Pandemi süresince bir açılıp bir kapanan yeme-içme sektöründe bayram sonrası yeni bir açılma dönemi daha geliyor. Bu sürecin darbesini yiyen 2 milyona yakın çalışan ise yine umutsuz. 17 günlük tam kapanmanın sonuna yaklaşırken çalışanların ne kadarı işine dönecek ne kadarı işsiz kalacak belli değil. İşletmeciler yeni dönem için işletmelerin 24’e kadar açık olmasını, açık havası bulunmayan restoranların ise desteklenmesini istiyor.
Geçen yıl marttan beri bir açılıp bir kapanan sektör, yeni bir açılma döneminin eşiğinde. Hükümetten ne kira ne de kredi desteği alan sektörde işletmeler bu döneme de umutsuz hazırlanıyor. Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği Başkanı Kaya Demirer, bayramdan sonra kademeli bir açılma beklediklerini söylüyor. Beklentilerinin akşam saat 22.00’ye kadar açık kalma yönünde olduğunu söyleyen Demirer, hazirandan sonra ise saatin 24.00’e çekilmesini talep ettiklerini belirtiyor. Demirer, şu bilgileri veriyor:
“Bunlar açık alanları olan işletmeler için geçerli. Açık alanı olmayan işletmeler için de Ankara’ya özellikle rica ettik. Olabildiğince bu işletmelere destek verilsin ve kaldırımlara masa atıp kullanabilsinler istiyoruz. Biz de bir an önce işlerimizi açalım ve mağduriyetler giderilsin istiyoruz.”
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Başkanı Ramazan Bingöl ise 17 günlük tam kapanma döneminde kaç işyerinin kapandığını ve kaç kişinin işsiz kaldığını belirlemek için raporlama çalışmaları sürdürdüklerini belirtiyor. Bingöl, “Bayramdan sonra tam kapasite çalışmaya geri dönmeyi bekliyoruz. Vaka sayılarındaki düşüş de bize bunu işaret ediyor” diyor.
ÇALIŞANLAR AÇ KALDI
Günlük çalışan ve sigortasız olan ortalama 2 milyon işçinin bu süreçte herhangi bir devlet desteğinden yararlanamadığını, bu işçilerin açlık ve ölümle burun buruna kaldıklarını belirten Otel ve Turizm İşçileri Sendikası Kurucu Üyesi Zafer Cengiz, bu dönemde intiharlar da dahil olmak üzere çok büyük acıların yaşandığını belirterek şunları söylüyor:
“Sendika olarak çeşitli dayanışma grupları ile birlikte bu insanlara günlük yemek vermeye başlamıştık, artık insanların evinde sıcak yemek bile yoktu. Şimdi 17 günlük tam kapanma nedeniyle bu desteğe de ara vermek zorunda kaldık. Açılma dönemlerinde de kapasite sınırlamaları gibi durumlar oldu ve işçiler işbaşı yapmadı. İşverenler de önünü göremediği için az işçiyle çok iş çıkarmaya çalıştı. Yeni dönemde en önemli görevimiz kayıt dışılığa son verilmesi ve güvencesiz çalışmanın bitirilmesi olacak.”
SİGORTASIZLIK TEŞVİK EDİLİYOR
Sektördeki en büyük sorunun sigortasız çalışma olduğunu vurgulayan Devrimci Turizm İşçileri Sendikası Başkanı Mustafa Yahyaoğlu ise şu bilgileri verdi: “Turizmde toplam 3 buçuk milyon insan çalışıyor. Bunların yalnızca 850 bini sigortalı. Çalışma Bakanlığı’na defalarca sigortasızlığın ciddi kayıplara yol açtığını söyledik. Sigortanın önemi böyle afet durumlarında, hastalandığında ortaya çıkıyor. SSK’ye şikâyet ediyoruz. Müfettiş gönderiyor ama bu mekânlara haber önceden gidiyor. Yasa, sigortasızlığı teşvik ediyor. İşverene sunulmuş bir sosyal damping gibi görünüyor.”