Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) üç ayda bir yayınladığı İnşaat Sektörü Analizi’nin Nisan 2020 sayısı değerlendirildiğinde, istihdam kapasitesi yüksek olan sektörde, altyapı faaliyetlerinin mücbir sebep kapsamı dışında bırakılıp SGK primleri ve vergi ödemelerinin ötelenmesi gibi acil önlemlerden yararlanamaması önemli bir sorun olarak görüldü.
Sektörde ve sektörün tedarik zincirinde dayanma gücü kısıtlı çok sayıda orta ve küçük ölçekli firma finansal anlamda zorlanıyor. Hâlihazırda 1.5 yıldır daralmakta olan inşaat sektörü, mart ayı itibarıyla koronavirüs salgınıyla ağırlaşan koşulları sebebiyle projelerde olabilecek süre uzatımı ve fesih taleplerinin olumlu değerlendirilip karşılanmasını, finansman konularındaki teşvik nitelikli düzenlemelerin bir an önce uygulamaya yansımasını planlanıyor.
Diğer yandan Türkiye’de mart ayında 108 bin 670 konutun satışı gerçekleşti. Martta satılan konut sayısı geçen aya göre yüzde 8.49 düşerken, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 3.4 yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), mart ayına ilişkin konut satış istatistikleri kapsamında, bu dönemde ipotekli konut satışları geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 90.4 yükslerek 43 bin 329’a ulaştı. İlk defa satılan konut sayısı ise mart ayında geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 22.8 düşüş kaydetti. Yabancılara yapılan konut satışları, martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3 azalarak 3 bin 36 oldu. Konut satışları, ocak-mart döneminde de yüzde 33 artarak 341 bin 38’e ulaştı.
FİYATLAR REELDE NEGATİF
Halk arasında “markalı projeler” olarak bilinen, ağırlıklı olarak kurumsal gayrimenkul şirketlerinin ürettiği konutlar üzerinden geliştirilen ‘REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ sonuçları değerlendirildiğinde, endeks Mart 2020 sonuçlarında, mart ayında fiyatlar, bir önceki aya göre yüzde 0.62, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 5.15 arttığı görülüyor. Buna göre geçen yıla göre birinci el konut satışı düşerkeni fiyatta da artış enflasyonun oldukça altında seyretti.
KRİZDEN SONRA HIZLANACAK
Tüm bunlarla beraber Cushman & Wakefield’in hazırladığı rapora göre, gayrimenkul sektörü, 2001 ve 2008 yılında meydana gelen ekonomik kriz dönemlerinde bulunduğu konumdan farklı bir yere sahip. Bu kapsamda mevcut durum halinden çıkıldığında sektörde toparlanma süreci hızlanacak. Koronavirüs salgını sebebiyle, yeni yapılması planlanan ofislerde daha az temas sağlayan çözümlere yer verilmesi planlanıyor. Ofis pazarında kiralama işlemleri de kısa süre içinde etkilenmezken, kullanıcıların kısa dönem kiralama işlemlerine ilgisinin artması amaçlanıyor. Uluslararası ticari gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman & Wakefield tarafından, “Koronavirüsün Türkiye Gayrimenkul Pazarına Etkileri” başlıklı raporunda, Türkiye ekonomisinde özellikle 2018 yılından bu yana sert esen rüzgarlar ve jeopolitik gerginliklerin yanı sıra halihazırda yaşanan küresel salgının ekonomiyi zorlayıcı önemli bir unsur olduğunu ifade etti.