Pandemi döneminde düşük faizli kredi olanağı sağlanması üzerine vatandaşların konut almaya yönelmesi, son iki yıldır da inşaat girdi maliyetlerinin yükselmesi ve müteahhitlerin işleri durdurması gibi nedenlerden dolayı Antalya ve İstanbul gibi büyükşehirlerde konut stoku tükendi.
Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş yüzünden Türkiye’de yaşamayı tercih eden bu iki ülke vatandaşlarının yanı sıra, konut satın alarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak isteyen yabancıların yoğun talebi kısa sürede bazı illerdeki kiralık ve satılık konut ile gayrimenkul fiyatlarının fahiş oranda artmasına yol açtı.
Konut stokunun yeterli olmaması nedeniyle Antalya kent merkezinde tek konutu olan emekli ya da iş sahibi veya memur olan bazı Türk vatandaşları başta Rus ve Ukraynalı olmak üzere konutlarını eşyalı ya da eşyasız yüksek fiyattan kiralamaya başladı. Kendileri de kent merkezine uzak mahallelerde daha ucuza kiraya çıkıyor veya yazlıklarında ikamet etmeye başlıyor. İstanbul’da da benzeri bir durum söz konusu. Merkezi semtlerde evi olanlar, bu evlerini kiraya verip, şehrin çeper semtlerine taşınmaya başladı.
“Şu anki eğilim, sosyal yaraya neden olabilir”
Emlak sektöründe faaliyette bulunan Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Ayanoğlu, pandemi döneminde konut kredi faizlerinin düşük olması nedeniyle Antalya’da konut stokunun tükendiğini, yeni arz olmadığını, ancak yoğun taleple karşılaşıldığını belirtti. Ayanoğlu, şöyle devam etti:
“Ülkelerindeki savaş nedeniyle bazı Rus ve Ukraynalı vatandaşlar Antalya’yı tercih etmeye başlayınca gayrimenkul ve konutlarda satış ve kiralama fiyatlarında fahiş artışlar oldu. Çok ciddi bir talep var. Tek konutu olan bazı vatandaşlar da kendi evlerini boşaltıp ya anne-babalarının yanına ya yazlıklarına taşınıyor. Daha ekonomik bölgelerde ucuz kiraya çıkanlar da var.”
Ayanoğlu, savaş öncesi Antalya’da eşyasız 2 bin 500 TL olan kiralıkların 7 bin 500-10 bin liraya, eşyalı konutların da 15-20 bin TL’ye kiralanırken şimdi 40 bin liraya kadar kiralandığını duyduklarını söyledi. Ayanoğlu, “Ülkelerindeki savaştan dolayı Antalya’ya gelenlerin ekonomik durumları da bozuldu. İlerleyen dönemde bu büyük sorun haline gelecek. Düzenli geliri olmayınca düzenli ödeme yapamayınca ev sahibi ile kiracı arasında sıkıntı yaşanacak. Türk vatandaşı emekli ve dar gelirli vatandaşların Antalya’da yaşama şansı kalmayacak. Bu sosyal bir yara oluşturacak.”
Antalya Emlakçılar ve İş Takipçileri Odası Başkanı İsmail Çağlar da, Konyaaltı, Muratpaşa ilçeleri Lara ve Liman bölgelerinde ev sahibi olanların yüzde 20-30’unun evlerini boşaltarak yabancılara yüksek fiyattan kiraladıklarını, kendilerinin de daha uygun fiyat ile kiraya çıktıklarını belirtti.
“Mersin’in sahil bölgelerinde kiralar 3 kat artabilir”
Rus ve Ukraynalı vatandaşların göçüyle birlikte Mersin’de fahiş kira ücretlerinin görülmeye başlandığını kaydeden Mersin Tüm Emlakçılar Odası Başkanı Mehmet Sinan Canpolat, kentte özellikle Mezitli ve Yenişehir ilçeleri ile sahil mahallelerinde ciddi sorunlar yaşandığını kaydetti. Söz konusu bölgelerdeki vatandaşların kentin kuzeyindeki daha ucuz evlere geçerek kendi evlerini fahiş fiyatlardan kiraya verdiğini dile getiren Mehmet Sinan Canpolat, “Söz konusu bölgelerde 1+1 dairelerin bile aylık kira ücretleri 4 bin TL ile 5 bin TL’ye kadar yükseldi. Yaz sezonuyla birlikte 1+1’lerin aylık kirasının 15 bin TL’ye kadar ulaşmasını bekliyoruz. Oda olarak bu alanda bize gelen şikayetleri ilgili birimlere iletiyoruz. Ancak bu alanda yasal önleyici adımlar gerekiyor” dedi.
Vergi Dairesi denetlemeye başladı
Vergi Dairesi ekipleri Antalya’da konut ve gayrimenkulde fahiş fiyat iddiaları nedeniyle denetlemeye başladı. Antalya Emlakçılar Odası ile işbirliği yapan Vergi Dairesi denetim ekiplerinin, ilgili kurumlardan da gerekli bilgileri alarak hem emlakçıları, hem de alım-satım veya kiralama yapan yerli ve yabancıların hesap hareketlerini de incelemeye aldığı iddia edildi. Vergi Dairesi ekiplerinin tapu ile satış değerleri arasındaki fark ile kira vergisi üzerine yoğunlaştığı öğrenildi. Öte yandan denetimlerin kaçak emlakçılık yapanların kayıt altına alınmasına yönelik olduğuna dikkat çekildi.
İstanbul merkezde evini kiraya verenler artıyor
İstanbul’da özellikle geçen yıl yazlıkları olanların buralara yerleşmesi ve İstanbul’daki evlerini kiraya vermesiyle sürecin başladığını aktaran Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Dr. Gökhan Taş, “Bunun dışında Bağdat Caddesi gibi merkezi yerlerde evini kiraya verip, çeper yerlerde daha ucuza oturan çok insan var. Bu durum eskiden beri vardı. Ancak şu anda artış var. Çünkü kiralık fiyatları hızlı arttı.” İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise kira artışından kaynaklanan bu fırsattan yazlık evi olanlar ile İstanbul’da ikinci evi olanların yararlanmaya çalıştığını söyledi. Aşa, buna karşın merkezi yerlerden çeperlere kayışın pek yaşanmadığını ifade etti.