Çoğumuzun bildiği üzere kara delikler, ışığın bile çekim gücünden kaçamayacağı kadar ‘ağır’ yapılardır. Bu nedenle uzayın bu ‘hayaletleri’ diyebileceğimiz kara delikleri ancak ve ancak çevresindeki nesnelere etkisini gözlemleyerek tespit edebiliyoruz. Geçtiğimiz gün NASA, Amerikan Astronomi Topluluğu ile gerçekleştirdiği bir konferansta Hubble Uzay Teleskobu’nun bir kara deliğin çevresindeki bir yıldızı ‘yutarken’ tespit edildiğini açıkladı.
Paylaşılan bilgilere ve temsili görsellere göre kara deliğin yörüngesine giren yıldız, kara deliğin çekim gücüne kapılarak parçalanmaya başladı. Arkasında bir kuyruk oluşan yıldız, parçalanma miktarı arttıkça tamamen ortadan kayboldu ve yerini kara deliğin etrafında dönen sıcak, kozmik bir bulutsuya bıraktı.
Kara deliğin yıldızı parçaladığı olayın aşamaları şu şekildeydi:
- Yıldız, kara deliğe haddinden fazla yaklaşıyor.
- Yıldızın dış atmosferindeki gazlar kara deliğin çekim gücüne kapılarak bir kuyruk oluşturuyor.
- Yıldız, çekim kuvveti ile tamamen parçalanıyor.
- Yıldızdan geriye kalan bulutsu, kara deliğin çevresinde halka şeklinde bir bulutsu oluşturur. Bu bulutsu, zamanla tamamen kara deliğe gömülür ve uzaya muazzam miktarda ışık ve radyasyon yayar.
Söz konusu olay, Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti. Doğal olarak Hubble tarafından elde edilen veriler pek de Hollywood yapımlarındaki kara delik-yıldız çarpışmaları gibi gözlemlenmedi.
NASA, Goddard YouTube kanalı üzerinden keşif ile ilgili bir video paylaştı ancak keşif, insan gözünün göremediği ultraviyole ışığın incelenmesi ile gerçekleştiğinden videodaki olayı canlandıran temsili görüntüler yer alıyor.
NASA’nın kara deliğin yıldızı yuttuğu keşfe dair paylaştığı video
Kayıtlara AT2022dsb olarak geçen bu olay, ilk olarak 1 Mart 2022‘de, Tüm Uzay Otomatik Süpernova Araştırması (ASAS SN) dahilinde yeryüzünde bulunan bir teleskop ağı ile tespit edilmişti. Olayın tespitinin ardından Hubble, odağını bu yöne çevirdi ve daha fazla detay elde edilebilmesini sağladı. Yani teknik olarak olay yeni keşfedilmedi ancak detaylar, 1 yıl boyunca toplanan verilerin analizinden sonra paylaşıldı.
Peki bu keşif ne işe yarayacak?
Astronomi Topluluğu’ndan Peter Maksym, yıldız yutan kara delikleri gözlemlemenin normal şartlarda çok zor olduğunu, yeni keşfin bu noktadaki farkının ise bir yıl boyunca veri toplamaya devam edilmiş olması olduğunu ifade ediyor. Maksym, söz konusu olayı bilinen ile bilinmeyenin kesiştiği nokta olarak açıklıyor. Ayrıca söz konusu olayla ilgili veri toplanmaya devam edildiğini de belirtelim.