Türkiye’nin yabancıya konut satışında büyük umut bağladığı Çin’in Türkiye’deki gayrimenkul alımı 2021’de hız kesti.
TÜİK verilerine göre 2020 yılında Türkiye’de en fazla gayrimenkul alımı yapan 20 ülkelik listede zaman zaman 3’üncü konuma gelen Çinliler yılı 891 konutla 13’üncü sırada tamamlarken, bu yıl mayıs ve temmuzda listeye bile giremedi. 2021’de ilk 7 ayda toplam 370 konut satın alan Çinliler, yaptığı alımlarla ocak ayında 12’inci, şubatta 11’inci, martta 9’uncu haziranda 19’uncu sırada yer aldı.
Sektör uzmanlarına göre bu azalma değerleme şirketlerine getirilen sıkı denetimden dolayı Çinli aracıların karlarının azalması ve yabancıdan yabancıya yapılan satışa getirilen kısıtlamadan kaynaklandı. Bugüne kadar Türkiye’den alım yapan grupların Çinli bireyler yerine Çinli şirketler olduğunu söyleyen Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Başkanı Ömer Faruk Akbal, “Bu şirketler yüksek karlarla aldıkları gayrimenkulleri Çinli bireylere satıyorlardı. Bunların temel alım sebebi de vatandaşlık. Yabancıya taşınmaz ediniminde değerleme zorunluluğuna getirilen sıkı denetimlerden dolayı bu şirketler yüksek kar yapacakları fiyatları göremediler. Öncesinde değerleme şirketlerine değerinin üzerinde bir fiyat yazdırabiliyordu. Şimdi değerleme firması o fiyatı yazmayıp gerçek fiyatı yazınca bu sefer de o bedel üzerinden satışı gerçekleştiremiyor. Ondan dolayı Çinli firmalar eskisi kadar alım yapmada iştahlı değiller” dedi.
“Sektör artık Çinli bireylere yönelecek”
Bundan sonraki süreçte bu şirketlerin artık ciddi alım yapmayacağını dile getiren Akbal, “Dolayısıyla bizim artık bireysel alıcılara yönelmemiz lazım. Dernek olarak bu konuyla ilgili planlarımız var. Bunlar arasında COVID-19 hafiflediğinde Pekin ve Şanghay’da tanıtım turları düzenleyerek son kullanıcıya değinmek yer alıyor. Böylece Çinli bireyler hem yüksek fiyatla alım yapmak zorunda kalmayacaklar hem de Türkiye farkındalığını artırmış olacağız” açıklamasını yaptı.
“Çinli aracılar küstü”
Tekçe Overseas Gayrimenkul AŞ Bayram Tekçe de, satışlardaki azalmanın aracı şirketlerin sıkılaştıran değerleme soruşturmaları nedeniyle azalan kazançlarından kaynaklandığını söyledi. Tekçe şöyle konuştu: “Yüzde 30-50 para kazanmaya çalışan Çinli aracıların değerleme raporlarında yüksek değer yazdırması yüzünden bazı değerleme uzmanlarının lisansları iptal oldu. Ayrıca Çinli bireysel alıcılar 250 bin dolar ödeme yapıyor. Ancak aracı firma satıcıya 150 bin dolar ödüyor. Geri kalanı aracı alıyor. Soruşturmalar yüzünden aracılar sıkıntıya girdi. Yeni müşteri yönlendirmiyorlar” dedi. Bir diğer nedenin başvuruların zamanında değerlenmemesi ve sürecin uzamasından dolayı da alımların azaldığını aktaran Tekçe, İngiltere ile Ankara antlaşmasının iptal olmasının İngiltere basamağı pozisyonunu yitirmesi ve pandeminin de en büyük etkenler arasında yer aldığını kaydetti. Tekçe, “Çinli bireysel alıcılar dil problemi yüzünden Türk aracılarla doğrudan iletişime giremiyorlar. Çinli aracılar da küstü” dedi.
Yabancıdan yabancıya satış engellendi
Düşüşte pandeminin rol oynadığını söyleyen Inhouse Global Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Ergüven, “Asıl farkın kaynağı; önceki yıllarda Çinli acenteler toplu alım yapıp sonra müşterilerine zaman içinde satıyorlardı. Ama yabancıdan yabancıya vatandaşlık için gayrimenkul satışı engellenince (yabancı şirketten şahıssa bile olsa) bu yöntemi yapamaz oldular. Böylece tek tek satmaya devam ediyorlar. Bu da rakamın birikmesi için belli bir zaman alıyor. Ancak 2019-2020’yi yakalayacaklarını düşünüyorum” açıklamasını yaptı.
Afganların Türkiye’deki alımları artacak
Bir dönem en fazla alım yapanlar grubunda ilk 3’e giren Suudi Arabistanlı alıcıların mevcutta alım yapmadığını aktaran Ömer Faruk Akbal, “Eğer Türkiye Suudi Arabistan arasında yumuşama olursa Suudiler yine İran ve Irak’ın arkasına yerleşir” dedi. Yatırımcı konumundaki Afganlara da değinen Akbal, “Afganistan’daki yeni yönetimle birlikte Afganların Türkiye’deki gayrimenkul alımları daha da artacak. Çünkü Türkiye uluslararası gayrimenkul pazarında güvenli pazar algısına sahip ve burada yeni bir yaşam kurma imkanı sunuyor” diye konuştu.