Ticaret Bakanı Ömer Bolat, canlı yayında dikkat çeken açıklamalar yaptı.
Konut fiyatlarındaki köpük kalktı mı? İkinci el ve sıfır araçlarda düşüş var mı? Ticaret Bakanı Ömer Bolat, TRT Haber’de gündeme dair merak edilen soruları yanıtladı.
“Hükümetimiz 3 Haziran tarihinde açıklandıktan sonra Ticaret Bakanı olarak atandık. Covid döneminden başlayarak gerek tedarik krizleri, gerekse lojistik krizleri nedeniyle dünyada arz talep dengesizliğinden dolayı anormal artış ve yüksek enflasyon dalgası meydana geldi.
En çarpıcı alanlarından birisi otomotiv sektörüydü. Baktığımızda araç bulunamaması sıfır araçların ortada olmaması, bunların büyük ölçüde stoklandığı ihbarları, müşterilere karşı araç yok deyip anormal taleplerde bulunmak, çeşitli haksız ticari uygulamalar gibi düzenlemeler oldu.
Hükümetimiz 1.5 yıl önce 6 ay 6 bin km sınırlaması getirmişti.
raç sıkıntısı olduğu için bugün araç al üstüne yüzde 30-40 koy sat gibi uygulamaları önlemek amacıyla yapılmıştı. Göreve geldikten sonra önce denetimlerimizi artırdık, hükümet olarak Cumhurbaşkanımızın bize verdiği talimat piyasaları toparlayın olmuştu.
6 ay 6 bin km sınırlaması sadece yetkili satıcılar için söz konusuydu biz bunu bireysel satıcılar için de 1 Temmuz itibarıyla uygulamaya başladık.
İlan sitelerini sorumlu tuttuk. İlan yasağına uymayanlara ciddi para cezaları uygulayacağımızı ilan ettik. İhlal edenlere de uyguladık.
“2 AY SÜRE VERDİK! 1 KASIM’DA UYGULANMAYA BAŞLAYACAK”
İlanlarda birinci elden daha yüksek ikinci el satış fiyatı yazamayacaklarını getirdik. Son olarak da 31 Ağustos’ta emlak piyasası ve oto piyasasında sahte ilanlar yoluyla fiyatları şişirme çalışması içinde olan uygulamalara karşı ilan sitelerini sorumlu tutan yönetmelik değişikliği yaptık.
2 ay süre verdik 1 Kasım’da uygulanmaya başlayacak. Burada amacımız piyasanın denetlenmesi, adil, istikrarlı bir şekilde satışların alışların düzene gelmesi.
‘6 AY SONRASINA’ DENİLİRKEN ŞİMDİ 3 SAAT’
Bir de baktık ki stoklar ortaya çıktı. 3 ay 6 ay sonrasına araç gelebilir denilirken şimdi 3 saat, 24 saat sonrasına araç teslim ediliyor. Bunlar güzel gelişmeler.
İKİNCİ EL FİYATLARINDA YÜZDE 15’E VARAN DÜŞÜŞ
Fiyatlarda köpük kalktı. İkinci elde fiyatlarda yüzde 15’e varan düşüşler var. Bu devam edecek, birinci el sıfır araçlarda da yüzde 10-20’ler arasında kampanyalarla indirimler yapılıyor, rekabet başladı.
Otomotiv piyasası kampanyalar anlamında önemli bir dönem. Piyasanın normale dönmesi alıcılar için de satıcılar için de artık anormal uygulamaların ortadan kalkmasını başarmak önemliydi. Biz bunu başardık. Amacımız piyasaların regüle olması, düzenli işlemesi.
NE KADAR CEZA KESİLDİ?
6 ay 6 bin km’den kaynaklı cezalar sadece 2023’te 126 firmada 52 milyon TL, ilan kısıtlamasını getirdik oradan buna uymayanlarla ilgili olarak 253 kişi ve işletme 67.5 milyon TL, stokçuluk faaliyeti ile alakalı kestiğimiz ceza 103.5 milyon TL, fahiş fiyat cezaları da 357 firma için 86 milyon TL olarak oto sektöründe bu cezalar kesildi.
“EMLAKTA SATIŞ FİYATLARINDA KÖPÜK KALKTI”
Emlakta da satış fiyatlarında köpük büyük ölçüde kalktı. Sahte ilan yoluyla fiyat şişirmelerine karşı cezai, caydırıcı tedbirler içeren yönetmeliğimiz 1 Kasım’da yürürlüğe girince piyasanın daha da gevşeyeceğini göreceğiz.
Bir ekip kurduk ekibimiz çok sayıda ilanları takip ediyor, kısa süre içinde köpürten fiyat artışları ile ilgili kontrollerini yapıyor. Bir iki güne kadar da onun sonuçlarını açıklayacağız.
KİRALIK İLANLARDA FAHİŞ FİYATLA İLGİLİ BİR ÇALIŞMA OLACAK MI?
Kiralar konusu Adalet Bakanlığı’mız, arz yönünde Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız, vergisel olarak da Hazine ve Maliye Bakanlığımızın birlikte çalıştığı bir konu.
Aynen oto ve emlak fiyatlarında olduğu gibi maalesef ilan siteleri, kayıt dışı emlakçılık yapan, vergi ödemeyen kişilerin fiyatı şişirdiklerini görüyoruz. İlan uygulamamız emlakçılar arasında da sevinçle karşılandı.
Dün MASFED diye bir kuruluş var. 40 vilayetten başkanları ile beraber Ticaret Bakanlığı’na geldiler teşekkür ettiler. Sermayemiz eriyordu, hükümet olarak bizi kurtardınız sektörü toparladınız, hükümetimize çok teşekkür ediyoruz dediler.
Türkiye Emlak Komisyoncuları Müşavirleri Federasyonu da aradı. Ayın 16’sında gelecekler. Bu uygulamalar yasal, kayıtlı, işini kayıtlı yapan emlak müşavirleri açısından da çok olumlu bir düzenleme getirdi. Biz de hükümetimize teşekkür etmek istiyoruz diye ziyaret yapacaklar.
Kira konusu şundan kaynaklandı. Kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor. Şu ana kadar 2011’den bu yana 3 milyonun üzerinde bağımsız bölümün kentsel dönüşümü yapıldı.
Bir apartmandaki onlarca daireyi boşalttığı zaman 2 sene sonra o daireye dönecekler, o kadar daire sahipleri kiracı olarak dışarıya çıkıyorlar. Bu önemli bir talep oluşturuyor.
İkincisi deprem felaketinden hemen sonra oralarda da kiralarda 2-3 katı artışlar oldu.
Aşırı bir talep yükselmesi olunca bu noktada çok da yüksek fahiş kira ücreti talebi ortaya çıktı. Bu noktada hükümet olarak geçen yıl ve bu yıl 1 Temmuz itibarıyla yüzde 25 sınırlamasına gittik konutlarda.
İş yerlerinde ise TÜFE ortalaması ile bu uygulama yapılıyor. Arz artırılarak bu noktada bir dengeleme yapılmaya çalışılıyor. Başka tedbirler konusunda 3 Bakanlığımız ortak çalışmalarına devam ediyorlar.
STOKÇULUK VE FAHİŞ FİYAT
Halkı mağdur edecek şekilde uygulamalara karşı merhametimiz yok. Cumhurbaşkanımızdan biz ekstra denetimler için kadro istedik 1500 memur kadrosu aldık 1 ay içinde kadroları aldıktan sonra il ticaret müdürlüklerimize gönderip iş başı yaptırıp yoğun piyasa denetimlerini artıracağız.
Çürük elmaların ayıklamasın noktasında ilgili sektör kuruluşların yardımcı olması lazım. Bu tür kişi ve kuruluşların ayıklanması önemli bizim amacımız caydırıcılık, vatandaşın mağdur edilmemesi.
Biz stokçuluk denetimi yapıyoruz. Fahiş fiyat denetimi yapıyoruz. Tespit ettiğimiz uygulamaları Haksız Fiyat Düzenleme Kurulu’na arz ediliyor. Kurul kanunda yazan cezaları uyguluyor. Güvensiz ürünlere karşı cezalar var, aldatıcı ürünlere karşı cezalar var, e-ticarette ürün aldatmalarına karşı cezalar var, gramajda etiket farkına cezalar var, raftaki fiyat, kasadaki fiyat farklılığına cezalar oluşuyor.
“1500 KİŞİLİK İLAVE DENETİM ORDUSUNU SOKMAK ÜZEREYİZ”
81 ildeki il ticaret müdürlüğü ekiplerimiz üzerinden bu denetimleri yapıyoruz, vatandaşlardan gelen ihbarlar üzerine denetim yapan ekiplerimiz var. 1500 kişilik ilave denetim ordusunu sokmak üzereyiz. Halkımız denetimleri ve etkisini piyasada görecekler.
“2022 VE 2023 YILLARINDA 432 MİLYON TL CEZALAR UYGULANDI”
Otomotivde 6 ay 6 bin km düzenlemesinde 52 milyon TL ceza uyguladık. İlan kısıtlamasında 67.5 milyon TL ceza uyguladık. Stokçulukla alakalı 102.5 milyon TL ceza uyguladık. Fahiş fiyat düzenlemesi ile alakalı 86 milyon TL ceza uyguladık. Sözleşme yapılan tüketimler var.
Orada 280 milyon TL ceza uyguladık. Piyasa gözetimi ürün güvensizliği alanında 5.5 milyon TL ceza uygulaması oldu, etiket farkı konusunda 23 milyon TL ceza uygulandı. 2022 ve 2023 yıllarında 432 milyon TL bu tür cezalar uygulandı.