Ev kiralarken yapılan sözleşmelerde “depozito” konusu, hem kiracılar hem de ev sahipleri için önemli bir güvence unsuru olarak öne çıkar. Ancak zaman geçtikçe kira bedelleri artar, ekonomik dengeler değişir ve kiracının aklında şu soru belirir: “Yıllar önce verdiğim depozito, bugünkü kira koşullarına göre hâlâ geçerli mi?”
Bu soru özellikle 5 ila 10 yıldır aynı evde oturan kiracılar için büyük önem taşır. Çünkü o dönemde ödenen depozito, bugünün koşullarında oldukça düşük kalmış olabilir. Örneğin 2015’te 1000 TL kira ve 1000 TL depozito ödeyen bir kiracı, 2025’te aynı evin kirası 15.000 TL’ye çıktığında, o paranın artık sembolik bir değere dönüştüğünü fark eder.
Türk Borçlar Kanunu’na göre depozito, kiracının kira borcunu düzenli ödemesi ve evi zarar vermeden teslim etmesi için ev sahibine verilen güvence bedelidir. Bu bedel en fazla üç aylık kira tutarında olabilir. Ancak asıl soru, bu depozitonun yıllar içinde nasıl değerleneceğidir. Elden verilen depozitolar, maalesef zamanla değer kaybederken, banka hesabında tutulan depozitolar faiz getirisiyle değerini koruyabilir.
Bu yazıda, depozitonun hukuki dayanağını, yıllar sonra güncellenip güncellenmeyeceğini, ev sahibi ve kiracı haklarını tüm yönleriyle ele alacağız. Gerçek hayattan örneklerle, uzun yıllar aynı evde kalan kiracılar için hangi adımların hak koruyucu olduğunu da açıklayacağız.
Depozito Nedir ve Neden Verilir?
Depozito, kira sözleşmesinin en temel güvencelerinden biridir. Amaç, ev sahibinin olası zararlarını karşılamak ve kiracının yükümlülüklerini yerine getirmesini garanti altına almaktır. Bu bedel, sözleşmede belirtilen kira tutarının üç ayını geçemez ve bankada kiracı adına açılan vadeli hesaba yatırılması gerekir. Böylece hem kiracı hem de ev sahibi için adil bir denge sağlanır.
Depozito Yıllar Sonra Güncellenir mi?
Depozitonun kendiliğinden güncellenmesi söz konusu değildir. Yani 2015’te 1000 TL olarak verilen bir depozito, 2025’te hâlâ 1000 TL olarak kalır. Ancak bu durum, bankaya yatırılan depozitolar için biraz farklıdır. Çünkü mevduat hesabında tutulan depozitolar, yıllar içinde faiz getirisiyle artış gösterir.
Elden verilen depozitolar ise enflasyon karşısında değer kaybeder. Ev sahibi bu parayı aynı nominal tutarla iade ettiğinde, kiracı aslında reel olarak zarar etmiş olur. Bu tür durumlarda mahkemeler, bazı hallerde enflasyon farkı üzerinden tazmin talebine imkân tanımıştır.
Kira Artışı ile Depozito Arasındaki Bağlantı
Kira artışı genellikle TÜFE oranlarına bağlı olarak her yıl güncellenir. Ancak depozito, bu artıştan bağımsızdır. Yani evin kirası artsa da depozito aynı kalır. Ancak taraflar yeni bir sözleşme imzalarsa, depozito da yeni kira bedeline göre yeniden belirlenebilir. Bu nedenle uzun süreli kiralamalarda, hem kira hem de depozito tutarlarının birlikte revize edilmesi önerilir.
Kiracılar ve Ev Sahipleri İçin Tavsiyeler
-
Depozitonuzu mutlaka banka üzerinden ödeyin ve dekontu saklayın.
-
Elden ödeme yaptıysanız, yazılı bir teslim belgesi düzenleyin.
-
Kira sözleşmesini yenilerken, depozito tutarını da güncelleyin.
-
Evden çıkarken zarar tespit tutanağı hazırlayın, imzalı kopyasını alın.
-
Ev sahibi, depozitoyu kiracı evi boşalttıktan sonra en geç 3 ay içinde iade etmelidir.
Sonuç olarak, depozito bedeli yıllar sonra otomatik olarak güncellenmez, ancak bankada saklanan depozitolar faiz getirisiyle değerini koruyabilir. Elden verilen depozitolar ise zamanla erir ve iade sürecinde anlaşmazlıklara neden olabilir.
Ev kiralarken veya sözleşme yenilerken, depozitonun nasıl tutulduğunu ve hangi koşullarda iade edileceğini açıkça belirlemek, hem kiracının hem ev sahibinin menfaatine olacaktır.
💬 Siz de depozito konusunda yaşadığınız deneyimleri yorumlarda paylaşabilir veya emlak bültenimize abone olarak yeni kira rehberlerini ilk siz öğrenebilirsiniz.
İlhan ÇAMKARA / Emlak Haber Ajansı