Rusya’nın Ukrayna’yı işgali iki ülke ekonomisi dışında Türkiye ekonomisini ve en başta da Antalya’yı etkiledi. Türkiye’nin tarım ve turizmde iki ana pazarı olan Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş tüm sektörleri etkilemeye başladı. Ukrayna’ya yaş meyve sebze ihracatı için yola çıkan TIR’lar yarı yoldan döndürülüp başka ülkelere yönlendirildi. İhracatın yavaşlamasıyla birlikte Antalya toptancı hallerinde sebze fiyatları düşmeye başladı. Turizm sektöründe ise bu ülkelerden erken rezervasyonlar kesildi.
“Yaş meyve sebze ihracatı durdu”
Batı Akdeniz İhracatçı Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, Ukrayna’ya ihracatın durduğunu söyledi. Rusya’ya ise ihracatın devam ettiğini, bazı ürünlerin Belarus üzerinden Ukrayna’ya gönderildiğini ifade eden Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Antalya’dan günlük 30 TIR Ukrayna’ya gidiyordu. Şu anda bu ülkeye ihracat durdu. Domates fiyatları 16 liradan 5 ile 7,5 liraya kadar düştü. Mayıs ayında fiyatlar daha fazla düşecek. Üretici, seralarda Kaliforniya biberini sökerek yerine domates ekmişti. İlkbahar ile birlikte üretim artacak. Domates fiyatları maliyetleri karşılamayacak. Fiyatların dengelenme şansı da yok. Bir an önce iki ülke arasındaki savaşın sona ermesini ve barışsın sağlanmasını bekliyoruz. Önümüzdeki günlerde büyük sıkıntı yaşayacağız. Üretici ve ihracatçı perişan. Ukrayna’ya ihracat durdu, Rusya’da ise çok eksideyiz.”
Kumluca ihracatının %70’ini iki ülkeye yapıyor
Kumluca Ticaret Borsası Başkanı Fatih Durdaş, bölgeden ihracatın yüzde 70’inin Ukrayna ve Rusya’ya yapıldığını belirtti. Durdaş, “Bu ülkelerde havaalanları, AVM’ler gümrük kapıları kapalı. Zamanla yarışıyoruz. Antalya’dan bu ülkelere giden ve yoldan dönen TIR’ların yeniden Antalya gümrük kapısına geri dönmesi zaman alacaktı. Gümrükler Genel Müdürümüzle yaptığımız görüşmelerde Edirne Gümrük Kapısı’nda yeniden kontrol edilmesini sağladık. Böylece Ukrayna ve Rusya’ya giden TIR’lar Kosova, Romanya ve Bulgaristan gibi savaş olmayan ülke pazarlarına yönlendirildi. Şu anda 100’den fazla TIR bekliyor. (1 Mart itibariyle) Çünkü bu ülkelerde de bolluk var” dedi.
Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın devam etmesinin Antalya’da üretici açısından hiç de iyi olmayacağını kaydeden Durdaş, şöyle konuştu: “Türkiye’ye gelen 3 turistten 2’si bu ülkelerden. Kriz devam ederse fiyatlar çok düşecek. Şu an ürün toplatmıyoruz. Sipariş gelirse ürün toplatıyoruz. Pazar sıkıntı yaşanıyor. Mayıs ayında fiyatlar çok düşer. Nisan’ın 10’undan sonra fiyatlar tepetaklak olur.”
Turizmciler barış istiyor
Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Ülkay Atmaca ise Rusya’da er ken rezervasyonlarda ciddi düşüşler yaşandığına dikkat çekti. Atmaca, “İki ülke arasındaki görüşmeleri yakından takip ediyoruz. Turizm barışı sever. İki ülkenin masadan el sıkışarak kalkmalarını bekliyoruz. Çünkü bu iki ülke turizmde en iyi pazarımız. Rusya az olsa da Ukrayna pazarı tamamen biter. Bu savaş alışılmış bir savaş değil. Turizm demek barış demek” dedi.
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜ- ROFED) önceki dönem başkanı ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkan Danışmanı Osman Ayık, erken rezervasyonların iptal edilmesinin sıkıntı yaratmayacağını, asıl sorunun uçakların kalkmamasında olduğunu söyledi. Bunun sektörü kötü etkileyeceğini söyleyen Ayık, “Yaptırımlar nedeniyle uçaklar kalkmaz ise büyük sıkıntı yaşanır. Turizm sektörünün olmazsa olmazı uçaktır. Para transferi yapamazsanız bu işi de yapamazsınız. Tek dileğimiz Ukrayna ile Rusya arasındaki krizin tatlıya bağlanması” diye konuştu.
“Turizmde pazar çeşitlendirilmeli”
Yönetim Danışmanı Feti Kuyucu, Rusya ve Ukrayna’da insanların ‘korunma’ derdinde olduğunu kaydetti. Rusya yaptırımlarından en fazla Türkiye’nin etkileneceğini dile getiren Kuyucu, şunları söyledi:
“2022 turizm sezonuna 35 milyar dolar döviz hedefiyle moralle hazırlanan ve büyük beklenti içinde olan Türkiye’de bütün planlar altüst oldu. Yaptırımların bu kadar ağır olacağı beklenmiyordu. Panik havası oldu. En çok etkilenen biz olacağız. Savaşın ve krizin devam etmesinden en fazla Antalya ve Ege bölgesi etkilenir. 2022 sezonu için 6-6,5 milyon Rus ve Ukraynalı turist bekleniyordu. Ukrayna büyüyen bir pazar ve Antalya’ya gelen turist sayısı 2 milyona yaklaşıyordu. Turizm pazarında Rusya ve Ukrayna yüzde 45 pazar payı oluşturuyor. Tek pazara bağımlı kalmak Akdeniz çanağında risk oluşturuyordu. Pazarın çeşitlendirilmesi gerekiyordu. ABD ve AB’nin yaptırımları Rusya’nın belini daha da kırabilir. Buna rağmen Rusya’dan turistik hareketlerin Mayıs ayından itibaren başlayacağını düşünüyorum. Yüksek sezonda 1 Mayıs-31 Ekim tarihlerinde toplam 14 milyon yabancı gelmiş. Bunun 12 milyonu Antalya’yı tercih etmiş. Bu nedenle paniklemeye gerek yok. Paniğe kapılmadan mayıs ayına kadar sakin kalınmalı. Temkinli iyimserliği korumak lazım.”
Manavgat Ticaret ve Sanayi Odası (MATSO) Başkanı Seydi Tahsin Güngör de Rusya ve Ukrayna arasındaki gelişmelerin kaygı verici olduğunu belirterek sonuçlarının Türk turizmini olumsuz etkileme ihtimalinin çok yüksek olduğunu söyledi.
Güngör, “İki ülke arasındaki geriliminin Türk turizmini olumsuz etkileme ihtimali çok yüksek. Acilen alternatif pazar seçenekleri oluşturulmazsa zor bir turizm sezonu bizi bekliyor. Hem Rusya hem de Ukrayna pazarında rezervasyon iptallerinin oluşturacağı boşluğu kapatacak başka pazarlara ve seçeneklere yönelmeliyiz. Aksi bir durumda turizm sezonu için yeni bir ekonomik kriz ile karşı karşıya kalabiliriz’’ dedi.
“Savaş, Antalya’yı derinden etkileyecek”
Antalya Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Ali Bahar, yeniden güven tazeledi. Antalya OSB 5’inci Olağan Genel Kurulu, OSB Genel Müdürlüğü salonunda gerçekleştirildi. Genel Kurulda Divan Başkanlığına Ergin Civan, yardımcılıklarına da Nesrin Ayan Özben ve Yasemin Özen Gökçe seçildi. Tek listenin yer aldığı genel kurulda Ali Bahar yeniden Antalya OSB Başkanlığına seçilerek güven tazeledi. 9 üyeden oluşan Antalya OSB Müteşebbis Heyeti’nde Hasanali Gönen, Fatih İncir, Mustafa Gizli, Yiğit Budak, Ahmet Kasapoğlu, Fatin Tapcı, Burçin Ekici ve Canan Gürkan göreve getirildi. Antalya OSB Müteşebbis Heyeti, Vali ve Vali yardımcısı ile ATSO’nun belirleyeceği 4 üye ile birlikte 15’e tamamlanacak.
Antalya OSB Başkanı Ali Bahar, genel kurulda yaptığı konuşmada, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın en çok Antalya’yı etkileyeceğini söyledi. Bahar, şöyle devam etti: “Dünyada pandemi ile başlayan olumsuzluklar silsilesi, savaş gibi istenmeyen bir sürece evirildi. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş yeni bir insanlık dramına yol açmakla kalmayacak, ülkemizi, en önemlisi de Antalya’mızı derinden etkileyecek. Dış ilişkilerde öncelikle masumların hakkını ve canının koruyacak, akabinde de ülkemiz ekonomisinde en az hasara neden olacak doğru aksiyonların alınması elzem. Böylesi bir savaşta, Antalya’ya terzi işi çözümler ile yaklaşılmazsa bu savaşın kaybedenlerinden biri de Antalya olabilir.”