Pazartesi sabahı Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve 10 ilimizde yıkıcı etkiye sebep olan depremlerle bölgedeki haberleşme altyapısı da olumsuz olarak etkilendi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 2021 yıl sonu verilerine göre sabit telekom hizmetlerinde Türkiye altyapısının yaklaşık yüzde 10’unun, mobil tarafta ise nüfusa paralel olarak yüzde 15’inin bulunduğu bölgede operatörlerin altyapıları da deprem ile birlikte devre dışı kaldı. 2022 yılı nüfus sayımlarına göre 10 ildeki toplam nüfus Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 15’ini oluştururken bu illerde yaşayan Surileyi sığınmacılarla birlikte bu oran nüfusun yüzde 17- 18’ine ulaşıyor.
Telekom şirketleri sahada
Depremin gerçekleştiği pazartesi sabahının erken saatlerinden itibaren Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nda kurulan kriz masasında Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan liderliğinde toplanan BTK, Turkcell, Türk Telekom, Vodafone ve Turksat yetkilileri, depremde kesintiye uğrayan haberleşme ve internet altyapısını maksimum kapasiteye çıkarmak için ortak hareket ediyorlar. Mobil operatörlerin çatı derneği m-TOD tarafından çarşamba günü yapılan bilgilendirmeye göre üç mobil operatörün, bölgede bulunan toplam 8 bin 900 baz istasyonu sahasından iki bin 451 tanesi deprem sırasında devre dışı kalırken haberleşmenin sağlanabilmesi için bölgeye 190 mobil baz istasyonu sevk edildi. Ayrıca, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Evrensel Hizmet Gelirleri de Turksat’a tahsis edilmiş durumda. Turksat, bu ödenek ile mobil baz istasyonları tedarik edip bölgeye sevk ediyor. Çoğu, yıkılan binaların üzerinde bulunan baz istasyonları ve antenleri, yıkım ile devre dışı kalırken pek çok baz istasyonu da elektrik kesintileri ile çalışamaz duruma geldi. Hasar görmeyen baz istasyonları kesintisiz güç kaynakları ve jeneratör beslemeleri ile bir müddet daha çalışmasına devam etmesine rağmen yakıtların tükenmesi ile hizmet dışı kaldı. Ayrıca Turksat bölgede çalışmalarını sürdürüyor. Öncelikli olarak AFAD, polis, jandarma, asker, valilik gibi kamu personelinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere çok sayıda uydudan internet hizmeti sağlayan mobil araç ile görevlilerin hizmetlerini yürütmesi sağlanıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin şirketi İsttelkom da yine uydudan haberleşme sağlayan 11 mobil aracını da bölgeye yolladı. Bu araçlar uydu aracılığı ile deprem bölgesinde kablosuz internet ağı sağlıyor. Ancak, mevcut hava koşulları uydu bağlantısının da yüzde yüz verimli çalışmasına engel teşkil ediyor. Bölgedeki hava koşulları, yer istasyonlarının uydular ile kaliteli bağlantı kurmasını olumsuz etkiliyor.
Starlink teklifi anlamlı ama…
Elon Musk’ın “Starlink” teklifi anlamlı olsa da pazartesi gününden bugüne bölgedeki hava koşulları ile sağlıklı bir sonuç alınamayacağı da ortada. Ayrıca, uydu ile haberleşmeyi sağlayacak yer istasyonu ihtiyacı da var. Bu istasyonlar da elektriğe ihtiyaç duyuyor. Zaten kesintisiz elektrik hizmeti verilebilse bizim mobil operatörlerin bazistasyonları da tam kapasite ile çalışacak, iletişim sorunu yaşanmayacak.
Çalışan baz istasyonlarında ortak kullanım
Operatörler aldığı diğer bir aksiyon ise çalışan baz istasyonlarının ortak kullanılması. Sevkedilen mobil istasyonlar hangi operatörün olursa olsun tüm operatörlerin abonelerine hizmet vermek üzere ayarlanırken sabit baz istasyonlarındaki ortak kullanım çalışmaları da devam ediyor. Öte yandan, mobil telekom altyapılarındaki en büyük tedarikçi konumundaki Huawei de baz istasyonlarını bölgeye sevk etti.
Çok sayıda ekip sevk edildi
Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone Türkiye tarafından bölgeye çok sayıda ekip ve jeneratör sevkedilmesine rağmen depremin beşinci gününde dahi elektrik kesintilerinin devam ettiği bölgede mobil haberleşme hizmetleri tam olarak verilemiyor. NetBlocks isimli anlık haberleşme ağı verilerini ölçen kuruluşun verilerine göre Osmaniye’de çoğunlukla elektrik kesintileri sebebiyle internet bağlantı kapasitesi yüzde 36’ya, Adıyaman’da yüzde 42’ye Hatay’da ise yüzde 62’ye kadar düştü. Operatörlerin hummalı çalışmaları sonucunda kapasite her geçen gün iyileşme gösteriyor, ancak sıkıntılar devam ediyor.
Kapanmış tüm hatlar açıldı
Operatörler bir taraftan sekteye uğrayan haberleşme ağındaki sorunları çözmeye çalışırken diğer taraftan ise ihtiyacı olan herkesin haberleşebilmesi için çeşitli önlemleri devreye aldı. Bölgedeki tüm ankesörlü telefonlar yurtiçi telefon görüşmeleri için ücretsiz hizmete sunuldu. Mobil hat kullanıcıları için ücretsiz konuşma ve internet paketleri tanımlandı. İhtiyaç halinde bu paketlerin yenilenmesi devam ediyor. Borcundan dolayı kapanmış olan tüm mobil hatlar, sabit hatlar ve internet abonelikleri hizmete açıldı.