Covid-19 sağlık krizinin ekonomiler üzerindeki en büyük yan etkileri ortaya çıkmaya başladı. Tüm dünyada enflasyon endişeleri her geçen gün artarken, patlak veren enerji krizi Avrupa ekonomisinde adeta deprem etkisi yarattı. Bununla beraber Avrupa’da 5 ülke artan doğal gaz fiyatları konusunda ortak bildiri yayınladı.
Avrupa’da veya İngiltere’de sıradan bir aile bu ekim ayında evini ısıtan doğal gaz için bir yıl öncesine göre beş kat daha fazla bir fatura görecek. Avrupa başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde yaşanan bu enerji krizinin çeşitli sebepleri var.
AVRUPA’DA DEPREM! ENERJİ KRİZİ DERİNLEŞİYOR
Hollanda’daki depremlerden, Çin’in daha az karbon emisyonu hedeflemesine ve hatta Rusya’nın enerjiyi bir siyasi güç olarak kullanmasına kadar farklı sebepler sayılabilir. Pandeminin de etkisiyle ciddi şekilde kesintiye uğrayan küresel tedarik zincirleri arasında yükselen enerji maliyetleri zaten yükselen enflasyon oranlarını daha da şişiriyor ve fabrikalardaki üretime kadar her şey etkileniyor.
ÇİN’DE DE KÖMÜR FİYATLARI UÇTU
Çin’deki kömür vadeli işlemleri, sellerin düzinelerce madeni kapatması ve 100 binden fazla insanı yerinden etmesiyle rekor seviyelere yükseldi. Ülkenin ana enerji kaynağındaki bu daralma üzerine Zhengzhou Emtia Borsası’nda işlem gören kömür vadeli işlemleri, ton başına tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 1.408 yuana (218 dolar) ulaşarak yüzde 11.6 tırmandı.
Petrol ve doğal gaz fiyatlarında da 2014’ten bu yana en yüksek seviyelere ulaşıldı. Aydınlanma, ısınma ve üretim için gereken gaz ve kömür tedarikini güvence altına alma mücadelesi nedeniyle fiyatlar rekor seviyelerde.
Doğal gaz fiyatları, Avrupa’da vadeli işlem piyasasında tarihinde ilk kez 1.000 metreküpte 1.000 dolar bandını aşarak rekor yeniledi. Avrupa’da vadeli doğal gaz piyasasında fiyatların rekor seviyeye çıkmasına, kıtada doğal gaz depolama tesislerindeki doluluk oranlarının azalması, kış öncesi arzda azalış yaşanabileceği endişeleri ve dolaylı piyasalardaki genel yukarı yönlü hareket neden oldu. Bazı enerji yoğun endüstriler üretimi yavaşlatmaya başlarken, evler zaten daha yüksek faturalarla karşı karşıya kalıyor.
GAZ PİYASASI İÇİN SORUŞTURMA KAPIDA
Doğal gaz fiyatlarındaki artış elektrik fiyatlarını da etkiliyor. Avrupa’da rekor düzeyde artan elektrik fiyatları nedeniyle tüketicilerin faturaları yükselirken, siyasiler soruna çözüm bulmaya çalışıyor. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, son dönemde artan enerji fiyatlarından, talebe rağmen üretimi artırmayan doğal gaz tedarikçilerini sorumlu tuttu.
5 ÜLKEDEN ORTAK BİLDİRİ
Avrupa’daki tedarikçiler tarafından ödenen rekor fiyatlar doğal gaz arzındaki yaşanan sorunlar, havanın normalden çok daha soğuk olması durumunda bir krizin daha da derinleştirileceği korkusunu körüklüyor. 1 megavatsaat doğal gazın fiyatı, 16 aylık sürede 45 katına kadar çıktı. 3.5 euro’dan 160 euro’ya kadar yükseldi. Fransa, İspanya, Çekya, Yunanistan ve Romanya maliye bakanları ortak bildiri yayımladı. Gaz piyasalarındaki işleyişin soruşturulmasını istediler. Mevcut gaz sözleşmelerinin neden yetersiz kaldığının da belirlenmesi çağrısında bulundular.