Bekara ev vermem, çocuklu aile istemem, yabancılar aramasın, memuriyet şartım var, dul kadınlara ev kiralamıyorum… Bazı ev sahiplerinin kiracı seçimleri istediği özellikler nedeniyle ayrımcılık seviyesine ulaşıyor. Kimi bu taleplerini açık açık yaparken kimi ise türlü bahanelerle evi kiralamaktan vazgeçiyor. Özellikle son dönemde kiralık ev sıkıntısı nedeniyle ‘ayrımcı ilanlar’ arttı. Ancak ayrımcılık yapan ev sahipleri, emlakçılar ve site yönetimleri şikâyet edilmesi durumunda para cezalarıyla karşılaşabilir.
Siteler karar alıyor
Ev sahiplerinin birçok farklı gruba yönelik ayrımcı davranışları olduğunu belirten Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdığan “Emlakçılar ev sahiplerinin farklı istekleriyle karışılabiliyorlar. ‘Bekara ev vermem, çocuklu aile istemem, yabancılar aramasın, memuriyet şartım var, dul kadınlara ev kiralamıyorum…’ gibi istekleri olan birçok ev sahibi oluyor. 5 Haziran 2018 tarihli Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğin 14. Maddesindeki Taşınmaz ticaretinde uyulacak ilke ve kurallar başlığının 1. Fıkrasının J maddesine göre ‘Taşınmazın satılması veya kiralanmasına yönelik yazılı ya da görsel tüm ilan ve reklamlarında; satış veya kiralama koşulları gibi konularda yetkilendirme sözleşmesine ve iş sahibinin isteklerine uygun hareket eder’ maddesi derneğimizin de girişimleri ile kaldırıldı. Ancak bazı site yönetimlerinin de malikler karışmasa da konuya ilişkin zorlayıcı ve engelleyici durumları olabiliyor. Bazı yönetimler bu hususlara örnek olabilecek bazı yazılı olmayan kararlar alıp, bunları dayatabiliyor. Daha önceki ceza örneklerinde hem emlak işletmesine hem de mal sahibine cezalar kesildi. Ama bu konuda emlak işletmelerinin bir yaptırım imkânı bulunmuyor. Mal sahibi emlak işletmeleri müşteri bulsa bile, hatta kaparo alsalar bile öne sürdü nedenler ile satış ya da kiralama yapmaktan imtina edebiliyor. Aslında bu kapsamda emlak işletmeleri haksız bir şekilde zan altında bırakılıyor” dedi.
Ceza kesiliyor
Ayrımcı davranışlarda bulanlara ceza kesildiği bilgisini veren Akdoğan, “Örneğin daha önce bekar erkeğe ev kiralamayan ev sahibi ve emlakçıya, sırasıyla 5 bin TL ve 3 bin TL idari para cezası uygulandı. Gene dul olduğu gerekçesiyle bir kadına evini kiralamayan ev sahibine 2 bin TL, emlakçıya da 1000 TL ayrımcılık yasağını ihlalden idari para cezası verildi. Son olarak bir Kamerun vatandaşı gittiği emlak müşavirliğinde ”Üzgünüz ama siyahileri sitemize kabul etmiyoruz” cevabını aldı. Emlakçının bu ırkçı davranışını ‘ayrımcılık’ olarak nitelendiren Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, emlakçıya 5 bin TL para cezası kesti” diye konuştu.
Emlakçılar müsaade etmemeli
TÜGEM Başkanı Hakan Akdoğan, ayrımcılığa uğradığının düşünen bir kiracının izlemesi gereken yolla ilgili ise şunları söyledi: “Öncelikle gerçekten ilgili emlak işletmesi yetki belgeli yasal bir işletme mi bu mutlaka kontrol edilmeli. Çünkü yetki belgesiz yapılan birçok gayri yasal faaliyet genel olarak sektörümüze mal ediliyor. Bu örneklerin de burada boşluktan kaynaklandığını düşünüyoruz. Bu duruma maruz kaldığını düşünen kiracı gerek Ticaret İl Müdürlüğüne gerekse de Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na müracaatta bulunabilirsiniz. Emlak işletmeleri genel uygulama çerçevesinden gerek kiralık, gerekse de satılık taşınmaz ilanlarında mal sahiplerinin farklı talep ve görüşlerini de aracı olarak müşterilere iletmekte, bu tür içeriklere ilanları verirken de yazılı olarak yazmaktadırlar. Lakin yetki belgeli emlak işletmeleri bu tür ayrımcılıklara müsaade etmemektedir.”