Kent mobilyaları kentsel alanlarda; yani park, meydan, kaldırım, otopark gibi kamuya açık alanlarda, halk tarafından kullanılan şehir mobilyalarıdır. Örneğin; banklar, otobüs durakları, sokak ışıkları, çöp kutuları ve panolar birer kent mobilyasıdır. Kent mobilyaları; işlevsel, estetik veya hem işlevsel hem de estetik amaçlı olabilirler. Kentsel yaşam alanlarımızı saran bu nesneler, psikolojimizi ve davranışlarımızı etkiler. İyi düşünülmüş ve nitelikli şehir mobilyaları, kamusal alan deneyimimizi zenginleştirir.
Kent Mobilyası Tasarımları ve Özellikleri
Kent mobilyaları tasarlamak için kentsel mobilya tasarım ilkelerini anlamak önemlidir. Şehir mobilyaları, aşağıdaki özellikler paralelinde tasarlanmalı ve kullanıcı deneyimi dikkate alınmalıdır. Kamusal alanlara olumlu katkılarda bulunan, nitelikli bir kent mobilyasının sahip olması gereken özellikler şunlardır:
1. Güvenlik
Kamusal mekanlar her türlü kullanıcıya açık alanlardır. Dolayısıyla kent mobilyaları tasarlanırken; yaşlılar, engelliler ve çocuklar gibi farklı kullanıcı grupları da dikkate alınmalıdır. Yani kentsel mobilyalar tüm kullanıcı grupları açısından güvenli olmalıdır. Bazı şehir mobilyaları özel bir kullanıcı grubu için tasarlanabilir. Ancak diğer insanlar için de kapsayıcı ve güvenli olmak zorundadır.
2. Fonksiyonellik ve Rahatlık
İnsanlar hoşlanmadıkları bir şeyi kullanmaktan kaçınırlar. Örneğin, bir bankla ilgili olumsuz bir deneyim yaşayan kullanıcı, tekrar o banka oturmak istemez. Benzer şekilde; konforsuz bir oturma alanı, çirkin bir görüntü veya pis bir koku yaşanabilecek olumsuz deneyimler arasındadır. Kent mobilyaları, kullanışlı ve konforlu olmak zorundadır. Ayrıca kullanıcı ile özel bir bağ kurarak, kullanıcıya kişisel alan duygusu vermelidir.
3. Yaratıcılık
Seri üretimin maliyetinin çok daha düşük olmasından dolayı, şehirlerin her yerinde aynı tür banklar, çöp kutuları ve otobüs durakları bulunmaktadır. Bu durum görsel süreklilik açısından avantaj olsa da yaratıcılık anlamında dezavantaja dönüşür. Ayrıca kent mobilyalarının tekdüze olması içinde bulunduğu çevre ile uyumlu olmamasına sebep olur. İyi tasarlanmış bir kent mobilyası çevresel bağlamına uygun, fonksiyonel ve yaratıcı olmalıdır.
4. Çevre Dostu
Şehir mobilyaları, yerel yönetimlerin çevre sorunları hakkında kamu bilinci yaratması ve halkı eğitmesi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Örneğin, ekolojik unsurlar barındıran veya atık malzemelerin geri dönüşümü ile yapılmış çevre dostu bir kent mobilyası, kullanıcılarına önemli mesajlar iletebilir.
5. Eğlenceli
Kentsel alanların ve kent mobilyalarının yetişkin insanlar için olduğu ve bu nedenle ciddi olması gerektiğine dair genel bir kanı bulunmaktadır. Oysaki yetişkinlerin de eğlenmeye hakkı vardır. Eğlenceli şehir mobilyaları içimizdeki çocuğu ortaya çıkararak, kentsel mekanların sıkıcılığına renk katabilirler. Farklı bakış açıları ile tasarlanmış, yaratıcı kent mobilyaları ile kentsel mekanlar kolaylıkla eğlence merkezleri haline dönüştürülebilir.
Tüm bu özellikler dikkate alınarak tasarlanmış bir kent mobilyası, gerek kullanıcılar gerek çevresi için önemli bir değer oluşturur. İyi bir tasarım sıradan bir kentsel alanı bir anda cazibe merkezine dönüştürür. İnsanları gülümsetir ve farklı sosyokültürel seviyeden insanları birbirine yakınlaştırır. Kısacası doğru tasarlanmış kent mobilyaları kentsel alanları, içinde kaybolduğumuz gri ve sıkıcı alanlar olmaktan çıkararak bize güven veren, gülümseten ve ihtiyaçlarımızı karşılayan kişisel mekanlar haline dönüştürür.