 245 bin dolar vergi topladı.
Teksas eyalet başkenti Austin bu konuda çok sıkı bir düzenleme getiren ilk şehir oldu. Ancak belediyeye davalar açıldı. Diğer şehirlerden Fortworth daha gevşek bir düzenleme getirmişken Houston ve El Paso’da ev sahipleri hiçbir yerel yönetim düzenlemesine tanık olmadı.