Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılına ilişkin açıkladığı konut satış istatistiklerinden derlenen verilere göre, 2024 yılında 1 milyon 478 bin 25 adet konut satılırken, bunların 158 bin 486’sı ipotekli gerçekleşti. Böylece kredili satışların toplamda aldığı pay %10,7’de kaldı.
Bu sayı, verilerin açıklanmaya başlandığı son 12 yılda görülen en düşük oran olarak kayıtlara geçti. Buna rağmen konut satış adedi en yüksek dördüncü veri oldu. İpotekli satışların toplamdan aldığı pay bir önceki yıl %14,5, 2022’de %18,9, 2021’de %19,7, 2020’de %38,2, 2019’da ise %24,7 şeklindeydi. Son 12 yılda kredili satışların oran olarak en yüksek gerçekleştiği yıl %39,8 ile 2013’te görüldü. Söz konusu yılda ipotekli satış adedi ise 460 bin 112’ydi.
Yüksek faiz ipoteksiz satışa yöneltti
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman, kredi oranlarının satış sayılarından daha çok kredili ve kredisiz konut satışlarının kırılımını etkilediğini belirterek, “Konut kredi faizleri artınca ipotekli satışlar azalmasına rağmen ipoteksiz satışlar artıyor, yani toplam satışlar pek etkilenmiyor.
Geçen yıl ipotekli satışlar dip yaparken ipoteksiz satışlarda 1 milyon 320 bin adetle rekor kırıldı” dedi. Türkiye’de demografik dinamikler nedeniyle konut satışlarının yıllık ortalama %2,2 artış göstermesi gerektiğini dile getiren Büyükduman, “Bu nedenle 1,5 milyon adetlik satış piyasanın hala gidecek yeri olduğunu düşünüyorum.
Bu açıdan bakınca 4 yıl önce 1,5 milyon olan konut satışlarının 1,6 milyonu geçmesi gerekiyordu. Geçen yılın ikinci yarısında hareketlenen konut satışlarının faizlerin düşüşüyle artması beklenen konut fiyatlarına yönelik bir talepti. 20254te ipotekli satışlarının 225-250 bin bandında geleceğini, toplam satış adetlerinin ise 1,55-1,6 milyon bandında olacağını öngörüyoruz” diye konuştu.
Ertelenen talep harekete geçecek
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan da ipotekli satışların 2024’te en düşük seviyeyi gördüğünü belirterek, bunda hem faiz oranlarındaki yüksekliğin hem de krediye erişimdeki sorunların başı çektiğini söyledi.
Son iki ayda TCMB’nin faiz indirmeye başlamasının önemli bir gelişme olduğunu dile getiren Akdoğan, “Bu yıl konut kredilerine erişimin kolaylaşması ve faiz oranlarındaki düşüş nedeniyle ipotekli satış sayısında artış olacağını öngörüyoruz” şeklinde konuştu. Akdoğan, geçen yıl kredilerdeki sıkılaşma nedeniyle birçok vatandaşın konut talebini ertelediğini kaydederek, faiz indirimleri sonrası bu talebin harekete geçeceğini sözlerine ekledi.
“Banka değil şirketin kampanyası tercih edildi”
Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur ise Türkiye genelinde konut satışlarının 2024’te önceki yıla göre yüzde 20,6 artarak 1 milyon 478 bini aştığını ve son yılların ortalamasının üzerine çıkıldığını söyledi. Timur, 2013-2020 dönemindeki 8 yılda banka kredili satış ortalamasının 423 bin olduğunu kaydederek, 2024’te bu rakamın 158 bin adette kaldığını bildirdi. Yüksek faiz oranlarına ve düşük kredili satışlara rağmen toplamda 1,5 milyon adede yaklaşıldığını dile getiren Timur, şu değerlendirmelerde bulundu: “2024’te ev almak isteyen bankayı değil şirketin kampanyasını tercih etti. Sektörde oluşacak bir teşvik ve faizlerde başlayacak indirimin sektöre ciddi yansıması olacaktır çünkü bekleyen önemli bir talep var. Son yıllarda ev sahipliği oranımız da %55’lere gerilemiş durumda. Bu tablonun değişmesi için yakalanan ivmenin daha da yukarı taşınması şart.”
Rekor satışlar 2020’de görüldü
Türkiye genelinde adet bazında en yüksek ipotekli konut satışı 573 bin 337 ile 2020’de görüldü. Kovid-19 tedbirlerinin uygulandığı ve sokağa çıkma yasağı gibi önlemlerin alındığı 2020 yılının haziran ayında kamu bankalarınca başlatılan düşük faiz oranları yüksek satış adetlerinde etkili oldu. Söz konusu dönemde konut kredisi oranları birinci elde yüzde 0,64’e, ikinci elde ise yüzde 0,74’e çekilmiş ve bu sayede 2020’de tüm zamanların yıllık rekoru kırılmıştı.