Getty ImagesPortland’da çocuklar fıskiyelerde oynayarak serinlemeye çalıştıKanada’nın batısında 84 yılın en yüksek sıcaklığı yaşanırken ABD’nin kuzeybatı kıyıları da benzeri görülmemiş bir sıcak dalgası yaşıyor.
Pazar günü Kanada’nın Pasifik Okyanusu kıyısındaki British Columbia-Lytton’da yetkililer 46,6 santigrat dereceye varan sıcaklığın 84 yılın rekorunu kırdığını açıkladı.
Kahas bölgesinin üzerine çöken yüksek basınçla oluşan “ısı kubbesi” bir çok başka bölgede de sıcaklıkların rekor düzeylere çıkmasına yol açtı.
ABD ve Kanada, vatandaşlarını bu hafta devam edebilecek “tehlikeli” sıcaklıklara karşı uyardı.
Uzmanlar küresel ısıdaki yükselmenin bu tür aşırı iklim olaylarının çok daha sık yaşanmasına yol açabileceğini söylüyorlar.
Kuzey Amerika kıtasında aşırı sıcaklar Kanada’nın kutup bölgelerinden güneyde ABD’nin California eyaletine, içerlerde Idaho’ya kadar çok geniş bir bölgeyi etkiliyor.
Sıcaklığın etkisindeki bölgelerde havalandırma aletleri ve vantilatör satışları artarken, insanların serinleyebileceği sığınaklar, serinleme merkezleri oluşturuluyor.
ReutersOregon eyaletinde açılan bir ‘serin yatakhane’Bazı barlar ve restoranlar, hatta yüzme havuzları bile aşırı sıcak yüzünden çalışamaz duruma geldi.
Kanada: 84 yılın sıcaklık rekoru
Kanada’nın Pasifik sahilinde Vancouver’in 250 kilometre kuzey doğusunda kalan Lytton’da Pazar günü, Kanada’nın 84 yıl önce gördüğü en yüksek sıcaklık rekoru kırıldı.
Daha önceki rekor 1937 yılının Temmuz ayında Saskatchewan-Yellow Grass ve Midale bölgelerinde 45 santigrat derece ile kırılmış.
Ama Lytton tek sıcaklık rekoru kıran yer olmadı. British Columbia bölgesinde 40’ı aşkın yerde yeni sıcaklık rekorlarına erişildi.
Kanada hükümetinin Çevre ve İklim Kurumu’ndan tecrübeli iklim uzmanı David Phillips CTV televizyonuna Kanada’nın batısındaki bazı yerlerin şu anda Dubai’den daha sıcak olduğunu ve sıcaklıkların 47 dereceye aşma ihtimali olduğunu söyledi.
British Columbia bölgesindeki enerji şirketleri havalandırma sistemlerinin fazla çalışmasından dolayı elektrik tüketiminde büyük bir artış olduğunu söylüyorlar.
ReutersABD’nin Washington eyaletinde sıcakta fiber optik kabloları tamir eden bir işçiKanada Çevre ve İklim Kurumu Alberta ve Saskatchewan, Yukon ve Kuzeybatı Bölgelerinin de kısmen alarmda olması gerektiği uyarısını yaptı.
Yapılan uyarıda “uzun, tehlikeli ve tarihi rekorlara erişen sıcak hava dalgasının hafta boyunca devam edeceği” bildirildi ve hava sıcaklıklarının kimi yerlerde mevsim normallerinin 10/15 derece üzerine çıkarak 40 santigrata yaklaşacağı kaydedildi.
ABD’NİN KUZEYBATISINDA DURUM
ABD’nin Pasifik kıyılarında da özellikle de Washington ve Oregon eyaletlerinde sıcaklık rekorları kırılıyor.
ABD Meteoroloji Kurumu sıcak hava dalgasının “tarihi” boyutlarda olduğunu bildirdi ve hafta boyunca sıcaklığın devam edeceği ve yer yer çok sayıda günlük, aylık rekorların hatta, bütün zamanların en yüksek sıcaklık rekorlarının kırılabileceği uyarısında bulundu.
Genellikle aşırı yağışlı oluşlarıyla şaka konusu olan Seattle ve Portland’da sıcaklık Pazartesi günü 40 dereceyi geçti ve buralarda da rekor kırılması mümkün.
Oregon’da sıcak hava dolayısıyla yüzme havuzları ve alışveriş merkezleri gibi serinlenebilecek alanlara girişte Covid nedeniyle konulan sınırlamalar hafifletildi.
Buna karşılık Washington eyaletindeki Seattle’da bir havuz, aşırı sıcakta kenarında oturmanın tehlikeli olacağı gerekçesiyle kapatıldı.
Meyve yetiştiricileri sıcak yüzünden kiraz ve diğer ürünlerin yanacağı kaygısıyla hızla toplama çalışmalarına başladılar. Meyve bahçelerinde gün doğarken başlayan mesai sıcaklığın arttığı öğle saatlerinde sona eriyor.
Olimpiyat seçmelerine sıcak nedeniyle ara verildi ve stadyumdaki seyircilere güvenlikleri için dağılmaları söylendi.
Bazı Covid aşı merkezleri de sıcak yüzünden kapatıldı.
Kıyı şeridindeki bazı bölgeler hafta sonuna doğru biraz serinleyebilir. Fakat Idaho’daki Boise’de bu hafta sıcaklık 40 dereceyi aşabilir.
Meteoroloji Kurumu eyaletin bazı bölgelerinin şu ana kadar görülmüş en aşırı ve en uzun süreli sıcak hava dalgasının etkisine gireceği uyarısında bulundu.
ReutersVancouver’da insanların serinleyebileceği yerlerden biriYetkililer halka sıcak hava dalgası geçene kadar bolca su içmeleri, aşırı hareketten ve açık havadan kaçınmaları ve komşularına göz kulak olmalarını tavsiye ediyor.
ANALİZ: ÇEVRE UZMANI ROGER HARRABİN
Bu yakıcı sıcak hava dalgasının yüzde yüz sanayi toplumunun yol açtığı sera gazları salımından kaynaklandığını belki ispatlayamayız ama işte tam da bilim insanlarının karbon salımları arttıkça neler olabileceği konusunda anlattığı şey yaşanıyor.
Bilim insanları aslında bazı aşırı iklim olaylarının küresel ısınma ile ilişkisini ispatlamakta gayet başarılı. Örneğin uzmanların araştırmaları 2019 yılında Avrupa’yı yakıp kavuran türden aşırı sıcakların, karbon salımları yüzünden artık yüz misli daha olası olduğunu ortaya koydu.
Daha da endişe verici olan, yaşadığımız bu aşırı sıcaklıkların daha küresel ısı sanayi öncesine göre sadece 1,1 santigrat derece yükseldiği bir dönemde meydana gelmesi.
Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli adlı bilim kuruluşu yakın bir zamanda sanayi dönemi öncesine göre küresel ısı artışının 1,5 dereceği bulacağını söylüyor. Karbon salımları konusunda değişiklik olmazsa bu yükselişin 2 derece ya da fazlası olması da ihtimal dahilinde.
Gelgelelim Çin ve Hindistan kömürle çalışan santraller inşa etmeyi sürdürüyor ve G7 ülkeleri yani Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, İngiltere ve ABD de fosil yakıtla çalışan santrallerini devreden çıkarma konusunda bir takvim vermiyor.
İngiltere ve başka ülkeler hala daha fazla doğal gaz ve petrol aramayı sürdürüyor.
Karşı karşıya olduğumuz şeyin tam bir iklim krizi gibi göründüğüne hiç kuşku yok.