Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, sektörün 2019 yılı değerlendirmesi ve 2020 beklentilerine ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, AYD olarak 2010 yılından beri aylık olarak AYD AVM Perakende Ciro endeksini yayınladıklarını ve bu endekste AVM’lerde gerçekleşen ciro, metrekare verimliliği, ziyaret sayısı gibi verileri ölçümlediklerini anımsattı.
Endekse göre, 2019 yılının ilk 10 ayı itibarıyla AVM’lerde gerçekleşen ciroların artmaya devam ettiğini ifade eden Altaş, şunları kaydetti:
“Cirolarda artış yaşanmakla birlikte artış oranlarının sadece mart, mayıs ve haziran dönemlerinde enflasyonun üstünde arttığını, diğer aylarda ise artışın enflasyonun altında kaldığını görüyoruz. Alışveriş merkezi yatırımlarının hızına baktığımızda da büyüme hızında yavaşlama olduğunu görüyoruz. Ülkemizde şu anda 436 AVM’miz, 13,2 milyon metrekare kiralanabilir alanı ile ekonomimize değer katıyor. Türkiye’nin birçok bölgesinde alışveriş merkezi yatırımları belli bir doygunluğa ulaştı.
Bundan sonraki süreçte yeni alışveriş merkezi yatırımlarının azalacağını öngörebiliriz. 2020 yılında Kayseri, İzmir, Ankara, Antalya, İstanbul gibi illerimizde devam eden önemli projelerin açılışlarının gerçekleştirileceğini öngörüyoruz. Önümüzdeki dönemde mevcut alışveriş merkezlerinde yenileme yatırımları ön plan çıkacaktır. Nitekim 2019 yılında şu ana kadar yeni açılan AVM sayısı 5. 2019 yıl sonunda cironun 160 milyar TL seviyelerinde, ziyaretçi sayısının ise 2,4 milyar kişi olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz.”
2020 yılı sonu itibarıyla hedef 445 AVM
Altaş, bundan sonraki süreçte projelendirilmesi tamamlanmış ve finansman kaynakları planlanmış AVM’lerin inşaat çalışmalarının devam edeceğini aktararak, “Sektörün 2020 yılı sonu itibarıyla ortalama 445 AVM’ye ulaşacağını öngörüyoruz. Sektörümüzün önümüzdeki dönemlerde hedefi perakende sektörü ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyümeye odaklanmak olacaktır.” diye konuştu.
Ziyaret sayısında düşüş yaşanmakla birlikte metrekare verimliliğinin artmasının ihtiyaç odaklı alışveriş yapıldığını gösterdiğini ifade eden Altaş, alışveriş merkezlerinin alışveriş yapılan mekanlar olmanın ötesinde artık aynı zamanda birer yaşam merkezi olduğunu, yeme-içme, kültür-sanat ve eğlence gibi alanların alışveriş merkezlerinde ağırlığının artmasıyla yeni AVM’lerin mimari yapısının da bu doğrultuda şekillendiğini söyledi.
Altaş, mevcut alışveriş merkezlerinin de yenilenme projeleri ile hem mimarilerini günün ihtiyaçları doğrultusunda yeniden tasarladığını hem de eskiyen yapıyı yeniden canlandırdığını dile getirdi.
AVM’lerin metrekare verimliliği yükselişte
Hüseyin Altaş, Türkiye’de alışveriş merkezi yatırımlarının özellikle 2000’li yıllardan itibaren hızlı bir büyüme gösterdiğini belirterek, “Yatırımların hızla arttığı bu dönemde yabancı yatırımcının da ilgisi Türkiye’deki ticari gayrimenkule yöneldi. Bu dönemde yerli ve yabancı ortaklı yapılara baktığımızda alışveriş merkezlerinde yabancı yatırımcı oranının yüzde 30’lara ulaştığını görüyoruz. Sektörün yatırım değeri 58 milyar doları aşkın bir orana ulaşırken bu yatırımların 17 milyar dolardan fazlası yabancı yatırımcı tarafından gerçekleştirilmiştir.” diye konuştu.
Sektörün önemli gündem maddelerinden biri olan Ticari Gayrimenkul Kiralama esaslarının ayrı bir kanunla belirlenmesi konusu çözüme kavuşursa özellikle yabancı yatırımcılar için AVM yatırımlarının yeniden cazip hale geleceğine inandıklarını ifade eden Altaş, metrekare başına verimliliğe ilişkin şunları kaydetti:
“2019 yılının ilk 10 ayı itibarıyla artan ciro endeksine paralel olarak metrekare verimlilikleri de yükseldi. En son yayınlanan ekim ayı verileri itibarıyla metrekare verimliliği Türkiye genelinde 1223 TL şeklinde gerçekleşti. Metrekare verimliliğinin en yüksek oranlarda arttığı kasım ve aralık aylarında da yine yükseliş ivmesinin devam edeceğini öngörüyoruz.”