4.6 milyar yaşında olan Dünya, bu süre zarfında beş büyük buzul çağı yaşadı. Bunların sonuncusu yaklaşık 33.000 yıl önce, geniş buz tabakaları Kuzey Yarımkürenin çoğunu kapladığı zaman başladı. O zamanlar İskandinavya’nın büyük bölümüne yayılan Avrasya buz tabakası, günümüz Grönland buz tabakasında bulunan donmuş su miktarının yaklaşık üç katını içeriyordu.
Pazartesi günü Nature Geoscience’da yayınlanan yeni bir çalışma, hızlı bölgesel ısınma sonucu bu devasa buz tabakasının sadece 500 yıllık bir süre zarfında eridiğini gösterdi. Norveç Denizi’nde çeşitli incelemeler yapan ekip, buz tabakasındaki çöküşün, 13.500-14.700 yıl önce küresel deniz seviyelerinin 25 metre kadar yükseldiği bir dönem olan Meltwater 1A olarak bilinen bir olaya katkıda bulunduğunu keşfetti.
Avrasya buz tabakası, sadece 500 yıllık bir süre zarfında erimiş
Çalışmanın başyazarı Norveç Bergen Üniversitesi’nden Jo Brendryen, Avrasya buz tabakasının erimesinin, geniş bölgesel sıcaklık dalgalanmaları ile örtüştüğünü söyledi. Grönland buz tabakasındaki örneklerin, söz konusu zaman zarfında Grönland’ın üzerindeki atmosferin birkaç on yıl içinde 14 dereceye kadar ısındığını gösterdiğini ifade eden Brendryen, “Bu sıcaklık değişiminin, buz tabakasının çöküşünün ana itici gücü olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Dünya, küresel iklim değişikliğinin bir yansıması olarak her yerde ısınırken, kutuplar gibi dünyanın bazı kısımları diğerlerinden çok daha hızlı ısınıyor. Gezegenin ısınmasına yol açan atmosferdeki karbondioksit (CO2) konsantrasyonu, şu anda 415 ppm’den fazlayken, o zaman bu oran 1 milyon parçacıkta 240 CO2 civarındaydı.
Buzullardaki erimenin, atmosferdeki CO2 konsantrasyonu azalmasına rağmen devam edeceğinden endişe ediliyor
Küresel deniz seviyelerini altı metreden fazla yükseltebilecek kadar donmuş su içeren Grönland buz tabakası, şu anda rekor hızda eriyor. Sadece 2019’da 560 milyar tondan fazla buz kütlesi kaybeden Grönland, 1990’lara kıyasla altı kat daha hızlı eriyor.
Yapılan yeni çalışma, tüm Avrasya buz tabakasının birkaç yüzyıl içinde erimesinin, küresel deniz seviyesini yılda dört santimetreden fazla (toplamda 4.5-7.9 metre) yükselttiğini ortaya koydu. Küresel sıcaklıklar arttıkça eriyen veya parçalanan buz tabakaları, gezegeni adeta uçurumun kıyısına sürüklüyor. Elbette ki insanlık için…
Birçok araştırmacı, Grönland ve Batı Antarktika’daki buz tabakalarının, atmosferdeki CO2 konsantrasyonu azalmasına rağmen erimeye devam edeceğinden korkuyor. Brendryen, “Avrasya buz tabakasının deniz bazlı bölgeler aniden ortadan kaybolduğu ve geri dönmediği için, araştırmamız bu fikri destekliyor” ifadelerini kullandı.