2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndaki verilere göre, yılın ilk yarısı itibariyle koronavirüs salgını hane halkı varlıkları ve borçları üzerinde de etkili oldu.
Haziran itibarıyla hane halkı borcu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33,5 artarak 728,4 milyar liraya yükseldi. Bu artışta en büyük pay yüzde 34,8 artan banka kredilerine ait. Türkiye’de hane halkı varlıkları ise haziran itibarıyla geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34,6 artarak 2,1 trilyon liraya ulaştı. Bunda varlıkların büyük kısmını oluşturan mevduattaki yükseliş etkili oldu.
Varlıkların yüzde 80’i mevduat
Hane halkı varlıkların yaklaşık yüzde 80’ini mevduat oluşturuyor. Mevduat söz konusu dönemde yüzde 29,7 yükselerek 1 trilyon 678,4 milyar liraya ulaştı. Mevduat varlığının 845,8 milyar lirası tasarruf mevduatı, 681 milyar lirası döviz tevdiatı, 151,6 milyar lirası kıymetli maden deposundan oluştu.
Bu dönemde yatırım fonları yüzde 53,5 artarak 258,6 milyar lirayı buldu. Yatırım fonlarında 258,6 milyar liralık tutarın 112,4 milyar lirası menkul kıymet, 148,2 milyar lirası da katılımcıların fon tutarı ile devlet katkısı tutarı toplamını ve otomatik katılım sistemi verilerini de içeren emeklilik yatırımlarından oluştu.
Borsa İstanbul’da yerli yatırımcı ilgisiyle hane halkının hisse senedi stoku da yüzde 115,1 artış gösterdi. Bu dönemde hane halkının kamu tahvil ve bono stokunda yüzde 102,8 artışa karşın, özel sektör tahvil ve bono stoku yüzde 22,7 azaldı.
Yükümlülüklerin yüzde 98,5’i banka borcu
Söz konusu dönemde hane halkı borcunda da artış gerçekleşirken, finans dışı kesim döviz borçluluğunda düşüş görüldü. Aynı dönemde finansal kiralama şirketi kredileri yüzde 21,1 arttı. Finansman şirketlerinin kullandırdığı kredilerde ise yüzde 18,3 düşüş oldu.
Hane halkı yükümlülükleri arasında haziran itibarıyla yüzde 98,5 ile en büyük kalemi oluşturan banka kredisi stoku içinde 2019’un aynı dönemine göre ihtiyaç kredisi stoku yüzde 55,3, taşıt kredisi stoku yüzde 36,4 ve konut kredisi stoku yüzde 29,4 arttı.
Tüketicilerin salgın döneminde evlerinin dışında daha az vakit geçirmesi kredi kartı harcamalarını etkiledi.
Hane halkı varlıklarındaki artışın borcundaki artışın üstünde olması nedeniyle haziran itibarıyla hane halkı varlıklarının yükümlülüklere oranı geçen yılın aynı dönemine oranla 2,5 puan artarak yüzde 289,8’e yükseldi. Diğer taraftan, hane halkı yükümlülüklerinin GSYH’ye oranı 2,7 puan yükselişle yüzde 16,2’ye, varlıklarının GSYH’ye oranı 8,1 puan artarak yüzde 46,9’a çıktı.