Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, A Haber canlı yayınında yaptığı açıklamalarda Gazze’deki gelişmeler, Suriye’ye enerji sevkiyatı, enerji destek programları ve yeni petrol arama çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Bakan Bayraktar açıklamalarında şu ifadelere yer verdi:
• 7 Ekim 2023’te başlayan vahşet ve zulmün geldiği son nokta işgal planı oldu. Netanyahu hükümeti katliamı çok daha ileri götüren bir karar aldı. BM’nin bağlayıcı kararlar alması gerekiyor. İsrail Gazze’de sivilleri katlediyor. Netanyahu hükümetini şiddetle kınıyorum. Alınan kararın geri döndürülmesi için elimizden gelen çalışmayı yapacağız.
Suriye’ye doğalgaz akışı başladı
• Türkiye açısından bölgemizin istikrar içinde olması büyük önem arz ediyor. Bu ülkemizin lehine olan bir durumdur. Komşularımızın iyi durumda olması istikrarın sağlanmış olması her zaman Türkiye açısından iyi bir durumdur. Suriye özel bir konuma sahip zira 14 yıl süren bir iç savaştan sonra Suriye’nin geldiği noktada özellik 8 Aralık’tan sonra Baas rejiminin devrilmesiyle beraber artık orada yeni bir dönem başladı.
• Bu yeni yönetimin Suriye’nin toprak bütünlüğünü koruyarak Suriye’nin istikrarını sağlaması hakikaten bizim için çok önemli. İlk günden itibaren biz orada hayatı normalleştirecek çalışmaları hep yoğun bir şekilde gündeme alıp çalışmalar yaptık. Bizim alanımızda enerji altyapısının kurulması insanların günlük hayatını devam ettirebilmesi açısından önem arz ediyor.
• Türkiye’de yaklaşık 3 milyon Suriyeli var. Bu kardeşlerimizin gönüllü şekilde yurtlarına dönmeyle alakalı da oradaki hayatın normale dönmesi önemlidir. 14 yıllık iç savaştan çıkmış bir ülke altyapının nasıl olduğunu tahmin edebilirsiniz.
“Suriye’ye çok geniş teknik heyet gönderdik”
• Hemen 8 Aralık’tan sonra Suriye’ye çok geniş teknik heyet gönderdik. Şam’a kadar arkadaşlarımız gittiler ve durum tespiti yaptılar. Kısa, orta ve uzun vadede enerji alt yapısını ayağa kaldırmak için neler yapılacağı için çalışmalar yürüttüler.
• Kısa vadeli yapılabileceklerden bir tanesi bu santrallere doğalgaz götürmekti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara’nın Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ı ziyaret ettiği mart ayındaki o ilk ziyarette bu konu gündemdeydi ve açıkçası masada konuşulan konulardan bir tanesi Suriye bu doğalgazı o santralleri beslemek üzere nasıl götürebilirizdi? 1-2 alternatif çalıştık. ilk nisan ayında acaba sıvılaştırılmış gemilerle doğalgazı götürüp orada bir gazlaştırma sonrasında hatta bunu verebilir miyiz diye çalıştık. Ama bunun bir orta vadeli projeye ancak dönüşebileceğini gördük. Çünkü Suriye’nin altyapısı buna müsaade etmiyordu. Orada gemilerin yanaşması için işte iskelenin, rıhtımın, limanın ayarlanması zaman alacaktı. Onun üzerine daha kısa vadeli bir çözüm olarak Türkiye ile Suriye arasındaki doğalgaz boru hattını birleştirmeye ve bunu bir an önce devreye almaya odaklandık.
“En önemli zorluklardan bir tanesi sınırdaki mayınlardı”
• Turkuvaz Medya ile organize ettiğimiz İstanbul Doğal Kaynaklar zirvesinde Suriye Enerji Bakanı Muhammed El Beşir ilk kez İstanbul’a geldi. Orada bu konudaki teknik görüşmelerimize başladık. Ben 2 hafta sonra mayıs ayında Şam’a gittim ve nihai olarak bunun çalışmalarına kararımızı verdik. Orada bu konudaki gerekli çalışmalarımızı başlattık ve çok kısa bir süre içerisinde tabii en önemli zorluklardan bir tanesi Türkiye Suriye sınırında bulunan mayınlardı. Bu mayınları Milli Savunma Bakanlığımız çok hızlı bir şekilde çalışmak suretiyle ortadan kaldırdı, temizledi ve biz de o hattı Suriye’ye kadar uzattık, birleştirdik ve işte geçtiğimiz cumartesi günü de oradan ilk gaz akışına başlamış olduk.
• İlk etapta 3.4 milyon metreküplük bir gaz akışı yani Azerbaycan’dan gelen gazın, bu arada bu projeyi biz bu şekilde geliştirirken Cumhurbaşkanımızın son Azerbaycan ziyaretinde Cumhurbaşkanı Aliyev, Azerbaycan’ın da bu projede yer almak istediğini Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden Suriye’ye verebileceklerini kendisine ifade edince konu bir anlamda böyle çok taraflı bir projeye dönüştü.
6 milyon metreküplük günlük kapasite var
• Katar Devleti, Katar Kalkınma Fonu ile bu projeye katılmak istediğini ifade ettiler. Dolayısıyla şu anda hadise şöyle; Azerbaycan’da üretilen gaz Türkiye’ye, Türkiye Botaş sistemine geliyor. Onlarla yaptığımız bir takas anlaşması yoluyla da biz gazı Suriye-Türkiye sınırında, Yavuzlu’da Suriye tarafına teslim ediyoruz. Katar Kalkınma Fonu bu konuda finansman sağlıyor. Dolayısıyla Azeri gazı Türkiye üzerinden şu anda Suriye’ye akmaya başlamış durumda. 3.4 milyon metreküp günde akış var. Ama bizim yaptığımız bağlantı 6 milyon metreküplük bir günlük kapasiteye müsaade ediyor.
• Açıkçası bu ilave gazla beraber işte Halep’te üretilecek elektriğin Humus’a kadar intikali söz konusu olabilecek. Dolayısıyla bu gazla beraber yaklaşık 1200 megavatlık bir santral çalışmaya başlayacak ve Suriye’de 5 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek kadar bir elektrik üretebilecek.
Enerji destekleri sürecek
• Son 2 yıl yani 2023 ve 24 yıllarındaki toplam destek rakamımız hem elektrikte hem doğalgazda 900 milyar lirayı aşmış durumda. Bu yıl için söyleyeyim doğalgaz ve elektrikte ilk 6 ay için 2025 yılında bu rakam yaklaşık 387 milyar lira oldu. Muhtemelen yıl sonuna doğru bu rakamlar 700 milyar liraları bulacak doğalgaz ve elektrikte.
• Tabii bunlar çok büyük destek programları. Vatandaşlarımızın neredeyse tamamının içerisinde olduğu programlar. Biz özellikle tabii 2019-2020 pandemi ile beraber pandeminin etkilerini azaltmak vatandaşlarımıza bu konuda destek olma noktasında çok önemli politikalar uyguladık. Avrupa’da enerji fiyatlarının çok arttığı, bütün dünyada arttığı, bugün 70-80 dolar olan ithal kömür fiyatı şu anda o dönemde hatırlayınız 500 dolarlara, 550 dolarlara çıkmıştı. Dolayısıyla bunları vatandaşlarımıza yansıtmama adına bu destek programını çok geniş bir şekilde uyguladık.
• Dolayısıyla bu program devam ediyor ve biz özellikle vatandaşlarımızın enerji faturalarını daha düşük tutmak için bu anlamda gayret gösteriyoruz. Cumhurbaşkanımız hep vatandaşlarımızın yaşam koşullarını bu anlamda iyileştirmek adına ne yapabiliriz? Enerjide bu faturaları destekleyerek vatandaşlarımıza bunu daha az yansıtalım noktasında bir irade ortaya koyuyor.
• Tabii bu devam edecek, devam ediyor. Bir taraftan enflasyondaki hedefleri gözeterek enerjideki fiyat ayarlamalarına bakıyoruz. Elbette ki dünyadaki gelişmeler Türkiye’yi de fevkalade yakından etkiliyor. Çünkü doğalgazı ithal ediyoruz, onunla elektrik üretiyoruz. Kömürü ithal ediyoruz onunla elektrik üretiyoruz. Bütün bu kaynaklardaki fiyat artışları mutlaka bizim elektrik maliyetlerimize yansıyor. Ama bunu biz minimumda tutmaya çalışıyoruz. Önümüzdeki dönemde bu devam edecek. Ama bunu yaklaşık bir iki yıldır çok yoğun bir şekilde konuşuyoruz.
• Hem sosyal adalet gereği hem de bu destek programının daha amacına matuf yürümesi için buradan istifade eden grubun dar gelirli en düşük emekli maaşı alan emeklilerimiz sabit gelirli vatandaşlarımız, yani aslında gelir odaklı bir destek programına dönüşmesi, bu desteğin daha verimli hale gelmesi bizim için önemli.
“Diyarbakır’da 6 milyar varillik bir rezerv olabilir”
Diyarbakır’da 4 sahada petrol arama çalışmaları sürüyor. 6 milyar varillik bir rezerv olabileceğini düşünüyoruz.