Bakanlıktan alınan bilgiye göre, 1999 Marmara depremi sonrasında 2001’de yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, 2011’e kadar öncelikle aralarında İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir, Sakarya gibi deprem açısından kritik önem arz eden 19 ilde uygulanıyordu. Bakanlıkça pilot illerde yapı denetimi tamamlanan yapılarda, taşıyıcı sistem yönünden statik-betonarme projeleriyle uyum konusunda yüzde 90’ın üzerinde başarı sağlanması sonucu 2011’de 81 ilde yapı denetim sistemine geçildi.
2011’de yaşanan Van depremi ve sonrasında meydana gelen diğer depremlerde denetlenen yapılarda herhangi bir can kaybının ve yıkımın yaşanmamış olması da 4708 sayılı Kanun’un önemini gözler önüne serdi. Yapılardaki sağlık ve kaliteyi arttırmak için çalışmalarını sürdüren Bakanlık, 2019’dan itibaren hangi yapıda hangi kuruluşun denetim yapacağını elektronik ortamda belirliyor.
TÜRKİYE’DE 798 BİN BİNA DENETLENDİ
Yapı Denetim Sistemi kapsamında toplam inşaat alanı 1,23 milyar metrekare olan 798 bin bina denetlendi. İnşaatı devam eden 745,6 milyon metrekare alandaki 400 bin binanın denetimi ise sürüyor. Bu kapsamda İstanbul’da 2011’den bu yana 270 milyon 899 bin 486 metrekare alana karşılık gelen 155 bin 259 bina denetlenirken 160 milyon 692 bin 378 metrekarelik alana tekabül eden 67 bin 339 binada denetimler devam ediyor. Ankara’da yapı denetimi 156 milyon 457 bin 517 metrekare alana karşılık gelen 66 bin 563 binada tamamlandı, denetimi devam eden bina sayısı ise 19 bin 571 oldu.
DEPREM BÖLGELERİNDE DE DENETİMLER SÜRÜYOR
Bakanlık bu yıl yaşanan depremler nedeniyle büyük yıkımların meydana geldiği İzmir, Elazığ ve Malatya’da da yapı denetimlerini aralıksız sürdürüyor.
İzmir’de Yapı Denetim Sistemi ile 74 bin 303, Elazığ’da 2 bin 874, Malatya’da 2 bin 177 binanın denetimi tamamlandı. İzmir’de 25 bin 662, Elazığ’da 1892, Malatya’da ise 2 bin 84 binanın denetimi sürüyor. Bu denetim faaliyetleri, 81 ilde 2062 yapı denetim kuruluşu, 346 laboratuvar ve 30 bin 741 mimar-mühendis eliyle yürütülüyor.
İZMİR’DE 8 BİN 355 YAPIDAN 485 BİN 507 ÇİPLİ BETON NUMUNESİ ALINDI
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı arasında 2018’in ocak ayında, betonların projeye uygunluğunun çip teknolojisi ile izlenmesine yönelik protokol imzalandı.
Bu protokol kapsamında, inşaatlardan alınan beton numunelerinin çip sistemi ile izlenmesi ve deney sonuçlarının laboratuvar ortamından herhangi bir müdahale olmadan Bakanlık sistemine online aktarılmasını sağlayan Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) kuruldu. EBİS, 25 Aralık 2018’den itibaren 81 ilde eş zamanlı uygulanmaya başladı. Buna göre, ülke genelinde 115 bin 591 yapıdan 8 milyon 357 bin çipli beton numunesi alındı.
Depremin izlerinin silinmeye çalışıldığı İzmir genelinde ise 8 bin 355 yapıdan 485 bin 507 çipli beton numunesi Bayraklı, Seferihisar ve Bornova ilçelerinde ise 1069 yapıdan 72 bin 357 beton numunesi laboratuvar ortamına taşındı. Yine bu kapsamda, İstanbul’da 13 bin 23 yapıdan 1 milyon 389 bin 602, Ankara’da 4 bin 286 yapıdan 452 bin 957, Elazığ’da 997 yapıdan 108 bin 260, Malatya’da ise 780 yapıdan 68 bin 238 çipli numune alındı.
İZMİR’DE YAPI DENETİMLİ BİNALARDA TAŞIYICI SİSTEM HASARI TESPİT EDİLMEDİ
Bakanlık yetkilileri, Yapı Denetim Sistemi kriterleriyle inşa edilen yapıların depreme yüzde 90 daha dayanıklı olduğunu belirtti. Buna bağlı olarak Bakanlığın İzmir depremi sonrası yaptığı incelemeler sonucunda, yapı denetimli inşa edilen binalarda herhangi bir taşıyıcı sistem hasarı tespit edilmediği kaydedildi.