Türkiye’de yıllık 160 milyar TL’ye yakın satış yapılan ve 2 milyardan fazla ziyaretçi ağırlayan AVM’ler, beklenenden önce toparlandı. Salgın ile birlikte günlük ziyaretçi sayısı 2 milyona kadar gerileyen ve salgın öncesi rakamlara ulaşmak için 2022’yi bekleyen kuruluşlar, hedeflerini 6 ay önce yakaladı. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, salgının ilk başladığı 2020 mart ayını takiben 3 ay kapalı kaldıklarını hatırlatarak sonrasında yaşanan açılmalarda ilk etapta 2 milyon civarında günlük ziyaretçi sayısına ulaştıklarını anlattı. Takip eden dönemde gerek açılış-kapanış saatlerindeki güncelleme gerekse kısıtlamaların etkisi ile söz konusu rakamın en yüksek 4,7 milyona kadar çıktığını söyleyen Altaş, halihazırda söz konusu rakamın salgın öncesi seviye olan 6,5 milyona ulaştığını belirtti. Salgın öncesinde Türkiye’de toplamda 433 AVM ve 13,5 milyon metrekare kiralanabilir alan vardı. Yeni açılan 8 AVM ve 500 bin metrekare ilave alan eklendi ve toplam AVM sayısı 441’e çıkarken kiralanabilir alan da 14 milyon metrekareye yaklaştı.
2022’de 4-5 yeni AVM daha açılacak
Altaş, “Salgının seyrine göre yaptığımız değerlendirmede 2019 rakamlarına 2022’nin ilk çeyreğinde ulaşırız diye öngörüyorduk. Yeni eklenen AVM’lerin de etkisi ile hedeflerimize beklenenden 6 ay önce ulaştık. Önümüzdeki dönem bu rakamın yeni açılacak AVM’lerin katkısı ile çok daha yüksek seviyelere ulaşmasını bekliyoruz” dedi. Yeni AVM projeleri arasında Qamar Group tarafından hayata geçirilen Malkara AVM, Nata Holding tarafından İstanbul’da inşa edilen Tem Point AVM gibi projeler yer alıyor. Hüseyin Altaş, önümüzdeki yıl kiralanabilir alanın 200-300 bin metrekare artmasını ve 4-5 civarında yeni AVM’nin daha açılmasını beklediklerini kaydetti.
Salgın sonrası AVM’lerde dönüşüm başlayacağı ve farklı işlevler ile yapılanmaya gideceği dile getiriliyordu. Bu kapsamda kurumların içine dershane, kütüphane gibi farklı fonksiyonların eklenmesi bekleniyordu. Geride bıraktığımız dönemde birçok AVM’ye başta kütüphane olma üzere farklı fonksiyonlar eklendi. Ancak hızlı dönüşüm için salgın sonrasını işaret eden AYD Başkanı Altaş, “Şu an kütüphaneler açılıyor ama ziyaretçilere fazla vakit geçirtecek yeni fonksiyonlar için salgının bitmesini bekliyoruz. Şu anda insanlar gelip hızlıca alışverişini yapıp gitsin istiyoruz” dedi.
“Gelirimizin yarısından feragat ettik”
AVM’lerin yüzde 60’ını oluşturan markaların, ortak gider faturalarına yansıyan kayıpkaçak bedellerine tepkileri de en önemli sorunlar arasında. 174 üye ve 429 markayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, söz konusu alanda düzenleme yapılmaması ve şeffaflık sağlanmaması halinde halinde markaların mağaza kapatma protestosuna gidebileceğini işaret etmişti. Markalar ile restleşme konusunda Altaş, şu ana kadar hiçbir AVM’nin herhangi bir marka ile karşı karşıya gelmediğini belirterek, “AVM’ler salgın döneminde elini taşın altına koydu ve iş ortakları olan markalara 11 milyar TL’ye yakın kira desteğinde bulundu. Gelirlerinin neredeyse yarısından feragat etti” dedi. Altaş’ın verdiği bilgilere göre AVM’lerin yıllık kira geliri 25-26 milyar TL civarında seyrediyor ve bu rakam her yıl TÜFE oranında artıyor.
Çocuk giyimi ve gıda önde gidiyor
Bünyesinde ArmoniPark, ArenaPark ve Kayseri Park alışveriş merkezlerini bulunduran Avrupakent Gayrimenkul Geliştirme Genel Müdürü Muhsin Erkoç, kendilerinin bünyesinde bulunan AVM’lerde ciro ve ziyaretçi sayısında salgın öncesi seviyeleri yakaladıklarını anlattı. Erkoç, “Haziranda ilk açıldığımız dönemde tüm AVM’ler tedirgin ve temkinliydi. Aşılamaların yaygınlaşması ve işlerin açılması ile temmuz ve ağustos ayları çok iyi gitti. Eylülde ise okulların açılmasının pozitif etkilerini gördük. Gıda ve çocuk giyiminde yükseliş oldukça iyi. Şu an kapı girişleri ve cirolara da yansıyor bu durum. Ciro ve ziyaretçi sayısında pandemi öncesini yakaladık. Enflasyon farkını düştüğümüzde de tatmin edici seviyelere çok yaklaştık. Ziyaretçi sayısında belki yüzde 5-8 arasın düşüş var ama sepet ortalamasında yaşanan yükseliş bunu telafi ediyor. Eskiden insanlar ailece gelirdi. Şu an markete mesela sadece anne ya da baba geliyor ama alıveriş miktarı değişmiyor” dedi.