Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da “Eko Straza” derneğinin kurucusu Bojan Simisic, ülkedeki hava kirliliğinin asıl sebebini tespit etmenin mümkün olmadığını belirterek, “Maalesef kirliliğin nedeni tam olarak bilinmiyor. Farklı zehirli ürünlerin ve toksinlerin havaya karışması sonucu ortaya çıkıyor. Ancak ülkede bununla ilgili tedbirler alınmış değil.” diye konuştu.
Sırbistan’ın tüm bölgelerinin hava kirliliğine maruz kaldığını ifade eden Simisic, “Güncel hava kalitesi endeksini her gün takip ediyoruz. Belgrad başta bölgedeki birçok kent aynı dertten muzdarip. Şu anda merak edenler, internet üzerinden girip bu rakamları kontrol ediyor. ” ifadesini kullandı ve verilerin resmi kaynaklarca da açıklanması çağrısında bulundu.
Simisic, Sırbistan’da hava kirliliği konusunda hükümetin politikalarını da eleştirerek, “Ucuz ve kirli Çin endüstrileri ülkeye getirildi ve evlerde ham linyitle ısınmanın yolu açıldı. Bunun yanı sıra elektrik üretimi için kurulan termik santrallerde, üretim maddesi olarak akaryakıt püskürtülmüş çamur kullanıyorlar.” diye konuştu.
Bojan Simisic hükümetin, hava kirliliğinden yalnızca vatandaşları sorumlu tuttuğunu, trafikteki araç sayısının hava kirliliğine sebep olduğunu savunduğunu belirterek, “Hava kirliliğine çözüm olarak herkes üzerine düşeni yapmalı. Evlerde ısınmanın neyle yapıldığı, endüstriyel atıkların nereye atıldığı, enerji verimliliğinin arttırılması gibi maddeler dikkatle kontrol altına alınmalı ve denetimi yapılmalı.” dedi.
“Pratikte var olmayan ceza politikaları, bu durumun en büyük sorumlusudur”
Saraybosna’da faaliyet gösteren “Eko Akcija” derneğinin yetkilisi Anes Podic de Bosna Hersek’te hava kirliliğinin temel sebeplerinin, ülkenin farklı kentlerinde yer alan termik santraller, demir fabrikaları, kömür üretim merkezleri, çok sayıda küçük ve büyük endüstriyel tesisler, konutlarda ısınmak için kullanılan yakıtlar ve dizel motorlu araçlar olduğunu söyledi.
Hükümetin hava kirliliğinin sebeplerini araştırmaya ve sorumluları cezalandırmaya yönelik çalışmaları olmadığını belirten Podic, “Bosna Hersek kanunları, AB hukuku ile uyumludur. Ancak bu kanunların uygulaması hususunda büyük sorunlar yaşıyoruz. Pratikte var olmayan ceza politikaları, bu durumun en büyük sorumlusudur.” diye konuştu.
Podic, sanayi tesislerinin “kirli” üretimden vazgeçmeleri için sıkı kontrollere tabi tutulması gerektiğini vurgulayarak, “Bunun yanı sıra, evlerin ısıtılması hususunda da dikkatli olunmalı. Londra ve Dublin’deki gibi kontrollü duman emisyon bölgeleri oluşturulmalı.” açıklamasını yaptı.
Gaz ile ısınmanın mümkün olduğu şehirlerde katı yakıtla ısınmanın yasaklanması gerektiğini de savunan Podic, “Bu, çözüme ulaştırılması zor bir süreç değil. Örneklerini bazı Avrupa şehirlerinde görüyoruz.” dedi.
Podic daha önce Bosna Hersek’te bu yıl hava kirliliğinin sadece Saraybosna ile sınırlı olmadığını, Banyaluka, Tuzla ve Zenitsa’nın hava kirliliğinin en fazla hissedildiği şehirler arasında yer aldığını, ülkede ölümlerin yüzde 20’sinin hava kirliliğine bağlı nedenlerden kaynaklandığını açıklamıştı.
Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da da geçen haflarda yüzlerce kişi, ülkede artan hava kirliliğine dikkati çekmek için protestolar düzenlemişti.
Protestocular yetkilileri hava kalitesini iyileştirmek için harekete geçme, ulusal televizyonda halkı hava kirliliği endeksi hakkında bilgilendirme yapılması çağrısında bulunmuştu.
Sorunlar arasında kötü atık yönetimi, düşük hava kalitesi ve kirli nehirler de yer alırken, Sırbistan’da haftalarca süren protestolar sonucu, Rio Tinto şirketinin lityum madenciliği projesi rafa kaldırılmıştı.