Türkiye İMSAD, yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen aylık sektör raporunu açıkladı. ‘Türkiye İMSAD Temmuz 2019 Sektör Raporu’nda; yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 20,1 daralma ile yaklaşık beşte birlik üretim kaybının ortaya çıktığı, ihracattaki miktar artışının ise üretim kaybını telafi edemediği belirtildi. Mevcut inşaat işleri seviyesinde de gerileme yaşandığı ifade edilen raporda, yeniden tatmin edici bir artış yaşanmasının, sektördeki talep ve finansman sorunlarının kalıcı olarak çözülmesi ile mümkün olacağı vurgulandı.
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD)’nin, sektörün çatı kuruluşu olarak hazırladığı ‘Temmuz 2019 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı: Mevcut inşaat işleri seviyesi Ocak ayındaki sert düşüşün ardından artış eğilimine girerek Mayıs ayına kadar yükselmişti. Mevsimsellik ile mevcut işlerde artış yaşanmakla birlikte, Haziran ayında uzun bayram tatili ve siyasi beklentiler ile mevcut işlerde düşüş gerçekleşti. Temmuz ayında ise mevcut inşaat işleri seviyesi bir önceki aya göre 5,2 puan arttı. Böylece mevcut işlerde yılın en yüksek seviyesine ulaşıldı. Bununla birlikte mevcut inşaat işleri seviyesi, geçen yıllar ile karşılaştırıldığında yüzde 25’e yakın bir daralmayı gösteriyor. Mevcut işler seviyesindeki tatmin edici artışın, sektörde yaşanan talep ve finansman sorunlarının kalıcı olarak çözülmesi ile mümkün olacağı anlaşılıyor.
Yeni sipariş seviyesi daralmanın süreceğini işaret ediyor
İnşaat sektöründe alınan yeni iş siparişleri 2019 yılı Temmuz ayında ilk kez aylık bazda artış gösterdi. Yeni alınan iş siparişleri mevsimsellik etkisi ve diğer dinamiklere bağlı olarak Haziran ayına göre 1,4 puan arttı. Yeni alınan inşaat işlerinde gerilemenin şimdilik durması ile gelinebilecek dip seviyeden sınırlı bir dönüş oldu. Ancak alınan yeni iş siparişleri seviyesinin halen çok düşük olması, inşaat sektöründe önümüzdeki çeyrek dönemlerde de daralma olacağına işaret ediyor.
İnşaat sektöründe istihdam yüzde 25,2 azaldı
İnşaat sektöründe yavaşlama ve küçülme inşaat sektörü istihdamında da gerilemeye yol açtı. İnşaat sektörü son yıllarda sağladığı hızlı büyüme ile yüksek sezonların başladığı bahar aylarında 2 milyonun üzerinde istihdama ulaştı. 2018 yılı Nisan ayında da inşaat sektöründe istihdam 2,16 milyon olarak gerçekleşti. 2019 yılında ise inşaat sektöründe istihdam önemli ölçüde düştü. 2019 yılı Nisan ayında istihdam 1,61 milyon kişiye indi ve geçen yılın Nisan ayı istihdamının yüzde 25,2 altına düştü. İnşaat sektörü istihdamının toplam istihdam içindeki payı ise 2018 yılı Nisan ayında yüzde 7,4 iken, 2019 yılı Nisan ayında yüzde 5,7’ye indi. İnşaat sektöründe istihdam, azalan işler ve bazı firmaların mali yapılarındaki sıkıntılar nedeniyle azalmaya devam ediyor.
Üretim, Ocak-Mayıs döneminde yüzde 20,1 geriledi
İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2019 yılının Mayıs ayında, 2018 yılının Mayıs ayına göre yüzde 14,2 düştü. Böylece yeni yılın ilk beş ayında da üretimde düşüş yaşandı. 2019 yılının ilk çeyreğinden sonra ikinci çeyrekte de inşaat malzemesi ortalama sanayi üretiminde gerileme sürdü. Yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 20,1 gerileme ile yaklaşık beşte birlik bir üretim kaybı ortaya çıktı. Bu gerilemede iç pazardaki keskin daralma etkili olmaya devam ediyor. İhracattaki miktar artışının ise üretim kaybını telafi edemediği görülüyor. 2019 yılının ilk beş ayında 22 alt sektörden sadece iklimlendirme cihazları sektöründe üretim artışı gerçekleşti. Üretimde en yüksek gerilemenin yaşandığı üç sektör yüzde 46,6 ile hazır beton sektörü, yüzde 46 ile fırınlanmış kilden inşaat malzemeleri ve yüzde 30,6 ile merkezi ısıtma radyatörleri oldu. İlk beş ayda 2 sektörde üretim gerilemesi yüzde 40’ın, 2 sektörde yüzde 30’un ve 6 sektörde ise yüzde 20’nin üzerinde gerçekleşti. Tek haneli gerileme ise düz camlar ile kilit, musluk ve vanalar sektöründe yaşandı.
Konut satışları yılın ilk yarısında yüzde 23,5 geriledi
Konut satışlarındaki gerileme Haziran ayında önemli ölçüde hızlandı. Haziran ayında toplam konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 48,6 düşerek 61 bin 355 oldu. Böylece 2019 yılının ilk yarısında konut satışları 2018 yılının ilk yarısına göre yüzde 23,5 gerileyerek 494 bin 128 adet oldu. Yılın ikinci yarısına yönelik ise konut kredi faizlerindeki düşüş beklentisine bağlı olarak sınırlı bir iyimserlik bulunuyor. Konut alımlarına yönelik teşvikler devam ediyor. Ancak satın alma gücündeki kalıcı zayıflama, ihtiyaç sahiplerinin konut talebini, konut fiyatlarındaki gerileme ise yatırım amaçlı konut talebini düşürüyor.
Yeni konut satışları yılın ilk yarısında yüzde 32,5 azaldı
Türkiye genelinde ilk el konut satışları Haziran ayında yüzde 59,2 gerileyerek 23 bin 265 adet olarak gerçekleşti. Böylece 2019 yılının ilk yarısında yeni konut satışları yüzde 32,5 düşerek 298 bin 877’den 201 bin 803 adete geriledi. Yeni konut satışları konut stokunun eritilmesi ve yeni konut başlangıçları için önemli olmakla birlikte stokları eritme hızı düşük kalmaya devam ediyor. İkinci el konutlardaki aylık gerileme ise Haziran ayında yüzde 38,9 oldu ve yılın en yüksek aylık gerilemesi gerçekleşti.