Türk inşaat şirketlerinin Afrika’daki en önemli temsilcilerinden biri Yapı Merkezi. Özellikle Sahra Altı Afrika’da raylı projelerle öne çıkan Yapı Merkezi, bu yıl bölgenin ilk elektrikli demiryolu projesi olan Tanzanya’daki Darüsselam ve Maragoro şehirlerini birleştirerek faaliyete almıştı.
Dünya’dan Kerim Ülker’in haberine göre, ekim ayında da Uganda’daki Malaba-Kampala Demiryolu Prpjesi’nin temelini atan şirketin, bölgede bu alanda aldığı milyar dolarlık projelerin ilki ise Etiyopya idi. 2015 yılında Etiyopya’nın merkezi ve kuzeyini stratejik Cibuti limanına bağlayan hayati bir ulaşım bağlantısı olarak öngörülen 447 kilometrelik demir yolu hattının inşasını üstlenen Yapı Merkezi, projeyi tamamlamak üzereyken ülkede 2018 yılında siyasi bir kriz baş gösterdi ve 2020 yılında da şiddetli çatışmalar başladı.
PROJE 1.7 MİLYAR DOLAR DAVA 1.6 MİLYAR DOLAR
Etiyopya’da federal hükümet ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasındaki yıllar önce biten savaş yeninden başlanmıştı. Etiyopya’nın kuzeyindeki Tigray, Amhara ve Afar bölgelerindeki savaşın yarattığı zorluklar nedeniyle Türk şirketi Yapı Merkezi, çalışmaları tamamlamadan ülkeden ayrıldığını yerel yönetime bildirdi ve bu iddialı proje belirsizliğe sürüklendi.
Etiyopya Maliye Bakanlığı’nın 2023 raporuna göre, savaş ülke genelinde yaklaşık 28 milyar dolarlık bir ekonomik zarara neden oldu. Maliye Bakanı Ahmed Şide, Halk Temsilcileri Meclisi’nde yaptığı sunumda bu rakamın da Etiyopya’nın gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 25’inden fazlasına denk geldiğini ifade etti.
Yapı Merkezi’nin aldığı 1.7 milyar dolarlık tamamlanamayan işte bu devasa proje, şimdilerde yargı sürecine sürüklenmiş durumda. Türk şirketi, ülkeden çekilirken büyük bir maddi kayba girmiş ve Etiyopya’daki araç ve gereçleri yağmalanmıştı. Yapı Merkezi, zararının tanzimi için tahkim yolunu seçerken, zararın 500 milyon dolara ulaştığı ifade ediliyor. Projenin sahibi olan Etiyopya Demiryolları Şirketi (ERC) ise Türk müteahhit Yapı Merkezi’ne yönelik Londra’daki Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne karşı dava açtı. Etiyopya devletinin Türk şirkete karşı açtığı dava 1.6 milyar dolar.
TÜRK EXİMBANK KREDİ VERMİŞTİ
-Yapı Merkezi Holding’in 42 ayda tamamlaması planlanan 389 kilometre uzunluğundaki Awash Waldia ile Hara Gabaya bölgesi arasındaki demiryolu, istasyon ve bakım hatlarıyla 447 kilometreyi bulacaktı. Yapı Merkezi Holding’in inşa edeceği demiryolu hattında, üç terminal istasyonuyla altı ara istasyon yer alacaktı.
-2015’te Amhara Eyaleti’nin Kombolcha kentindeki temel atma töreninde konuşan Etiyopya Başbakanı Hailemariam Desalegn, demiryolu projesinin sadece ülke kentlerini bağlamayacağını, gelecekte Afrika ülkeleriyle de demiryolu ağı kurmayı planladıklarını belirtmişti.
-Türk Eximbank’ın da kredi verdiği projenin yüzde 50’si 2017’de bitmiş ve test sürüşleri başlamıştı. 2020 sonunda tamamen hizmete girmesi beklenen proje, iç savaş ve çatışmalar nedeniyle tamamlanamadı.
patronlardunyasi.com