Okulun başladığı ilk gün, veda zamanı geldiğinde bazı çocukların ebeveyninden ayrılmamak için direnç gösterebiliyor, ebeveyn ise bu süreçle başa çıkmakta zorlanabiliyor. Oysa ebeveynler bu süreçle ilgili bilgi sahibi olduğunda çocuğun okula adaptasyonu kolaylaştırmak mümkün oluyor. Türkiye’nin lider eğitim kurumlarından Bahçeşehir Koleji okula başlangıç dönemini için ebeveynlere rehber olacak bilgiler veriyor.
2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı’nda binlerce çocuk okulla ilk kez tanışarak yeni hayatına adım atıyor. Özellikle okulun başlangıç dönemi bazı çocuklar için heyecanlı kimi zamanda kaygılı bir dönem oluyor Bu dönemi kolaylaştırmak, çocuğun okula adaptasyonuna yardımcı olmak isteyen ebeveynler bazen bu durumu sağlıklı yönetmekte zorlanabiliyor. Bahçeşehir Koleji Kariyer ve Rehberlik Merkezi, ebeveynlere 10 adımda okula başlangıç rehberini sunuyor.
- Neler hissettiğinizi fark edin: Öncelikle ebeveyn olarak siz ne hissettiğinizi fark ederseniz bu durum ihtiyaçlarınızı fark etmenize ve çocuğunuzun okula uyum sürecini kolaylaştırmanızda faydalı olacaktır. Hangi duyguları hissediyorsunuz? Heyecanlı mısınız? Kaygılı mısınız? Mutlu musunuz? Geçmişte sizlerin ayrılma ve kavuşma hikayeleri nasıldı? Kendi deneyimlerinizin şu an hissettiklerinizle bir ilişkisi olabilir mi? Sizin ebeveynleriniz nasıl tepkiler vermişti?
- Çocuğunuzun daha önceki ayrılma ve kavuşma deneyimlerini gözden geçirin: Kendi hikayelerinize bakmanızın ardından çocuğunuzun bu zamana kadar ki ayrılma ve kavuşma deneyimlerini gözden geçirmeniz, okula uyum sürecinde çocuğunuzun vereceği tepkiler ve hissedecekleri hakkında size bir ön bilgi verecektir. İnsan hayatının ilk ayrılığı olan doğum hikayesi, bakıcı geçişleri, işe başlamanız, anne sütüne ve beze veda gibi tüm bu deneyimler evden ayrılıp okula geçişi nasıl yaşanacağına dair ipucu olacaktır. Üstelik geçmiş hikayedeki geçişlerde bir güçlük yaşandıysa okula uyum sürecini sağlıklı yürütmeniz çocuğunuzun ayrılık ve veda gibi konulara ait duygu ve düşüncelerinin olumlu olarak değişmesi için bir fırsattır.
- Yaş düzeyine uygun bilgi verin: Okula başladığında onu nelerin beklediğine dair gelişim düzeyine uygun şekilde ön bilgi vermek potansiyel kaygının ortaya çıkmasını önleyici olacaktır. Örneğin; “Sen okuldayken sana destek veren kişi öğretmenin olacak. İhtiyacın olduğunda ona sarılabilirsin.” “Okulda arkadaşların olacak, onlarla çeşitli etkinlikler yapacaksınız.” gibi ifadeler kullanabilirsiniz.
- Okula ve öğretmenine güvendiğinizi hissettirin: Okula ve öğretmenine güvenmeniz ve bunu çocuğunuza hissettirmeniz onun da güven duymasını kolaylaştıracaktır.
- Çocuğunuzun ritmine uygun ilerleyin: Her çocuğun ihtiyacı ve ritmi farklıdır. Bu nedenle çocuğunuzun ihtiyacını doğru belirlemek, kaygısı yüksekse bu kaygının altında yatan dinamikleri doğru analiz etmek ve buna uygun müdahale etmek oldukça önemlidir. Ayrılıkları; pozitif bir ifadeyle, duygusal güç vererek, mutlaka vedalaşarak gerçekleştirmek ve süreci çocuğunuzun ritmine uygun yönetmek gerekir. Ancak vedayı onun ihtiyacından uzun tutmamak yani çocuğunuzun bu geçişi yaşamasına fırsat tanımak gerekir.
- Karar vermesine fırsat tanıyın: Kendine ait kararları olması için çocuğunuza alan tanıyabilirsiniz. “Hangi çantayı almak istersin? Önce giyinmek mi istersin, kahvaltı etmek mi?” gibi sınırları sizin belirlediğiniz seçim alanları ona güç verecektir.
- Geçiş nesnesi kullanın: Bu süreçte sevdiği bir oyuncağı, sizin fotoğrafınızı ya da ufak ve maddi değeri olmayan bir eşyanızı ihtiyaç duyduğu sürece okula götürmesi ona güvende olduğunu hatırlatabilir.
- Vedalaşma ritüeli oluşturun: Siz bu ritüeli gerçekleştirdiğinizde çocuğunuz duygusal olarak kendini vedalaşmaya hazırlamaya başlar. Örneğin; ellerinizi iki kez çak yapıp el sallamak ya da size özel kısa bir şarkı oluşturmak gibi.
- Ayrılma öznesini değiştirin: Ayrılırken zorlanan çocuklar için ayrılma öznesinin değişmesi vedayı kolaylaştırabilir. Örneğin babadan ayrılırken güçlük yaşayan bir çocuğa anne eşlik edebilir.
- Zamanla ilgili hassasiyet gösterin: Çocuğunuzu okula götürürken ve okuldan alırken zamanlama ilgili hassasiyet göstermeniz önemlidir. Okula geç kalması, zamanında kaynaşmış bir grubuna dahil olmasını zorlaştırabilir. Okuldan alırken ise kısa süre de olsa geç kalmanız yetişkin dünyasında kolay tolere edilse de çocuğun dünyasında değersizlik hissine ya da kaygıya neden olabilir. Ayrıca okula başlamadan önce, ayrılma ve kavuşma temalarını doğru ele alan çocuk kitaplarından da faydalanabilirsiniz.