Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) 2024 yılını da rekor Türkiye finansmanı ile tamamladı.
Banka 2024 yılında Türkiye’ye 2,6 milyar euro finansman sağladı. 2023 yılında bankanın Türkiye yatırımları 2,5 milyar euro düzeyindeydi. 2022’de ise banka Türkiye’ye 1,6 milyar euro finansman temin etmişti.
2024’te rekor finansman özel sektörün yeşil dönüşüme olan talebi ve bankanın Şubat 2023 depreminden etkilenen bölgelere devam eden desteğinin etkisiyle geldi.
Üst üste beşinci yılda da Türkiye, bankanın yatırım yaptığı ekonomiler arasında en fazla yatırım alan ülke oldu.
Banka, ülkede 51 farklı projeye yatırım yaptı ve tüm yatırımların yüzde 93’ü özel sektöre gitti. Tüm yatırımların yüzde 60’ından fazlası toplumsal cinsiyet odaklı projelerden oluştu.
Yeşil yatırımlar da güçlü bir ivme kazanırken, bankanın ülkedeki yıllık yatırımının yaklaşık yüzde 60’ı yeşil dönüşüme katkıda bulundu.
EBRD’nin Türkiye’deki toplam yatırımı da 2024 yılı itibariyle 22 milyar euronun üzerine çıktı. Bankanın Türkiye’deki portföyü de 8 milyar euroyu aştı.
Banka, 2024 yılında çeşitli ekonomilere 16,6 milyar euroluk rekor yatırım yaparken, Ukrayna ve Mısır en büyük ikinci ve üçüncü yatırım hacimlerine sahip oldu.
EBRD’nin Türkiye projeleri
EBRD’nin yeşil odağı, yenilenebilir enerji yatırımlarını destekleyerek, ülkede finans dışı özel bir şirket tarafından ihraç edilen ilk sürdürülebilirlik tahviline yatırım yaparak ve şirketin yeşil hedeflerini desteklemek için Türkiye’nin en büyük indirim perakendecilerinden birine 200 milyon dolar tutarında sendikasyon kredisine katılarak çeşitli sektörlere yayıldı.
Banka ayrıca 2024 yılında, Dünya Bankası Grubu ve Uluslararası Finans Kurumu tarafından da desteklenen bir girişim olan Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaştırma Yatırım Platformu’nun (TIDIP) başlatılması için Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliğine gitti. Platform, 2030 yılına kadar 5 milyar ABD doları yatırım yapılmasını hedefliyor.
EBRD ayrıca ülkenin güneydoğusunda depremden etkilenen bölgelerdeki toparlanma ve yeniden yapılanma projelerine finansman sağlamaya devam etti.
Deprem bölgesindeki önemli projeler arasında, depremden etkilenen kesimlere elektrik dağıtımının yeniden sağlanmasına yardımcı olmak için Enerjisa Enerji’ye verilen kredi, Gaziantep’teki su ve atık su sistemlerinin yeniden yapılandırılması için Banka’nın ilk belediye projesinin finansmanı ve deprem sonrasında şirketi desteklemek için Kipaş Mensucat’a verilen kredi yer aldı.
Banka, depreme yönelik 1,5 milyar euroluk ilk müdahalesinin büyük bir kısmını halihazırda hayata geçirirken, odak noktası deprem ve göç nedeniyle zorlanan bölgelerdeki altyapı projelerine kaydı.
2024 yılının en büyük EBRD finansmanı, bankanın Kuzey Marmara Otoyolu’nun son bölümünün inşasını finanse etmek üzere Nakkaş Otoyol Yatırım ve İşletme’ye sağladığı destek oldu. 240 milyon dolar tutarındaki sendikasyon, ülkede tamamen uluslararası finansörlerin katılımıyla yapılandırılan ilk yol yap-işlet-devret projesi oldu.
Türkiye yöneticisinden Bloomberg HT’ye özel değerlendirmeler
EBRD Türkiye ve Kafkaslar Yönetici Direktörü Elisabetta Falcetti, Bloomberg HT’ye yaptığı özel değerlendirmede Türkiye’ye yönelik rekor finansmanın altında bulunan temel unsurları anlattı.
En büyük ve en dinamik pazarların biri olan Türkiye’nin, hem stratejik odaklarının temel taşı hem de inovasyon ve etkili yatırım stratejileri için bir örnek alan konumunda olduğunu söyleyen Falcetti, kapsamlı altyapı projelerini yönetmekten yeşil finansman modellerine öncülük etmeye kadar Türkiye’de öğrendiklerinin Sahra Altı Afrika gibi yeni bölgelere açıldıkça önemli değer sunduğunu belirtti.
Türkiye’deki başarılarının temel itici gücünün, özel sektörün canlı ve dirençli yapısından kaynaklandığını ifade eden Falcetti, Türk özel sektörünün, uzmanlığı ve uyum yeteneği sayesinde zorlu koşullarda bile performans gösterme konusunda deneyim kazandığını, bu sayede verimli ortaklıklar kurabildiklerini söyledi.
Türkiye’deki hacmin arkasındaki bir diğer önemli etkenin de kamu ve özel sektör ortaklarının yeşil dönüşüme yönelik artan iştahı olduğunu belirten Falcetti, EBRD’nin yıllardır yatırımlarının yarısından fazlasını yeşil projelere yaptığını, 2024’te bu rakamın yüzde altmışa ulaşarak bankanın genel ortalamasının üzerine çıktığını belirtti.
Falcetti “Son iki yıldır, ülkedeki çalışmalarımızın önemli bir odağı da, depremden etkilenen şehirlerin toparlanmasını ve sürdürülebilir yeniden inşasını sağlamak için özel ve kamu ortaklarımızla birlikte çalıştığımız projeler oldu. Uzman ve dirençli bir özel sektör zemininde bu faktörlerin bir araya gelmesi, ülkede yakaladığımız güçlü ivmeyi oluşturuyor. Bu başarı grafiğini 2025 yılında da sürdüreceğimizden eminiz” diye konuştu.
Falcetti’den dezenflasyon ve parasal patika yorumu
Falcetti, Türkiye ekonomisi için 2025’te önemli başlıklar olan dezenflasyon ve para politikası patikasıyla ilgili de değerlendirmeler yaptı.
2025 yılında daha fazla faiz indirimi beklediklerini belirten Falcetti, indirimlere rağmen, enflasyon önemli ölçüde düşene ve enflasyon beklentileri çıpalanana kadar genel politika duruşunun sıkı tutulması gerektiğini düşündüklerini söyledi.
Falcetti, “Bizim için önemli olan ekonomik istikrarın devam etmesi ve para otoritelerinin özerkliğinin güçlenmeye devam etmesidir” ifadelerini kullandı.
Gelecek değerlendirmeleri
Falcetti, Bloomberg HT’ye bankanın gelecek planlamalarına ilişkin de değerlendirmeler yaptı.
Türkiye’nin çok iddialı iklim hedefleri olduğu düşünüldüğünde, yeşil dönüşümün özel sektör için sürekli bir odak noktası olmasını beklediklerini söyleyen Falcetti, yakın zamanda açıklanan ülke stratejileriyle de uyumlu olacak şekilde, 2025 yılında yeşil projeleri yoğunlaştırılmasını öngördüğünü belirtti.
Türkiye’de beşeri sermayenin gelişimini desteklemeye devam edeceklerini de söyleyen Falcetti, deprem bölgesindeki çalışmalarının daha çok sürdürülebilir altyapı ve bölgesel entegrasyona odaklanacağını öngördükleri belirtti. Falcetti halihazırda bu ihtiyaçlara cevap veren projelere baktıklarını ifade etti.
Falcetti, 2025 için şunları söyledi:
2025’te Türkiye ekonomisinin gücü ve dayanıklılığı için hayati önem taşıyan KOBİ’leri desteklemeye devam edeceğiz. Özellikle tedarik zinciri finansmanı konusuna odaklanıyoruz. Kısa bir süre önce Şok ve Akbank ile şirketin deprem bölgesindeki tedarikçilerini desteklemek için bir ortaklık duyurduk. Sadece şirketlerin kendilerinde değil, aynı zamanda tedarik zincirlerinde de bir etki yaratmak için ortaklarımız ve müşterilerimizle birlikte çalışmaya devam edeceğiz.