Bankaların kredi limitlerini sınırlaması, kredi oranlarının aylık yüzde 5’lere çıkarak yüksek seyretmesi konut alımında kredileri frenledi. Bu durum BDDK verilerine de yansıdı. 5 Temmuz 2024 tarihli verilere göre, bankaların kullandırdığı konut kredilerinde yıllık artış yüzde 1, 6 aylık artış ise yüzde 2 seviyesinde kaldı. Bankaların yılbaşında 395,6 milyar lira, Temmuz 2023’te ise 399,2 milyar lira seviyesinde bulunan konut kredisi hacmi 5 Temmuz haftasında 403,7 milyar lira seviyesinde ölçüldü.
Karmar AŞ İcra Kurulu Başkanı Emrullah Yedikardeş hem kredi -mevduat hacmi, hem konut pazarındaki geçmiş büyüme rakamlarına bakıldığında yüzde 1-2’lik artışların büyüme kabul edilemeyeceğine dikkat çekti. Kredilerdeki daralmanın, büyük oranda kredili satışlarla yürüyen inşaat sektörünü de yavaşlattığına dikkati çeken Emrullah Yedikardeş, sektörün ve ekonominin canlanması adına bankaların yüksek kârlarından fedakârlık etmesi ve ayrıca BES’teki birikimlerin kredili işlemlerde peşinata teminat sayılması önerilerinde bulundu.
Tüketici kredisinde teminat uygulaması var
Emrullah Yedikardeş “Bankalar şu anda tüketici kredilerinde, tüketicilerin BES’teki birikimlerini kredilerine teminat kabul ediyorlar. Bunu konut kredisine uyarlayarak, örneğin tüketicinin kredi haricinde ödemesi gereken peşinat için BES birikimlerini teminat kabul etsinler. Böylece bir yandan kredi oranlarının yüksekliği, bir yandan evin değerinin yüzde 20-30’u kadar nakit peşinat bulma sorunu ile uğraşan tüketiciye bir nefes sağlanmış olur” değerlendirmesini yaptı.
Son dönemde elinde nakit tasarrufu olmayanlar için konut alımının adeta imkansızlaştığını hatırlatan Emrullah Yedikardeş, bu durumun konut satışlarında kendisini gösterdiğini açıkladı.
Emrullah Yedikardeş “Kimse gayrimenkul almak için istediği kadar kredi kullanamıyor. Gayrimenkul yatırımları artık kredilerden beslenemiyor. Geriye nakit seçeneği kalıyor ki bu dönemde gerçek ihtiyaç sahiplerinin elinde yeterince nakit birikimi yok, yatırımcı kitle de şu sıralar zaten mevduatı tercih ediyor. Hal böyle olunca gayrimenkulü beslemek için yeni enstrümanlar bulmak gerekiyor” yorumunu yaptı. Emrullah Yedikardeş sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tüketici kredilerinde BES uygulanabiliyorsa bunu konut kredilerine de farklı bir çerçevede taşımak konut alacak olanların işine yarayabilir. Elbette ki konut kredilerinde teminat zaten gayrimenkulün kendisidir. Ancak yürürlükteki uygulama gereğince konutun hepsine kredi kullanılamıyor, evin değerinin yüzde 20-25’lik kısım için tüketicinin nakit peşinat ödemesi gerekiyor. Kalan kısmı banka kredilendirebiliyor. Mesela böyle bir durumda tüketiciye ödemesi gereken peşinat yerine BES’teki birikimin değerlendirme imkanı açılmalı. Bu BES’in de cazibesini artırır, konut alacak olanlara da kısmen nefes olur…”