PwC Türkiye, “Yurt Dışı Yatırımları Araştırması”nda farklı sektörlerde önde gelen şirketlerle yurt dışı yatırımlarına yönelik bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırma kapsamında şirketlerin üst düzey yöneticilerine yurt dışına mevcutta yaptıkları ve gelecekte yapmayı planladıkları yatırımlar konusundaki görüşleri sorularak bu kapsamda eğilimleri analiz edildi.
Araştırma hakkında yayımlanan raporda, katılımcıların yaklaşık yüzde 66’sının yatırımlarında Avrupa (yüzde 30), Kuzey Amerika (ABD ve Kanada, yüzde 18) ve Avrasya (yüzde 18) bölgelerini tercih ettiği kaydedildi.
En çok yatırım yapılan ülkeler incelendiğinde ise Almanya, Romanya, ABD ve Rusya’nın tüm seçenekler arasındaki toplam payının yüzde 54’e ulaştığı görülüyor. Katılımcılar yatırım lokasyonunu belirlemede en önemli buldukları üç faktörü önem derecesine göre sıraladığında “Coğrafi Konum Avantajı”, “Yatırım Ortamı” ve “Pazar Büyüklüğü/Alternatif Pazara Ulaşım” seçenekleri öne çıktı.
Yurt dışı yatırımlarda pazara ulaşım motivasyonu önde
Araştırma katılımcılarına yurt dışı yatırımlarını yapmalarını sağlayan temel motivasyonlar sorulduğunda, katılımcıların yüzde 17’si pazara ulaşım motivasyonunu seçerken, Döviz bazlı gelir elde etme (yüzde 12) ve müşteriye fiziki yakınlık (yüzde 11) motivasyonları cevaplar arasında yer aldı.
Öte yandan raporda, katılımcıların yaklaşık yüzde 89’unun mevcut yurt dışı yatırımlarının katkısından memnun ya da çok memnun oldukları kaydedildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Ödemeler Dengesi verilerine göre, Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin 2013-2022 yılları arasında gerçekleştirdiği doğrudan yatırım tutarının yıllık ortalama 3 milyar dolar seviyesinde olduğu görüldü. Yatırım miktarının 2000’li yılların başından 2008 yılına kadar hızla arttığı, 2008 yılında dünya genelinde yaşanan küresel ekonomik kriz nedeniyle düşüşe geçtiği gözlendi.
Verilere göre 2014-2015 yıllarında yurt dışına yapılan doğrudan yatırım miktarının 5 milyar dolar ile en yüksek yıllık seviyelerine ulaştığı kaydedildi. 2016-2020 yılları arasında yıllık ortalama 3,3 milyar doları seviyesinde seyreden Türkiye’deki yerleşik kişilerin yurt dışına yaptığı doğrudan yatırım miktarının 2021 ve 2022 yıllarında ortalama 4,7 milyar dolar seviyesine ulaştığı izlendi.
Madenciliğin yatırım yapılan tüm sektörler içerisindeki payı yüzde 25’e ulaştı
Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışı yatırımları sektörel olarak incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörlerinin ön plana çıktığı görülüyor. Madencilik ve taşocağı sektörünün 2002-2023 yılları arasında yapılan 16 milyar dolarlık yatırım ile toplam yatırım yapılan tüm sektörler içerisinde yüzde 25 payı bulunduğu gözlendi. Bu sektörü, 14 milyar dolarlık yatırım ve yüzde 22 pay ile imalat sektörü izledi.
Holding şirket faaliyetleri, bankacılık, sigorta, reasürans ve emeklilik fonlarını kapsayan “finans ve sigorta” sektörü (yüzde 19 pay, 12 milyar dolar sermaye pozisyonu), gayrimenkul (yüzde 9 pay ve 5 milyar dolar sermaye pozisyonu), inşaat (yüzde 4 pay ve 2 milyar dolar sermaye pozisyonu) sektörleri toplam yatırımlar içerisinde önemli bir bölümü oluşturdu.