Ticaret Bakanlığınca AVM’ler ile gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir marketlerin açılış ve faaliyete geçişinde gözetilecek kriterlerin belirlenmesine yönelik düzenleme yapılması ihtiyacı doğrultusunda 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı ile Alışveriş Merkezleri ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı görüşe açıldı.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, esnaf ve sanatkarların pazar payını kaybetmesine, büyük mağduriyet yaşamasına neden olan AVM’ler, büyük mağazalar ve zincir mağazaların, şehir merkezlerinde, mahalle ve sokak aralarında açılmasına karşı olduklarını ve bunun için yıllardır mücadele verdiklerini söyledi.
Palandöken, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 2015’te kabul edildiğine dikkati çekerek, yasada gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir mağazaların pazar günleri açılış saati ve zincir mağazalarda satılacak ürünlerin sınırlandırılmasına ilişkin düzenlemelerin esnaf ve sanatkarların mağduriyetini gidermek bakımından son derece yetersiz görüldüğünü ifade etti.
AVM’lerin ve zincir mağazaların çalışma saatlerinin 10.00-20.00 olarak belirlenmesinin, resmi tatiller ile pazar günleri kapalı olmasının sağlanmasının, zincir mağazaların sattıkları ürünlere esnaf ve sanatkarların sattığı ürünler yönünden sınırlama getirilmesinin esnaf ve sanatkarların mağduriyetini giderebileceğini dile getiren Palandöken, “Dolayısıyla kanunda bu yönde düzenleme yapılması esnaf ve sanatkarlarımız açısından olumlu bir gelişme olacaktır.” dedi.
Palandöken, açılacak olan zincir mağazaların faaliyetlerinden en çok bölgedeki esnaf ve sanatkarların etkilendiğini belirterek, zincir mağazalar açılmadan önce söz konusu olumsuz etkileri azaltmak için ildeki en üst meslek kuruluşu olan esnaf ve sanatkarlar odaları birlikleri ile ticaret odasından görüş alınmasının ortaya çıkabilecek sorunları önlemek bakımından yerinde olacağına işaret etti.
“Zincir mağazaların satacakları ürünlere sınırlama getirilmeli”
Büyük ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin alım gücünü kullanmak suretiyle prim veya bedel talep edebildiklerini anlatan Palandöken, şunları kaydetti:
“Dolayısıyla bu konuda düzenleme yapılması gerekli bulunmaktadır. Ancak esnaf ve sanatkar işletmelerinin değişiklik yapılarak kapsama alınması, dolayısıyla prim veya bedel talep edemeyeceğinin belirtilmesi esnaf ve sanatkar işletmelerinin maddede sayılan diğer işletmeler gibi değerlendirilmesine neden olabilecek ve onların mağduriyetine yol açabilecektir. Zincir mağazaların ürün yelpazesi çok geniş olduğundan her türlü ürünü satmakta ve açıldıkları yerde yaklaşık olarak 60 meslek dalında faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarın ticari faaliyetlerini olumsuz etkilemektedir. Esasen gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir mağazaların bu amaca uygun olarak faaliyetlerini sürdürmelerini teminen yapılan düzenleme ile satacakları ürünlere sınırlama getirilmesi esnaf ve sanatkar işletmeleri açısından yararlı olacaktır.”
Palandöken, kanun taslağındaki zincir mağazalardaki ürün sınırlandırmalarının genişletilmesi gerektiğini belirterek, “Elektronik ticaret yoluyla yapılan satışlar ile satış alanı 1500 metrekareden büyük zincir mağazaların satışları hariç olmak üzere, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir mağazalarda tütün mamulü, alkollü içki, mobilya, cep telefonu, elektronik eşya ve beyaz eşya, kırtasiye ürünleri, züccaciye, hırdavat, oyuncak, tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim (kıyafet, ayakkabı, terlik vb.), hediyelik eşya, oto yedek parça ve aksesuar, kesme çiçek, işlenmemiş et ürünleri, deniz ürünleri, unlu mamul ve pastane ürünleri satışı yapılmamalı.” diye konuştu.
“Zincir marketler yalnızca nüfusu 10 binden fazla olan belediye sınırları içinde açılabilmeli”
Alışveriş Merkezleri ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı’na yönelik de görüşlerini paylaşan Palandöken, zincir marketlerin yalnızca nüfusu 10 binden fazla olan belediye sınırları içinde açılabilmesi gerektiğini bildirdi.
Nüfusu 10-20 bin olan belediye sınırları içinde en fazla 2 zincir market olması ve bu marketlerin aynı gerçek veya tüzel kişiye ait olmamasının önemine değinen Palandöken, 20 bin kişiden sonraki her 10 bin kişi başına en fazla bir zincir market açılışına izin verilmesi önerisinde bulundu.
Palandöken, zincir market açılışı kriterlerini şöyle sıraladı:
“Bakkal, büfe, market, şarküteri, manav ve kuruyemişçi gibi gıda sektöründe faaliyet gösteren esnaf ve sanatkar işletmeleri ile arasında kapıdan kapıya en az 500 metre mesafe bulunmalı, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir marketler sokaklarda açılmamalı, 2 zincir market arasında kapıdan kapıya 2 bin metre mesafe bulunmalı.”