Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Ağustos 2020’de duyurduğu Aşı ve İlaç Geliştirme Merkezi’nin yapımı devam ediyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kampüsü’nde yapımına başlanan Medikal Biyoteknoloji Araştırma Merkezi’nde, (MEDİBİYO) geliştirilen aşı ve ilaçların pilot üretimi yapılacak. TÜBİTAK Marmara Teknokent’teki (MARTEK) Biyoteknolojik İlaç Tesisi, kapılarını Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile birlikte Sabah Gazetesi’ne açtı. TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal’ın da katıldığı ziyarette Mustafa Varank, virüs benzeri parçacıklar (VLP) aşısının pilot ve seri üretiminin yapılacağı tesis hakkında çok önemli bilgiler verdi. Bakan Varank, SABAH Haber Koordinatörü Kenan Kıran ve Sağlık Muhabiri Dilan Kaya’nın sorularını yanıtladı:
KRİTİK AY AĞUSTOS: Faz 1 çalışmaları 27 Mart’ta başlamıştı. Bu fazda 36 gönüllüyle beraber biz de yer almış olduk. Faz 1 bu hafta sonu itibarIyla tamamlanıyor. Mayıs sonunda 360 gönüllüyle Faz 2 çalışması başlayacak. Temmuz ortası veya ağustos ayı başlarında Faz 3 çalışması başlayacak. Yıl sonundan önce aşı adayının kullanıma hazır olmasını hedefliyoruz.
TAM SEFERBERLİK: VLP aşı adayımızın tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve faz çalışmaları için yaklaşık 150 araştırmacımız tam zamanlı veya yarı zamanlı olarak seferber olmuş durumda. KOVİD-19 projeleri odağında 300 genç araştırmacımızın 78’i doğrudan aşı geliştirme süreçlerinde yer aldı. 4’ü doktora sonrası, 6’sı doktora ve 9’u yüksek lisans bursiyeri olmak üzere 19 genç araştırmacımız çalışmalarda yer alıyor.
MUTASYONLAR DİKKATE ALINARAK HAZIRLANDI: VLP aşı adayının Faz 2 tasarımı, İngiliz varyantı kapsamında Spike proteininde meydana gelen çeşitli mutasyonları da dikkate alarak hazırlandı. VLP aşı adayımızdaki ‘dublör’ virüs de ilgili mutasyonları kapsayacak şekilde güncellendi. Faz 3 çalışmaları 10 binden fazla gönüllü ile yürütülecek.
80 MİLYON LİRA KAYNAK: KOVİD-19 Türkiye Platformu bünyesinde ilaç ve aşı projeleri için şu ana kadar yaklaşık 80 milyon lira bütçe ayrıldı. Bunun 30 milyon lirası Ar-Ge çalışmaları, 15 milyon lirası da GMP pilot üretim için kullanıldı. Halen devam eden aşı ve ilaçların klinik çalışmaları için de 40 milyon liralık bir harcama yapmayı öngörüyoruz. 7 yılda aşı üretimine yönelik 6 yatırım için teşvik belgesi düzenledik. 2002’den bugüne aşı, ilaç ve tıbbi cihaz projelerine ise 6 milyar liraya yakın destek sağladık.
TÜM AŞILARA TEK ÇATI ALTINDA ÜRETİM: Ülkemizde yapılacak aşı ve ilaç çalışmalarının hücreden pilot üretime kadar tüm aşamalarının bu merkezde tek çatı altında gerçekleştirilebilmesi planlanıyor. Bu anlamda bu tesis, özellikle laboratuvar aşaması ile seri üretim arasındaki ihtiyaca çok önemli bir katkı sağlayacak. 3 bin 500 m2 kapalı alan üzerine kurulu ve GMP (İyi Üretim Uygulamaları) kurallarına uygun pilot üretim amaçlı merkezimizi bu yıl açmayı öngörüyoruz. Ülkemizin toplam 18 aşı adayı bulunuyor. Bu aşı adaylarından 4’ü de DSÖ klinik çalışma listesinde yer alıyor. Bu durum, ülkemizin sahip olduğu kapasite ve yetkinliğin net göstergesi.
İKİ İLAÇ ADAYI VAR: İki ilaç adayı için Faz 2 çalışması aşamasındayız. Ribavirin ve Montelukast molekülleri için Faz 2 çalışmalarına bu hafta başlanıyor. Yıl sonu kullanıma hazır olacaklar.