Hiçbir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı düzenine “ayrık nizam” denir. Tanımı Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde ayrık nizam şu şekilde tanımlanır: “Hiç bir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı nizamıdır.”
Ayrık nizamda hayata geçirilen yapılar, iki nedenlen dolayı çevreci kabul edilir.
- Taban alanı yoğunluğunu azaltırlar. (Ayrık nizamlı yapıların taban alanında azami yüzde 40 oranında sınırlama söz konusudur.
- Çevredeki sosyal alan oranlarını desteklerler.
İmar izniniz ayrık nizam ise yapacağınız inşaatı arsanızın yola bakan cephelerinden 5 metre, arazinize komşu parsellerden ise en az 3 metre gibi mesafeler bırakarak gerçekleştirmeniz gerekmektedir. Ayrık nizam yapılaşma şartı imar durum belgesinde A harfi ile gösterilmektedir.
Belediyelerin kendi planlarına göre bu mesafeler değişmekle birlikte ayrık nizam da hiçbir cephede komşu parselle bitişik yapı olmasına müsaade edilmez.
Ayrık nizamlı yapıların avantajları nelerdir?
Ayrık nizamlı yapı yapmak daha avantajlıdır. Neden diye soracak olursak bitişik nizamdan yan binaların etkilerinden etkilenebilirsiniz, en kalıcı etki ise deprem etkisidir. Bitişik nizamlı binalar deprem etkisini direk iletirler fakat binaların boyları farklıysa küçük olan bina büyük olan binaya kesme kuvveti uygulayacaktır ve bu etki depremde çok zararlar verebilir.
Ayrık nizam çekme mesafeleri
Yoldan çekme mesafesi (Ön bahçe): Yüksekliği 60.5 metreye kadar olan yapılarda 5 metre, daha yüksek yapılarda 15 metre.
Yan bahçe çekme mesafesi: Doğal zeminin üzerinde kalan bodrum katları ile birlikte 4 kat ve daha az katlı binaların yan bahçe çekme mesafesi 3 metre. Eğer binadaki kat sayısı 4’ten fazla ise her kat için yan bahçe çekme mesafesi 0.5 metre artırılır.
Arka bahçe çekme mesafesi: 4 kat ve daha az katlı binaların arka bahçe çekme mesafesi 3 metre olmakla birlikte, binanın derinliği de bu aşamada devreye girmektedir. Bina derinliğinin 7 metreden az olduğu parsellerde arka bahçe mesafesi 2 metreye kadar azaltılabilir. 4 kattan sonraki her kat için arka bahçe mesafesi 0.5 metre artırılır. Bina derinliği 40 metreden fazlaysa arka bahçe mesafesinde H/2 koşulu aranır.