Avrupa Birliği asbesti 2005 yılında yasakladı, ülkemizde ise asbest üretimi ve kullanılması 31.12.2010 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle yasaklandı.
Ancak daha önceden kullanıma girmiş olan asbestli maddelerin sökümü, yıkımı, tamiratı, bakımı, geri dönüşümü sırasında asbeste iş yerlerinde maruz kalındığı biliniyor.
Termik santralin yanmasıyla beraber asbest lifleri rüzgarın da etkisiyle kilometrelerce yayılabilir
Asbestin vücuda olumsuz etkileri nedeniyle “katil tozlar” diye adlandırıldığını belirten Ensari, asbest olan yerlerdeki çalışmalarda kullanılan iç çamaşırların bile “kullan-at” olduğunu söyledi.
“Yanma ve patlamayla birlikte asbest lifleri ortama yayılır, yok olmaz. 1200 derecenin üzerinde erime noktası var ama 1200 derecelik bir potayı aşar ve yine patlayarak yayılır. Çünkü bunlar gözümüzün görmediği küçüklükte mikrometre hatta nano-metreler.”
Peki asbest hangi hastalıklara sebep olabilir?
Havaya saçılan liflerin solunmasıyla solunum yollarına ulaşan liflerin çoğu bedenimizin savunma mekanizmaları ile uzaklaştırılabilir.
Bazı lifler ise maruziyet yoğunluğuna, maruziyet süresine, asbest lifinin yapısına ve bireysel faktörlere bağlı olarak akciğer dokusunda birikir.
Kısa süreli asbest maruziyetine bağlı hastalık bildirilmiş ise de asbeste bağlı hastalıkların ortaya çıkması genellikle uzun yıllar alır
Bu süre, maruz kaldıktan sonra 10 ile 50 arasında değişir. Asbestle ilişkili hastalık riski, ömür boyu solunan asbest liflerinin sayısı ile orantılı olarak artar.
Asbeste bağlı hastalıklar; akciğer zarında sıvı birikmesi, akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi, akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis), akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma) ve akciğer kanseridir.
Asbest tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturmakta iken, sigaranın tek başına oluşturduğu risk 10 kattır
Sigara ve asbest birlikteliği ise akciğer kanseri gelişimi riskini 50-90 kat artırmaktadır. Bununla birlikte, sigara veya diğer nedenlerle oluşan akciğer kanserlerinden ayırt edilemez.
“Asbestin bir kum tozu gibi aşağıya inmediğini, havada asılı kaldığını” belirten ASUD başkanı, asbestin, çağımızın Çernobil’i olduğunu belirtiyor.
Kaynak: Diken, Türk Toraks Derneği