Perakende sektörünün pandemiden en çok etkilenen sektör olarak ön planda yerini aldığını belirten EVA Gayrimenkul Değerleme Kıdemli Müdürü Erdem Akyol, “Pandemi dönemi boyunca AVM yatırımcıları, ciro kaybı yüksek olan kiracıları için sadece ciro kirasına yönelik kontrat yenilemeleri yaparak veya sadece ortak alan giderlerine katılımlarını sağlayarak büyük bir kolaylık sağladı. Bu kolaylıklar yatırımcılara ciddi maddi yükler getirdi. Perakende sektörünün en önemli bileşenlerinden olan cadde perakendesinde de işler AVM’ler kadar olmasa da önemli ölçüde etkilendi. Tam kapanma dönemlerinde bile sadece temel ihtiyaç dükkanları açısından mahalle ölçeğinde cadde perakendesinde faaliyet gösteren dükkanlar iş yapabildi. Önümüzdeki dönemde açık, konseptli olmayan, hijyen standartları açısından düşük kapasiteli, doğal ışık-hava almayan bazı alışveriş merkezlerinin kapanacağı, fonksiyon değiştirebileceği, konsept değişimi ihtiyacına cevap verebilecek olanların ise mevcudiyetini devam ettirebileceği bir dönem yaşanacak.” dedi.
Artık tüm perakende sektörünün “verimlilik” kavramı üzerine dizayn edildiğini de sözlerine ekleyen Akyol, “Pandemi sebebi ile birçok AVM; kiracılarından ciro kirasına yönelik kira toplamakta. Elde edilen gelirlerdeki başarı kriteri, gerek kiralarını gerekse ortak alan giderlerini kiracılarına mümkün olduğunca birebir yansıtabilen ve bunu tahsil edebilen AVM’ olduğunu görmekteyiz. Küçük girişimciler içinse en önemli konu markasını doğru hedef kitleye, doğru bir konsept ile ve doğru bir verimlilik ile ulaştırmasıdır. Bu noktada yüksek ciro getirisine karşın, yüksek kira ve ortak alan giderleri ile metrekare verimliliği düşüklüğü girişimcinin markası için sürdürülebilir olmaktan çıkmasına neden olacaktır. Bu noktada, alışveriş merkezleri küçük girişimciler için kiosk, stand veya farklı büyüklük ve konumdaki mağaza seçenekleri ile farklı alternatifleri gerek dönemsel gerekse sürekli sunabilmektedir. Sadece ciro kirası ödemesi koşulu ile oluşturulan kontrat tipi ile kazan – kazan prensibi ile girişimcinin kira ödemesine kolaylık sağlamaktadır.
AVM’lerde mağaza olarak yer kiralamak isteyen girişimcilere AVM yatırımcısı dekorasyon desteği veya kirasız dönem imkanı sunabiliyor. Bunun için mağazanın ziyaretçilerine eğer doğru konsept, deneyim sunuyor olması ve/veya AVM de bir sinerji yaratıyor olması gerekiyor. AVM’lerde öne çıkan girişim konseptleri; mağazada yerel/özgün ürünlerin satılması, kullanıcısına yeni/farklı deneyim odaklı hizmet sunulması, yeni nesil kahveciler, sağlıklı beslenme ve deneyim odaklı ürünler satılması, spor ve outdoor etkinliklerine yönelik ürünler, kültür/sanat etkinlikleri ile tekrar sosyalleşme imkânların sağlandığı konseptler ön planda sıralayabiliriz. Ayrıca lüks tüketimde de sağlıklı beslenme, deneyim odaklı konsept mağazaların yoğunlaştığı görülüyor. Öte yandan açık alanda oturma alanı olması ve bu alanlarda çeşitlilik olması kesinlikle olmazsa olmaz bir özellik olarak karşımıza çıkıyor” şeklinde görüşlerini dile getirdi.