Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinde bulunan ve Kibele için kurulan antik kent Pessinus’un yanı başındaki Ballıhisar Mahallesi sakinleri, tarihle iç içe yaşam sürüyor.
Ankara-Eskişehir kara yolunda, ilçe merkezinin 13 kilometre güneyinde milattan önce 8’inci yüzyılda Frigya Kralı Midas tarafından kurulan Pessinus’ta, Belçikalı ve Avustralyalı ekipler tarafından 1967-2011 yıllarında yapılan kazılarda Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait tapınak alanı, merdivenli tiyatro ve sütunlu cadde ortaya çıkarıldı.
Önemli turistik alanlardan Pessinus’un yanında 100 kişinin yaşadığı, 1980’de birinci derece arkeolojik sit alanı ilan edilen Ballıhisar Mahallesi’nin sakinleri, evlerine komşu antik kentin çevresinde küçükbaş hayvanlarını otlatıyor, yerli ve yabancı turistlerle sohbet edip, bölge hakkında bilgiler veriyor.
Antik kentte 2010-2011 yıllarında kazı başkan yardımcılığını yürüten Anadolu Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eser Kortanoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Pessinus’un Kibele kültü için kurulan dönemin kutsal bir kenti olduğunu söyledi.
“Roma İmparatorluğu için önemli bir kenttir”
Bölgede Helenistik, geç Antik, Roma ve erken Bizans dönemlerinin açığa çıkarıldığını anlatan Kortanoğlu, şöyle devam etti:
“Pessinus, Frig döneminde Büyük Frigya’nın bir bölümüyken, Roma İmparatorluğu döneminde Galatia’nın bir parçası olmuş. Pessinus gibi bir kutsal kent yok. Tamamen ana tanrıça Kibele’ye adanmış bir kent. Dönemin yerleşik insanları bölgede tarımla uğraşmışlar. Milattan önce 3’üncü yüzyılın sonunda gökten düştüğü söylenen, Kibele’yi temsil eden bir kült taşı Pessinus’tan Roma’ya taşınmış ve Palatine Tepesi’nde Zafer Tapınağı’na yerleştirilmiş. Bu açıdan da Roma İmparatorluğu için önemli bir kenttir.”
Kortanoğlu, Pessinus’ta Belçikalı ekip tarafından 1967-1973 ve 1987-2008 yıllarında yapılan kazılarda tapınak alanı, merdivenli tiyatro, sütunlu cadde ile Severuslar Tiyatrosu olarak adlandırılan yapıların saptandığına dikkati çekti.
Pessinus kazısının 2009-2011 yıllarında Avustralyalı ekip tarafından yürütüldüğünü ve kendisinin de bu dönemde kazı başkan yardımcılığını yaptığını ifade eden Kortanoğlu, şunları kaydetti:
“Proje dahilinde jeofizik, malzeme analizi ve paleo-çevresel araştırmalar yapıldı. Bu tarihten sonra bölgede bir çalışma gerçekleşmedi. Pessinus’un nitelikli, evrensel ölçekte bilimsel yöntemlerle araştırılması gerekiyor. Antik kentin üzerinde konumlanmış Ballıhisar Mahallesi’nin varlığı bu noktada bir engel gibi görünüyor. Orada yaşayan Anadolu’nun cefakar insanları da bir an önce bunun bilincinde olmalıdır. Pessinus’ta geniş kapsamlı kazı çalışmalarının yapılması gerekiyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girebilecek önemli adaylardan biridir. Anadolu uygarlık tarihi açısından inanılmaz sonuçlarla karşılaşabileceğimiz bir alan.”
“Tarih ile evlerimiz yan yana”
Mahallenin muhtarı Zülfikar Şekercioğlu da bölge halkının tarım ve hayvancılıkla uğraştığını belirtti.
Pessinus Antik Kenti’nin turizm için çok önemli bir yer olduğunu vurgulayan Şekercioğlu, “Çeşitli kentlerden mahallemize turistler geliyor. Antik kentle iç içe yaşamak çok güzel bir duygu. Tarih ile evlerimiz yan yana. Mahalle halkı olarak turistlere daha iyi hizmet sunmak istiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Mahalle sakinlerinden Güllü Kılıç ise 50 yıldır Pessinus’un yanındaki evinde yaşadığını, Bursa, Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir gibi büyük şehirlerden ve birçok kentten otobüslerle turistlerin bölgeye geldiğini aktardı.
Küçükbaş hayvancılıkla uğraşan Nida Kılıç, 3 yıldır Ballıhisar’da ikamet ettiğini dile getirerek, şöyle konuştu:
“Burada yaşamak çok güzel bir duygu. Turist grupları geliyor, onlarla tanışıyoruz. Ballıhisar çok güzel bir yer. Her yerden tarih fışkırıyor. Ailemle burada yaşamaktan mutluyum ancak evlerimizde suyun bulunmaması en büyük sorun. Mahalledeki çeşmeden evlerimize su taşıyoruz. Su sorunumuz çözüldüğünde turistlere daha iyi hizmet verebiliriz. Böylece köyümüz de kalkınır. Köyümüzü kaybetmek istemiyoruz.”
AA