Geçen sene dibe vuran küresel petrol ve doğalgaz fiyatları bu yıl hızla yükselirken, özellikle Avrupa’da doğalgaz fiyatlarındaki rekorlar dikkat çekiyor.
Türkiye’nin boru hatları üzerinden şu an bin metreküpünü yaklaşık 240 dolara satın aldığı Rus gazının Avrupa fiyatı ilk kez 540 doları aşarken, spot LNG fiyatları da tarihi yüksek seviyelerde seyrediyor ve Türkiye’nin boru gazı alım fiyatlarının yaklaşık iki katı seviyelerde bulunuyor.
UZMANLAR BÜYÜK ZAM BEKLİYOR
Eski Botaş Gaz Alımı Daire Başkanı Ali Arif Aktürk ve GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan, doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki olası gelişmeleri Sözcü’den Emre Deveci’ye değerlendirdi.
Uzmanlar, yıl başından bu yana yüzde 18,8 zamlanan doğalgaza, dolar kuru yatay seyretse bile bu kış yaklaşık 40 daha zam gelebileceğini belirtiyor.
Şu an 238 dolar olan Botaş’ın Rus gazı alım fiyatının 2021’in son çeyreğinde yaklaşık 270 dolara yükselebileceğini, 2022’nin ilk çeyreğinde daha da artmasının beklendiğini belirten Aktürk, Türkiye’nin kış döneminde artan talebin bir kısmını şu an çok daha yüksek fiyatta olan spot LNG ile karşılamak zorunda olduğunu ve ithalat maliyetinin daha da artacağını, 2022 yaz aylarına kadar yüksek fiyatların görülmeye devam edeceğini dile getirdi.
ESKİ BOTAŞ YÖNETİCİSİ: ZAM YÜZDE 40’I BULABİLİR
Geçen sene nisanda 20 doların altına gerileyen petrol fiyatlarının bu yıl 70 doların üzerine çıktığına işaret eden Aktürk, Türkiye’nin boru gazı ithalat fiyatlarının da petrol fiyatlarına endeksli olduğunu hatırlattı.
Bu sene yaz döneminde yüksek sıcaklıklar nedeniyle özellikle klima kullanımı etkisiyle elektrik tüketiminin rekor kırdığını ve kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerden üretilen elektriğin azaldığını hatırlatan Aktürk, artan talebin doğalgaz çevrim santrallerinden karşılandığını ve bunun da Türkiye’nin doğalgaz ithalat miktarını artırdığını belirtti.
Aktürk, Türkiye’de de doğalgazda ekim ayında yüzde 15, yıl sonunda da yüzde 20’lik zam beklediğini, toplam zam oranının yaklaşık 40’ı bulabileceğini belirtti.
BOTAŞ YA BÜYÜK ZAM YAPACAK YA DA BÜYÜK ZARAR EDECEK
Mehmet Doğan, Avrupa’da yeşil enerji dönüşümü kapsamında karbon fiyatlarının yüksekliği, hızla artan talebin kömür yerine daha çok doğalgazla karşılanması, stok ve arz sorunları ve Rusların gaz akışını kısması nedeniyle fiyatların rekor seviyelere çıktığını belirtti.
Türkiye’nin yıl başında 170 dolar olan bin metreküp Rus gazı ithalat maliyetinin 2022 başında 300 doların üzerine çıkacağını, artan talebin önemli bir bölümünün de fiyatı çok daha yüksek durumdaki LNG ile karşılanacağını belirten Doğan, Botaş’ın çok büyük zam yapmak zorunda kalabileceğini ya da zam yapmazsa da tarihi zararla karşı karşıya kalabileceğini söyledi.
Bin metreküp doğalgaza denk LNG fiyatının bugün yaklaşık 560 dolara yakın olduğunu ve boru hattı gazı alımındaki olası sorunlar durumunda LNG alımının da artabileceğini belirten Doğan, elektrik üretimindeki yüksek doğalgaz payı nedeniyle elektrik fiyatlarına da ciddi oranda zam gelmesinin gündeme geleceğini dile getirdi.
Dolar/TL’deki olası artış, doğalgaz ve elektrikte olası zam oranlarını daha da artırabilir.
DOĞALGAZ TÜKETİMİ YÜZDE 30 ARTTI
Danışmanlık ve bilgi platformu Enerji IQ’nun derlediği verilere göre, bu yılın ilk 7 ayında Türkiye’nin iletim şebekesine giren toplam doğalgaz miktarı 35,912 milyar metreküp ile geçen yılına aynı dönemine göre yüzde 31,73 arttı.
Gaz giriş miktarlarına yakın seyreden tüketim verileri, yıl sonundaki toplam tüketimin 60 milyar metreküp civarında olacağını gösteriyor.
Botaş ve özel sektörün 2021 yılı için yürürlükteki toplam kontrat miktarı 51,45 milyar metreküp ancak özel firmalar Gazprom’a tahkim cezalarını ödemedikleri için şu an ithalat yapamıyor ve bu durum yüksek maliyetli LNG ithalatı miktarının artmasına neden olabilir.
BLOOMBERG: UCUZ GAZ DÖNEMİ SONA ERDİ
Doğalgaz fiyatlarındaki sert yükseliş, dünyanın gündeminde. ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’de dün yayımlanan “Fiyatlar yüzde 1000 oranında artarken ucuz gaz dönemi bitti” başlıklı haberde, doğalgaz fiyatlarındaki artışın başta enflasyon olmak üzere küresel ekonomide önemli etkileri olacağına işaret etti.
Yeşil enerji dönüşüm hedefleri doğrultunda doğalgaza talebin artacağını ancak arz artışının görece sınırlı kalacağını belirten ajans, fiyatların yüksek seviyelerde olmaya devam etmesinin muhtemel olduğunu vurguladı.
Avrupa’da gaz fiyatları, Mayıs 2020’deki rekor düşük fiyatlara göre 10 kat artmış durumda. Asya’da LNG fiyatları da geçen seneye göre 6 kat arttı.