Türkiye’de, brüt yüzölçümü 200 metrekareyi geçmeyen ve tek meskeni olan veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan; kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup 18 yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere; geliri olmadığını belgeleyenler, gelirleri sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığından ibaret olan kişiler, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri ve engelli vatandaşlar gerekli şartları yerine getirdikleri taktirde emlak vergisinden muaf tutulabilirler. Başka bir deyişle, söz konusu kişiler için vergi oranları, Bakanlar Kurulu’nca sıfır veya indirimli olarak belirlenmiştir.
Emlak vergisinden muaf olma şartlarının neler olduğuna bakıldığında ise, öncelikle hizmet karşılığı elde edilen ücret geliri, ticari, sınai ve mesleki faaliyet geliri, tarımsal faaliyet geliri, menkul ve gayrimenkul geliri, faiz ve temettü geliri veya benzeri türde bir gelirinin olmaması şartı aranır. Geliri olmadığına dair bir belge ile meskeninin bağlı bulunduğu belediyenin mali hizmetler müdürlüğüne dilekçe ile taahhüt vererek başvuru yapanlar emlak vergisinden muaf tutulur.
Bir evi nedeniyle muafiyetten yararlanan kişilerin; gelir getirmeyen işyeri, arsa ve araziye sahip olmaları, indirimli vergi oranından yaralanmalarına engel teşkil etmez. Ancak, söz konusu işyeri arsa ve arazilerden gelir elde ediliyorsa muafiyetten yararlanamazlar. Emlak vergisinden muafiyetin yalnızca konutlar için geçerli olduğu unutulmamalıdır.
Gelirleri, sosyal güvenlik kurumlarından alınan emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığından ibaret olanlar, gazi ve şehitlerin dul ve yetimleri ile engelli vatandaşlar, dilekçe ve diğer belgelerle yazılı müracaat ederek vergiden muaf olabilirler. Ancak şehitlerin dul ve yetimleri, evlenir ya da işe girerse sıfır oranlı emlak vergisinden faydalanmaya devam edip edemeyeceğine dair net bir bilgi yoktur. Ancak bilinen durum neticesinde maaş ödemesi aldığı süre içerisinde vergiden muaf olacağı düşünülür.
Ancak bazı durumlarda muafiyetten yararlanılamamaktadır. Emekli bir kişi, sahibi olduğu tek konutu işyeri olarak kullanılmak üzere kiraya verirse vergi muafiyetinden yararlanamaz. Aynı şekilde emekli olup başka bir yerde çalışmaya başlayanlar emlaktan muaf olamaz.
Yılın sadece belirli zamanlarında oturulan yazlık, dağ evi, yayla evi vb. evler için emlak vergisi muafiyetinden yararlanamaz. Ancak kişi o evde yılın tamamında oturuyorsa ve diğer şartları da tutuyorsa emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilir.
Emlak vergisi muafiyeti şartlarına uygun olan fakat bu düzenlemeden haberdar olmayan vatandaşlar, son 5 yıllık dönemde yatırdıkları parayla ilgili belediyeden iade talep edebilirler.