Çanakkale’nin Ayvacık ilçesindeki Assos Antik Kenti’nde yer üstündeki zenginliğinin yanı sıra kazılarda ortaya çıkarılan Roma ve Bizans dönemi eserleriyle geçmişe ışık tutuyor.
Antik kentteki kazılar, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurettin Arslan’ın başkanlığında, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumunun desteği ile sürüyor.
Kazılarda son olarak, “Nymphaion” (doğu çeşmesi) adı verilen çeşme yapısında balık avlamada kullanılan demirden yaba gün yüzüne çıkarıldı.
Antik dönemde balık avlamada kullanılan 1700-1800 yıllık olduğu değerlendirilen demirden üç dişli zıpkın, Assos Antik Kenti’ndeki atölyede uzman restoratör tarafından işleme alınarak, üzerindeki toprak ve okside olmuş yapılardan arındırıldı.
Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Nurettin Arslan, “Nymphaion”daki kazılarda yere düşmüş olan tonoz parçaları arasında, demirden yapılmış bir yabanın ele geçirildiğini, ölçü ve biçimine bakıldığında balık avlamada kullanılan bir alet olduğunu anladıklarını söyledi.
Zıpkının, özellikle duvar resimlerinde ve başka betimlemelerde gördükleri bir malzeme olduğunu aktaran Arslan, şöyle konuştu:
“Bu tür malzemeleri Assos’ta ilk defa buluyoruz. Çünkü bilindiği üzere antik kentlerde en hızlı tahrip olan malzemelerin başında demirden üretilmiş araç ve gereçler geliyor. Fakat bu yapıda ele geçen bu üç dişli zıpkının neredeyse tamamen sağlam halde ele geçmesi açısından önemli bir örnek. Bu tür aletlerin antik dönemde çok kullanıldığını bilmekle beraber, günümüze ulaşan örneklerin çok nadir olması açısından önemli bir eser olduğunu söyleyebiliriz. Bu tür aletlerin, bildiğimiz kadarıyla antik dönemde denizde geceleri bir meşale ile aydınlatılarak küçük teknelerle büyük balıkların avlanmasında kullanıldığı anlatılıyor ya da tasvirlerde görüyoruz.”
“ASSOS’TA ÜRETİLMİŞ OLMASI MÜMKÜN”
Prof. Dr. Arslan, zıpkın demirden bir alet olduğu için üretim yerini söylemenin zor olduğuna dikkati çekerek, “Çünkü demir her yerde bulunan ve her yerde üretilen bir alet. O yüzden bunun üretim yeri konusunda kesin bir şey söylemek zor ama Assos’taki çok farklı mekanlarda ya da alanlarda çok yoğun olarak demir cürufları ya da demir işlemesine ait bulgular var. O yüzden bu parçanın da aslında Assos’ta üretilmiş olması mümkündür.” dedi.
Üç dişli zıpkınla ilgili yapacakları işlemlere ilişkin bilgi veren Prof. Dr. Arslan, demir çok hızlı korozyona uğrayan malzemelerden biri olduğu için üzerindeki toprak ya da okside olmuş parçalardan ayrıştırılacağını, ardından da hava almaması için üzerine koruyucu malzemelerin sürüleceğini söyledi.