COVID-19 pandemisiyle birlikte sosyalleşme başta olmak üzere birçok yaşam standardı da değişti. Bu değişimi en belirgin şekilde gösteren somut durum ise insanların pandemi öncesine göre kendilerini artık daha yorgun, uykulu, asosyal hissetmeleri. Kısıtlamaların kalkmasına ve normalleşmeye geçilmesine rağmen birçok insan sosyalleşme kapsamında olan buluşma, toplantılar, ziyaretler gibi etkinlikleri yerine getirirken daha bitkin ve isteksiz.
Sabah kalkarak işe, okula giden bireyler ise artık kendilerini yataktan daha zor bir şekilde çıkarıyorlar ve sürekli uykusuzluk hali hissediyorlar. Bu durumun nedenini sorgulayanlara ise cevap ruh sağlığı uzmanlarından geldi. Uzmanlar bu durumu “psikolojik kış uykusu” olarak tanımlıyor. Buna göre, pandemi sürecinde daha düşük uyarıcı ortamlarda çalışan ve bu duruma alışan insan beyni, daha yüksek olan uyarıcı ortamlara uyum sağlamakta zorluk çekiyor.
Rutinleri devam ettirmek gerek
Londra merkezli olan dergi The New Statesman’de yayımlanan bir makale, bu tanımın 2018 yılında Antarktika’da yapılan bir araştırma sonrasında ortaya çıktığı belirtti. Bu araştırmaya göre Antarktika’ya taşınan insanlar dünyanın daha iç ve merkez taraflarında yaşayan insanlara göre kendilerini daha az enerjik hissettiler ve daha çok sıkıldılar. Bu sonuç üzerine araştırmacılar, söz konusu bu insanların sosyal, duygusal kapasitelerinin azaldığını, psikolojik kış uykusu sürecine girdiklerini tespit ettiler.
Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Sekreteri Psikiyatri Uzmanı Dr. Emre Mutlu, semptomları tükenmişlik sendromuna çok benzeyen bu durumun pandemide stres mekanizmasının yoğun bir şekilde çalışması sebebiyle ortaya çıktığını söyleyerek, “Vücut ve zihin tehlikenin tam olarak geçmediğini biliyor ve tüm normalleşmelere rağmen bizi korumak için enerjisini daha hayati şeylere aktarmaya çalışıyor” dedi. Mutlu, düzelmesi için zaman gerektiğini belirterek, “Beynin ve zihnin çalışması belli bir alışkanlık içinde devam ediyorken bunu değiştirebilmesi için biraz zaman gerekiyor” açıklamasında bulundu.
Bu problemi tamamen düzeltmek için ise rutinleri devam ettirmek gerektiğini söyleyen Mutlu, “Bunun da bir alışkanlık süreci var ve aşama aşama olması gerekiyor. Eskiden spor yapıyorken şu anda spora tekrar başlayamayabilirsiniz, ama evin etrafında 5- 10 dakika yürümeye başlayabilirsiniz. Önceden yarım saat spora gidiyorken bu sefer 10 dakika gidebilirsiniz” şeklinde konuştu.