Elektrik tedariği ile ilgili aksaklıklar hepimizin canını sıkıyor. Örneğin kesintiler hayatı sekteye uğratıyor, yapılan işleri engelliyor. Hele de önceden haber verilmeyen ve ne kadar süreceği belli olmayan kesintiler herkesi olumsuz etkiliyor. Fakat kesintiler, sayaç arızaları, sayaç okumaları, ödeme bildirimleri benzeri hizmetlerdeki tüketicilerin gözden kaçırdığı bazı haklar var. EnCazip, tüketicilerin bu konuda doğru bilgilendirilmesi için elektrik hizmet kalitesine ilişkin bazı hakları derledi.
Elektrik enerjisi ile ilgili konular hepimizin canını sıkıyor. Hele de önceden haber verilmeyen ve ne kadar süreceği belli olmayan kesintiler günlük hayatı da engelliyor iş yapmayı da. İster bakım ister başka bir neden olsun, farklı sebeplerden kaynaklanan elektrik kesintileri, özellikle uzun süreli olduğunda tüketicileri mağdur ediyor. Bunun yanı sıra yanlış sayaç okumalarının yapılması ile tüketicilerden fazla bedel alınarak da mağduriyet yaşanabiliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Elektrik Dağıtımı ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği gibi düzenlemelerle hem elektrik dağıtımını, hem de serbest piyasadan yararlanmayıp elektrik tedarikçisini değiştirmemiş tüketicilerin olası mağduriyetlerin önüne geçerken aynı zamanda piyasanın tüketici lehine gelişmesini sağlıyor.
Kesintilerde 25 liradan 200 liraya kadar tazminat alınabilir
Bir kesinti olduğunda, tüketicinin kendi bölgesindeki dağıtım şirketini veya 186 elektrik arıza hattını arayıp kesintinin sebebini öğrenmesi gerekiyor. Türkiye’nin ilk elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi EnCazip’in Kurucusu Çağada Kırım, “Mücbir sebepler olmaksızın elektrik kesintisinin 12 saatten daha fazla sürmesi halinde ilgili elektrik dağıtım şirketi tarafından tüketicilere tazminat ödenmesi gerekir” diyor. Bu tazminatlar ise elektrik faturasındaki dağıtım bedelinden düşüyor. Bunun yapılmaması durumunda tüketicinin CİMER kanalıyla EPDK’ya şikayet bildiriminde bulunması öneriliyor. Elektriğin dağıtımı aşamasında ticari kalite göstergesi olarak yerine getirilmesi gereken bazı yükümlülükler bulunuyor. Bunlar yapılmadığı takdirde maddi cezalarla karşılaşabiliyorlar.
Tüm tüketicileri etkileyen elektrik kesintileri ve benzeri teknik konularda tazminatlardan bazıları şöyle:
• Kesinti programlıysa, kesinti yapılmadan en az 48 saat önce tüketicilere bilgilendirme yapılması gerekiyor. Bildirim zamanında yapılmazsa ilgili dağıtım şirketine ceza uygulanıyor.
• Dağıtım şirketlerinin yıl içinde yalnızca EPDK kararı ile belirlenmiş süreler için kesinti yapma hakkı bulunuyor, bu limitin aşılması durumunda ise tüketicilere hiçbir başvuruya gerek olmaksızın tazminat ödeniyor. Bu ödemeler genellikle dağıtım bedelinden düşülerek tüketicilere ödeniyor.
• Kesinti önceden bildirilse de bunun bir limiti bulunuyor. Bildirimli dahi olsa günlük kesinti süresi azami 12 saati geçemiyor. Geçmesi durumunda kesintiden etkilenen kullanıcı başına mesken abonesi için 50 TL, diğer abonelere ise 100 TL ödenmesi gerekiyor.
• Dağıtım şirketleri tarafından kullanım yerinde yapılacak işlemlere ilişkin olarak kullanıcılara verilen randevu saatine uyulması gerekiyor. En fazla üç saat gecikme yapılabiliyor. Üç saati geçen durumlarda mesken abonelerine 25 TL, diğer abonelere 60 TL ödemeleri gerekiyor.
• Borç ve/veya kullanıcı hatası nedeniyle durdurulan hizmetin, hizmetin kesilmesine neden olan etken ortadan kalktıktan sonra en fazla 3 iş günü içerisinde yeniden verilmeye başlanması gerekiyor. Hizmet verilemezse mesken aboneleri için 25 TL, diğer abone grupları için 200 TL ödeniyor.
Bunların dışında elektrik dağıtım şirketi kaynaklı bir sebepten ev aletlerinin bozulması durumu gibi konularda da tüketicilerin zararı talep etme hakları bulunuyor.
Tedarikçi değiştirmemiş tüketicilerin hakları da koruma altında
Öte yandan tedarikçisini değiştirmemiş tüketicilerin elektrik tedarik hizmetinin kalitesinin artması için de bazı düzenlemeler ve tazminat yaptırımları var. Bunlardan bazıları:
• Müşteri hizmetleri merkezi tarafından kaydedilen başvuruların sonuçlandırılarak öngörülen işlemin talep halinde başvuru sahibine 15 iş günü içerisinde yazılı olarak bildirilmesi gerekiyor. Bunu yapmadıkları durumda mesken abonelerine 25 TL, diğer abonelere 50 TL ödeniyor.
• Bir diğer konu ödeme bildirimleriyle ilgili. Tedarikçiler, son ödeme tarihinden en az 10 gün önce ödeme bildirimini kullanıcıya tebliğ etmeli. Bu yapılmazsa, kullanıcıdan sadece faturanın anaparası tahsil edilir. Kesme yapılmışsa kesme bağlama bedeli alınmaz.
• Hatalı bildirim itirazlarına ait inceleme sonuçları, kullanıcıya, başvuru tarihini izleyen en geç 10 iş günü içerisinde yazılı olarak bildirilmesi gerekiyor. Bunun yapılmamasının bedeli ise 50 TL.
• Hatalı bildirim itirazlarında tüketicinin haklı bulunması durumunda fazla tahsil edilen tutarın iki katı kadar bedel, üç gün içinde tüketiciye iade edilir.
• Tedarikçiler tarafından kullanıcılara perakende satış sözleşmesinin aynı gün içerisinde önerilmesi gerekiyor. Aksi takdirde mesken abonelerine 25 TL, diğer abonelere 50 TL ödeniyor.
Tüketiciler EPDK koruması altında
Elektrik sektöründe kaliteyi artıracak en önemli faktörün rekabet olduğuna dikkat çeken Çağada Kırım: ”Rekabet kaliteyi artırır, bu evrensel bir kuraldır. Ancak hem elektrik kesintileri gibi bazı teknik konularda, hem de rekabetten faydalanmamış serbest olmayan tüketicileri EPDK, yaptığı düzenlemelerle koruma altına alıyor. Tüketicilere ödenen tazminatlar bir nebze olsun zararları tazmin ederken, tedarikçiler için oldukça caydırıcı oluyor ve hizmet kalitelerini her geçen gün artırıyorlar. EPDK bu konuda çok önemli adımlar atmış durumda ancak bunlardan ne yazık ki önemli sayıda tüketicinin haberi yok” şeklinde konuştu.