Deutsche Bank’ın araştırmasından derlenen verilere göre, dünya genelinde büyük şehirlerde kira bedelleri son yıllarda hızla yükselirken, rekor düzeyde yüksek konut fiyatları, uzaktan çalışma dalgasıyla birleşerek kira dinamiklerini yeniden şekillendiriyor.
Sınırlı arz da koşulları iyice sıkılaştırıyor ve birçok bölgede kiracılar sıkıntı yaşıyor.
Dünyanın birçok bölgesinde kiralar artarken, bazı şehirler bu anlamda öne çıkıyor.
EN YÜKSEK KİRA NEW YORK’TA
Araştırmaya göre dünya genelinde en yüksek kira, aylık ortalama 4 bin 143 dolarla New York’ta ödeniyor.
Bu kentte ortalama kiraların son 5 yılda yüzde 22 arttığı görülüyor.
BOSTON 2’NCİ SIRADA
Boston, aylık ortalama 3 bin 394 dolarlık kira bedeliyle ikinci sırada yer alırken, bu kentte yüksek arsa ve malzeme maliyetleri, konut inşaat faaliyetlerini aksatarak arzın düşük kalmasına ve fiyatların daha da artmasına neden oldu.
Boston’da kira artışlarının 5 yılda yüzde 25 düzeyinde gerçekleştiği belirtiliyor.
ÜÇÜNCÜ SIRADA SAN FRANCİSCO YER ALIYOR
Üçüncü sırada ise ortalama 3 bin 332 dolarla kiraların son 5 yılda sadece yüzde 1 arttığı San Francisco yer alıyor.
İLK 3’TEKİ ABD ŞEHİRLERİNİ SİNGAPUR İZLİYOR
İlk 3’te ABD şehirlerinin yer aldığı listenin dördüncü sırasında 3 bin 167 dolarla Singapur yer alıyor.
Bu şehir, dünya genelinde en yüksek kiraların ödendiği ilk 20 kent arasında son 5 yıllık kira artışında yüzde 55 ile lider durumda bulunuyor.
LONDRA 5’İNCİ SIRADA
Londra, yüzde 39’luk kira artışı ve 2 bin 985 dolar ortalama kirayla listede beşinci sırada bulunuyor.
Bu kenti yüzde 35’lik artış ve 2 bin 720 dolarla Zürih, yüzde 17 yükseliş ve 2 bin 613 dolarla Los Angeles, yüzde 54 artış ve 2 bin 401 dolarla Dubai izliyor.
İlk 10’da, yüzde 26 artış ve 2 bin 378 dolarla Dublin, yüzde 32 artış ve 2 bin 358 dolarla Amsterdam da yer alıyor.
KİRALARIN DÜŞTÜĞÜ TEK ŞEHİR HONG KONG
Listedeki diğer şehirlere bakıldığında Chicago, yüzde 25 artış ve 2 bin 344 dolarla 11’inci, Cenevre yüzde 20 artış ve 2 bin 330 dolarla 12’nci sırada bulunuyor.
Aylık 2 bin 202 dolarla en yüksek kiranın ödendiği 13. şehir konumundaki Hong Kong, yüzde 3 ile son 5 yılda ortalama kiranın düştüğü tek kent oldu.
LİSTENİN SON 3 SIRASI
Avustralya Sydney yüzde 23 artış ve 2 bin 164 dolarla 14’üncü, Lüksemburg yüzde 23 yükseliş ve 2 bin 86 dolarla 15’inci, Kopenhag yüzde 32 artış ve 2 bin 21 dolarla 16’ncı, Kanada’nın Vancouver Adası yüzde 34 yükseliş ve 1994 dolarla 17’nci sırada yer alıyor.
Son üç sırada ise yüzde 14 artış ve 1807 dolarla Toronto, yüzde 23 yükseliş ve 1759 dolarla Münih, yüzde 28 artış ve 1689 dolarla Norveç’in başkenti Oslo bulunuyor.
KİRALAR NEDEN YÜKSEK
Gayrimenkul Hizmet İhracatçıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve uluslararası gayrimenkul uzmanı Bayram Tekçe, yaptığı değerlendirmede, listede yer alan şehirlerde kiraların yüksek olmasının genellikle satış fiyatlarının da yüksek olmasından kaynaklandığını belirterek,“Talep arttığında, yatırımcılar ‘yatırımın geri dönüş süresi’ beklentisiyle satış fiyatlarını yükseltebiliyor. Kira gelirinin cazip olması, yatırımcılar için bu şehirleri daha çekici hale getiriyor.” dedi.
“KİRA MALİYETLERİNİN SÜREKLİ YÜKSELMESİNE YOL AÇABİLİYOR”
Tekçe, kiralardaki yükselişin diğer nedenlerine ilişkin şunları söyledi:
Küreselleşme ve iş gücünün şehir merkezine göçü ve beyaz yakalı çalışanların şehir merkezlerini tercih etmesi hem yerel hem uluslararası talebi artırıyor. Bu durum özellikle finans, teknoloji ve medya merkezlerinde yoğun şekilde etkili oluyor. Artan turist yoğunluğu, şehir merkezinde otel talebini aşabiliyor.
Şehir merkezlerinde artan turizm potansiyelini otellerin karşılayamaması ve Airbnb gibi dijital platformların gelişmesiyle her bir apartman dairesi gelir modeline dönüştü. Arzın daralmasıyla imar ve arazi sınırlılığı da kiraları ve satış fiyatlarını yukarı çekiyor. Yüksek talep de arz sıkışık olduğunda fiyatları yukarı çekiyor. Bu da kira maliyetlerinin sürekli yükselmesine yol açabiliyor.
“TURİZM POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN ŞEHİRLER LİSTENİN BAŞINDA GELİYOR”
Turizm potansiyeli yüksek olan şehirlerin listede ilk sıralarda yer aldığını dile getiren Bayram Tekçe, “Mesela Oslo tam bir turizm şehri değil, öyle olsa sıralamada daha yüksek olurdu. Londra bu sebeple farkı açıyor. İkinci etken de şehrin ve dolayısıyla ülkenin ekonomik gelişmişliği ve alım gücü.” diye konuştu.
Tekçe, listenin başlarında yer alan kentlerin finans, teknoloji ve küresel merkezi şehirler olması, buralarda alım gücünün ve yaşam standartlarının yüksek olmasının, marka, prestij ve kültür çekiciliği ile uluslararası yatırım cazibesi ve spekülatif sermayenin kiraları yükselttiğini ifade etti.
“GELİR DÜZEYİ ARTTIKÇA KİRALAR DA ARTIYOR”
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman da araştırmada ilk 20’ye giren şehirlerin kendisini şaşırtmadığını belirterek, “Kira düzeyleri gelir düzeyiyle bağlantılıdır. Kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu kentlerde kiralar da yüksek oluyor.” dedi.
Büyükduman, Türkiye içinde de illere göre gelir düzeyi arttıkça kira bedellerinin yükseldiğini dile getirdi.