Kahramanmaraş merkezli depremlerin ülke ekonomisi üzerinde yaratacağı etkiye ilişkin hasar tespit çalışmaları devam ediyor.
Bloomberg HT’ye konuk olan Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez, Kahramanmaraş merkezli depremlerin Türkiye’de yarattığı fiziksel hasar ve bu hasarın ekonomi üzerindeki etkisini değerlendirdi.
Küresel Hızlı Afet Sonrası Hasar Tahmini (GRADE) raporu hakkında detay veren Lopez, araştırmada deprem sonrası altyapı, özel sektör ve kamu binalarının gördüğü hasarın ölçüldüğünü, art arda gerçekleşen iki depremin Türkiye’nin 2021 yılı GSYH’sinin yüzde 4’üne karşılık gelen yaklaşık 34,2 milyar dolarlık fiziksel hasara yol açtığını açıkladı.
Kahramanmaraş ve Marmara depremini karşılaştırdıklarını ifade eden Lopez bu iki bölgedeki bina ve altyapıların farklılık gösterdiğini söyledi. “Şu an Hatay’da binaların yüzde 40’ı yıkılmış durumda” diyen Lopez, Kahramanmaraş ile Hatay’ın 34,2 milyar dolarlık toplam hasarın neredeyse yarısını oluşturduğunu belirtti.
“Hükümete nasıl destek verileceğine dair Mart’ta yeni bir rapor yayımlanacak”
“Deprem bölgesini yeniden inşa etmenin maliyeti hakkında başka bir rapor hazırlanacak mı?” sorusunu cevaplayan Lopez, Mart ayında Brüksel’de gerçekleşecek olan “European Solidarity Fund” toplantısına ilişkin yaptığı açıklamada, “Tabii ki buradan sonra çalışmalarımız devam edecek. Avrupa Komisyonu ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, uluslararası bir konferansta yeni bir rapor açıklayacak. Bu yeni raporda hükümete nasıl destek sağlanabileceğine dair yeni bilgiler yer alacak” dedi.
Dünya Bankası 9 Şubat tarihinde yardım ve iyileştirme çabalarına yardımcı olmak için 1,78 milyar dolarlık bir başlangıç yardım paketi açıklamıştı. Söz konusu paket, Türkiye’deki mevcut iki proje kapsamındaki Şarta Bağlı Acil Durum Müdahale Bileşenleri (CERC) yoluyla acil olarak sağlanan 780 milyon dolarlık bir yardımdan ve bu afetten etkilenen insanları desteklemeye yönelik hazırlanacak 1 milyar dolarlık yeni bir acil durum iyileştirme projesinden oluşmaktaydı.
“5,3 milyar dolarlık fon depremden etkilenen bölgelere aktarılabilir”
Lopez, kentlerin yeniden inşasında belediyelerin bu yardım paketinden nasıl yararlanacağı hakkında yaptığı değerlendirmede, söz konusu yardımın ilk fazında maliyetlerin belirlendiğini, ikinci fazında ise direkt olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile çalıştıklarını söyledi. “Depremden etkilenen bölgelere olan para akışının nasıl sağlanabileceğini görmeye çalışıyoruz” diyen Lopez, hastane, yol ve köprü gibi yapıların inşası için belediyelerin 1 milyar dolarlık fondan faydalanmasını umduklarını söyledi.
Lopez, sözlerine şöyle devam etti:
Aynı zamanda 780 milyon dolarlık bir başka paketimiz daha var. Bu paketi bölgenin yeniden inşası için kullanmak istiyoruz. Eğer mümkün olursa doğru kaynakları kullanıp depremden etkilenmiş bölgelere aktarılmasını amaçlıyoruz. Şu anda Dünya Bankası’nın 8,5 milyar dolar değerinde farklı çalışmaları var. Bunların 5,3 milyar doları depremden etkilenen bölgelere aktarılabilir mi, bunlara bakacağız. Sağlık ve eğitim bakanlıkları ile iletişim içerisindeyiz. Aynı zamanda deprem bölgesindeki okullarla da çalışmalarımız var.”
Rapora göre hasar tahmini daha da yukarı çıkarabilir
Dünya Bankası Grubu ve ortaklarının Türkiye’de gerçekleştirecekleri ilk müdahaleler için bilgi girdisi sağlamak ve hükümetin iyileştirme ve yeniden inşa planlamasını desteklemek için hazırlanan raporda, devam eden artçı şokların zaman içinde bu hasar tahminini daha da yukarı çıkarabileceği belirtildi.
Deprem bölgesinin aynı zamanda Türkiye’de yoksulluk oranının en yüksek olduğu illerden bazılarını içerdiği vurgulanan raporda, bölgenin Türkiye’deki toplam Suriyeli mülteci nüfusunun neredeyse yüzde 50’sini oluşturduğu ve 1,7 milyondan fazla Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaptığı aktarıldı.
Raporda ayrıca, binaların orta ila ağır derecede hasar görmesi veya tamamen çökmesi nedeniyle 1,25 milyon insanın geçici olarak evsiz kaldığının tahmin edildiği belirtildi.