Mayıs ayında kısmî, 1 Haziran itibariyle de topyekûn açılış yapan AVM ve perakendeciler, koronavirüsün yaralarını sarmaya çalışıyor. Salgının etkisini azaltsa da devam etmesi, tüketici davranışlarına yansıyor. AVM yatırımcıları, tüm gelişmelere rağmen perakendecilerin satışlarda pandemi öncesinin yüzde 60’ına ulaştığını iddia ediyor. 400’den fazla üye şirketi olan ve her hafta üyelerin ciroları ile ilgili bilgi toplayan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) ise bu oranın yüzde 30’larda olduğunu savunuyor.
Alışveriş Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, ziyaretçi sayısında pandemi öncesine göre yüzde 40-45’lere, satışlarda ise yüzde 60’lara ulaşıldığını söyledi. Rakamların beklentilere yakın olduğunu dile getiren Altaş, babalar gününün ise ziyaretçi sayısına yüzde 2 ciroya ise yüzde 4 katkı sağladığını anlattı. Altaş, “Haziran sonunda ziyaretçi sayısında pandemi öncesinin yüzde 60’ını, cirolarda ise yüzde 75’ini yakalarız. Eylül hedeflerimizi Ağustos ayında gerçekleşir” dedi.
“Perakende yüzde 35’lerde”
Ancak söz konusu cirolar hazır giyim markalarında aynı şekilde devam etmiyor. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, 10 günde bir markalar ile anket yaptıklarına dikkat çekerek anket sonuçlarına göre halihazırda markaların ciroda pandemi öncesinin yüzde 30-35’ine ulaştığını söyledi. Bu düşüşte turist etkisinin yüksek olduğunu söyleyen Öncel, “Türkiye’de tüketici davranışında meydana gelen değişiklikler tüm dünya ile benzer şekilde ilerliyor. İnsanlar acil ihtiyaçları haricinde alışveriş yapmıyor. Bu davranış değişikliğinin eski haline gelmesi zaman alacak. Hazır giyim perakendesinde turistlerin payı da oldukça yüksek. Bu yıl turist gelmemesi de bu düşüşte önemli bir etken” dedi.
Turistik yerlerde cirolar düşük
Türkiye’nin yanı sıra ABD, Almanya ve Kanada gibi ülkelerde 370’e yakın mağazası ile hizmet veren Mavi’nin CEO’su Cüneyt Yavuz ise satışlarda beklentilerine paralel rakamlara ulaştıklarını söyledi. Yavuz, “Alışveriş hızı iyi gidiyor ama yeterli mi, değil. Büyük bir krizden çıkıyoruz ve her türlü iyileşme bizi sevindiriyor. Satışlar bölgelere göre farklılık gösteriyor. Anadolu tarafında Kayseri gibi şehirlerde satışlar pandemi öncesi gibi ama Antalya, İzmir, Ege Hattı gibi turistik-yazlıkçı yerlerde ve yine turist cirosunun yüksek olduğu AVM’lerde daha düşük. Biz pandemi öncesinin yüzde 50’sine gelirsek iyi bir başlangıç yapmış sayılırız diyorduk. Şu an yüzde 50’nin biraz üzerindeyiz” dedi. Bu dönemde mağaza ve istihdamı koruduklarını belirten Yavuz, yurtdışı satışları hakkında ise şunları söyledi: “Mavi olarak Rusya, Almanya, Kanada ve ABD’de faaliyet gösteriyoruz. Oralarda da satışlar Türkiye ile paralel gidiyor. ABD’de önemli yatırımlar yapmıştık bunun faydasını gördük. Yaşanan toplumsal olaylara rağmen satışlar iyi.” Mavi olarak dijitalleşmeden de faydalandıklarının altını çizen Yavuz, online’de yüzde 5 olan satışların bu dönemde 2 kat artarak yüzde 10’a yükseldiğini belirtti.
“Yüzde 50’yi yakalarsak şanslıyız”
Kiğılı Giyim Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı açıklamasında 1 Haziran’dan bu yana pandemi öncesinin yüzde 30’unu ancak yakalayabildiklerini söyledi. En büyük sorunun klimalar olduğunu belirten Kiğılı, “AVM’lerde klimalar çalışmıyor. Mağazaya giren her müşteri 5 dakika sonra dışarı fırlıyor” dedi. Kiğılı şöyle devam etti: “Biz bu seneyi yüzde 50 ciro eksiğiyle kapatırsak kendimizi şanslı hissederiz ama maalesef bu gidişle onu da yapamayacağız. Kendim için söylemiyorum, benim sektörüm adına konuşuyorum. 800 bin kişinin çalıştığı, binlerce markanın 80 bin mağazası var.”
“Temmuzdan ümitliyiz”
Desa Yönetim Kurulu Başkanı Melih Çelet de, AVM’lerin riskli görülmesinin perakende dünyasını negatif etkilediğini belirtti. Geçen seneki satışların yüzde 45-50’si gibi bir hacme ancak ulaşabildiklerini söyleyen Çelet, “AVM tarafında en iyi dediğimiz AVM en çok etkilenen AVM oldu. Turizmin bu sene durmuş olması da çok büyük etken. Temmuz ayından daha ümitliyiz. Yılı yüzde 30 gibi bir düşüş ile kapatırız gibi duruyor” dedi.
Sıcakta kimse klimasız yere gitmez
İpekyol Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ayaydın da çoğu AVM’de şu anda klimaların salgın riski nedeni ile çalıştırılmadığını, bunun da ziyaretçi sayısını önemli oranda etkilediğini söyledi. Ayaydın, “Sıcakta kimse klimanın olmadığı mağazaya AVM’ye gitmiyor. Bu nedenle satışlar şu anda pandemi öncesinin yüzde 20-25’inde. Temmuz 15’ten sonra yüzde 50’yi bulur” dedi.