Bilinçli rüya olarak da bilinen lüsid rüya (lucid dream), kişinin rüyada olduğunun bilincinde olduğu, oldukça gerçekçi ve büyüleyici bir deneyimdir. Ancak ne yazık ki insanların sadece yaklaşık olarak yarısı hayatları boyunca bilinçli rüya durumu deneyimleyecek kadar şanslıdır ve kişinin bilinçli bir şekilde rüya görmesini tetikleme çabalarında ise şimdiye kadar oldukça karmaşık sonuçlar elde edilmiştir. Ancak geçmişte yayımlanan bir çalışma, bilinçli rüya görmeyi tetiklemenin en etkili yollarından birisini ortaya çıkarmış olabilir.
Wisconsin-Madison Üniversitesi ve Hawaii’deki Lucidity Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, kendilerinin yapmış olduğu önceki araştırmaları baz alarak, isteğe bağlı bilinçli rüya görmenin oldukça etkili bir yolunu keşfettiler. Teknik üzerine daha fazla araştırma yapılması ve güvenli olduğunun kesinleşmesiyle, tamamen sınırsız bir hayali eğlence ve macera dünyasının kapılarını açmak mümkün olabilir.
Bir Alzheimer ilacı, bilinçli rüya görme teknikleri ile birleştirildi
Araştırmacılar, asetilkolinesteraz inhibitörleri (AChEl’ler) olarak adlandırılan kimyasalların bilinçli rüyayı nasıl tetikleyebileceğini araştırmak istediler. Buna göre nörotransmiter asetilkolinin, kişinin uykusunda rüya gördüğü evre olan REM uykusunu modüle etmeye yardımcı olduğu; AChEl’lerin ise asetilkolini inaktive eden, asetilkolinesteraz adı verilen bir enzimi inhibe ederek bu bileşiğin beyinde birikmesine yardımcı olduğu düşünülmekte.
Bu sebeple araştırmacılar, Alzheimer’da hafıza gerilemesini tedavi etmek için kullanılan, hafif yan etkileri olduğu bilinen hafif bir AChEI olan galantamin isimli ilacın, bilinçli rüyaları görme ve hatırlamada nasıl etkileri olduğunu görmek için her biri bilinçli rüya başlatma protokolleri (MILD tekniği) konusunda eğitim almış 121 katılımcının üzerinde çalıştılar. Bu bilişsel eğitimin galantamin ile birleşmesi donucunda ise ‘bilinçli’ şeyler meydana gelmeye başladı.
Arka arkaya üç gece boyunca katılımcılar, bir plasebo ile başlayarak, ardından 4 mg ve son gecede 8 mg olmak üzere artan dozlarda ilaç aldılar. Her gece uykuya daldıktan 4,5 saat sonra uyanan katılımcılar, rüya başlatma tekniklerini uygulayıp ilaçlarını içtikten sonra tekrar uykuya yattılar. Bunun sonucunda ise araştırmacılar, Alzheimer ilacıyla birlikte uygulanan rüya indüksiyon tekniğinin kombinasyonu sonucunda bilinçli rüyaların gerçekten tetiklendiğini ve daha yüksek doz ile daha güçlü sonuçlar elde edildiğini gözlemledi.
‘Aktif’ plasebo (0 mg galantamin) alınan ancak MILD tekniğinin kullanıldığı evrede katılımcıların yüzde 14’ü berrak bir rüya bildirirken bu, 4 mg ile yüzde 27‘ye ve 8 mg dozla yüzde 42‘ye yükseldi. Konuya dair araştırmacılar makalelerinde, “Bu birleşik protokol, 121 katılımcıdan toplam 69‘unun (yüzde 57) iki gecenin en az birinde aktif bir galantamin dozunda başarılı bir şekilde bilinçli bir rüya görmesiyle sonuçlandı” şeklinde kaydediyor ve “Bu protokol, bugüne kadar bilinen berrak rüyaları uyandırmak için en etkili yöntemlerden biridir ve berrak rüyayı daha geniş bir popülasyona sunma sözü vermektedir.” diye de sözlerine ekliyor.
“Star Trek’te hayal edebileceğiniz her türlü deneyimi yaşayabileceğiniz sanal güverteye girmek gibi”
Peki, bilinçli bir şekilde bilinçli rüya görebilmek neden bu kadar önemli? Tabii ki de olay yazının başında da belirttiğimiz gibi sadece kişilerin rüyalarında ne olduğunu kontrol ederek eğlenebilecekleri bir uyku durumu yaratmak değil. Buna ek olarak araştırma ayrıca bilinçli rüyalar ve bilinç arasındaki bağlantıları açıklamaya katkı sağlayabilir ve insanların uykudayken korkularıyla ve travmalarıyla yüzleşmelerine güvenli bir şekilde yardımcı olabilir.
Araştırmaya dair Avustralya’daki Adelaide Üniversitesi’nden psikolog Denholm Aspy ise,“Bu yeni yöntem nihayet bilinçli rüya hakkında doğru bir şekilde araştırma yapabilmek için ihtiyaç duyduğumuz başarı oranına sahip” ifadelerini kullanıyor; ancak bu, yöntemin henüz tam anlamıyla güvenli olduğu anlamına gelmiyor. Buna göre bu tekniğin güvenli olup olmadığı hakkında daha fazla şey öğrenene kadar hiç kimsenin galantamin ile kendi başına deney yapmaması gerektiği belirtiliyor.
Ancak ilaç üzerine yapılan araştırmalar tamamlandığı zaman sonsuz bir rüya evreninde dilediğimiz gibi gezinmemiz mümkün olabilir gibi gözüküyor. Galantamin ile yaşadığı kendi bilinçli rüya deneyimini anlatan Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden bilişsel sinirbilimci Benjamin Baird, “Elimi bir tuğla duvarda gezdirirken… Tek tek tuğlaların kaba dokusunu ve dış hatlarını hissedebiliyordum“ diyor ve “Bu, Star Trek’te hayal edebileceğiniz her türlü deneyimi yaşayabileceğiniz sanal güverteye girmek gibi.” diye de sözlerine ekliyor.