İklim değişikliği, hızlı nüfus artışı, artan sanayileşme ve diğer çevre sorunları, su kaynakları için risk oluşturabiliyor. Türkiye, yılda bin 308 metreküp kişi başı kullanılabilir su miktarıyla su stresi altındaki bölgeler arasında yer alıyor.
Su kaynaklarının korunması ve verimli kullanılmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda ülkenin, 2030’dan itibaren su sıkıntısı yaşayan ülkeler arasında yer alması bekleniyor. Yapılan çalışmalarda, son yıllarda kuraklık riski taşıyan göllerde su seviyesi düşüşleri, su kalitesinde bozulma, sazlık alan kayıpları ve canlı türlerinde azalma görüldü.
Tarım ve Orman Bakanlığı da bu doğrultudaki önlemlerine hız verdi. Bu kapsamda, 24 Aralık 2024’te düzenlenen Ulusal Su Kurulu toplantısında, kuraklık riski altında olan göllere ilişkin eylem planlarının hazırlanması, uygulamaya geçecek eylem planlarının da kurula sunulması kararı alındı. Bu karar ile Türkiye’de kuraklık riski taşıyan göllerin tespiti, bu göllerin eylem planlarının hazırlanması ve mevcut uygulamaların değerlendirilmesine yönelik süreç başlatıldı. Ayrıca, Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı yayımlandı, bu plan çerçevesinde 112 eylem belirlendi.
Yönetmelik yayımlandı
Konuya ilişkin Su Verimliliği Yönetmeliği yayımlanırken, Su Verimliliği Bilgi Sistemi’nin kurulması çalışmalarına başlandı. Havza ölçeğinde kuraklık yönetim ile sektörel tahsis planlarının hazırlanmasına yönelik çalışma da yapılıyor. Yine havza ölçekli hazırlanan nehir havza yönetim planları ile bu alanları korumaya yönelik tedbirler geliştirilirken, su kaynakları da sayısallaştırılarak kayıt altına alınıyor.
Çalışmalar kapsamında son olarak Su Yönetimi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda ‘Kuraklık Riski Altındaki Göller Çalıştayı’ düzenlendi. Çalıştaya, ilgili kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve akademisyenler katıldı. Çalıştayda, kuraklık riski altındaki Eber, Akşehir, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Sapanca ve Seyfe göllerine yönelik çalışmalar ele alındı.
Bu kapsamda, ilk defa Eğirdir Gölü için hazırlanan Eğirdir Göl Eylem Planı’nın devamı niteliğinde çalışmalar yapılacak. Söz konusu 8 göl için de acil eylem planları hazırlanıp uygulanacak. Bu 8 gölün ardından da kuraklık riski altında olan diğer doğal göller için de benzer çalışmalar yürütülecek.
Kuraklık Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi kurulacak
Tematik masalarda, su bütçesi, su seviye değişimleri, kuraklık eğilimleri ve senaryoları, göl ekosisteminin durumu, kuraklık riskinin nedenleri, göl havzasındaki su kullanımı ve baskılar, yasal ve kurumsal yapı, koruma önlemleri ve yönetim stratejileri ele alındı. Çalıştayda yapılan değerlendirmelere göre, kuraklık öncesinde çiftçiler ile ilgili kurum ve kuruluşlara gerekli uyarıların yapılabilmesi için ‘Kuraklık Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi’ kurulacağı belirtildi.
10 göl tamamen kurudu
Türkiye genelinde en az 10 göl tamamen kurumuş, 20’den fazla göl ise kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Bunlar arasında Burdur Gölü, Beyşehir Gölü ve Avlan Gölü gibi önemli doğal varlıklar da yer alıyor. Burdur Gölü’nün son 30 yılda yüzde 40 oranında küçüldüğü, Eber ve Akşehir göllerinin ise neredeyse bataklığa dönüştüğü belirtiliyor.