Takvim yaprakları 10 Kasım 1938’i, saatler 9’u 5 geçeyi gösteriyordu. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu, Milli Mücadele’nin Önderi Mustafa Kemal Atatürk henüz 57 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
21 kasımda Ankara’da devlet töreni yapıldı. Sadece koca bir millet değil, yabancı devletlerin temsilcileri de oradaydı. Törenden sonra Atatürk’ün naaşı 15 yıl kalacağı Etnoğrafya Müzesi’ndeki geçici kabre konuldu.
Türk Milleti, Ata’sını kaybetmenin derin hüznü içindeydi. O’nun için anıt mezar yapmak herkesin ortak isteğiydi.
Anıtkabir için, Atatürk’ün “Ankara buradan ne güzel görünüyor” dediği Rasattepe seçildi.
Yapılacak kabrin her yönüyle Atatürk’ü temsil etmesi gerekiyordu. Bunun için uluslararası bir yarışma düzenlendi. Açılan yarışmaya 47 proje başvurdu. Türk mimarlar Ordinaryus Profesör Emin Halit Onat ile Profesör Ahmet Orhan Arda’nın projesinde karar kılındı.
İnşaatı 9 ekim 1944’de görkemli bir temel atma töreniyle başlayan Anıtkabir’in en dikkat çekici yerlerinden biri Arslanlı Yol. Ziyaretçileri Atatürk’ün huzuruna çıkmak için hazırlayan bu yolda kuvvet ve sükuneti temsil eden 24 arslan heykeli yer alıyor. Arslanlı Yolun taşları aralıklarla dizildi. Yolda yürüyenler bu nedenle yola bakarak ilerlemek zorunda kalıyor. Bu da Atatürk’ün huzuruna yaklaşan kişinin başını eğik tutmasını sağlıyor.
Köylüsü, aydını, askeri, sivili Türk Milleti Ata’sını kaybetmenin acısı içinde ancak buna rağmen bir bütün içinde, gururlu, ağırbaşlı ve asil tüm bu özellikler İstiklal ve Hürriyet kulelerinin karşılarında duran 3 erkek ve 3 kadın heykelinde temsil edildi.
Anıtkabir tam 9 yılda tamamlandı. 10 Kasım 1953’de, vefatının 15. yılında Atatürk’ün naaşı Etnoğrafya Müzesi’nden alındı. Büyük bir kortejle ebedi istirahatgahına uğurlandı.
Atatürk’ün naaşı, sembol lahitin 7 metre altında 105 ayrı noktadan getirilerek harmanlanan vatan toprağına emanet edildi.
Atatürk her daim milleti ile beraber olmalıydı. Bunun için Türkiye’nin 81 ili, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan’dan topraklar getirildi. Bu topraklar vazolar içinde mezarının etrafına yerleştirildi.