Güneş’in atmosferinde meydana gelen devasa patlamalar, bilim insanlarının tahmin ettiğinden çok daha yüksek sıcaklıklara ulaşıyor. İskoçya’daki St. Andrews Üniversitesi’nden Alexander Russell liderliğindeki araştırma ekibi, Güneş patlamalarının atmosferdeki iyonları önceden hesaplanandan altı kat daha yüksek sıcaklıklara çıkarabildiğini ortaya koydu.
SICAKLIK 60 MİLYON DERECE ULAŞIYOR
Donanımhaber’de yer aldığı gibi Güneş patlamaları, atmosferde gerçekleşen dev enerji patlamalarıyla güçlü radyasyon dalgaları saçar. Bu patlamalar, uyduların işleyişini aksatabilir, radyo iletişimini bozabilir ve uzaydaki astronotlar için ciddi riskler oluşturabilir.
Yeni çalışmaya göre patlamalardan etkilenen iyonlar 60 milyon dereceye kadar ısınabiliyor. Önceki tahminler ise genellikle bu sıcaklığı 10-40 milyon derece aralığında öngörüyordu. Russell, bu durumu “evrensel bir yasa gibi görünüyor” sözleriyle tanımladı. Bu etkinin daha önce Dünya yakınındaki uzayda, Güneş rüzgarında ve simülasyonlarda gözlemlendiğini belirtti ancak bugüne kadar bu gözlemlerin Güneş patlamalarıyla doğrudan ilişkilendirilmediğini vurguladı.
1970’lerden bu yana astronomlar, Güneş patlamalarından yayılan ışığın garip bir özelliğini anlamaya çalışıyordu. Güçlü teleskoplarla renklerine ayrıldığında farklı elementlerin spektral çizgileri beklenenden daha geniş ve bulanık görünüyordu.
Uzun yıllar boyunca bu genişlemenin nedeni Güneş plazmasındaki türbülans gösterildi. Kaynayan suyun kaotik hareketlerine benzer şekilde yüklü parçacıkların hızlı ve rastgele hareketleriyle ışığın frekansının değiştiği düşünülüyordu. Bunun aksine yeni çalışma, gözlemlerle teorinin tam olarak uyuşmadığını ortaya koyuyor. Bazı durumlarda genişleme, türbülans oluşmadan önce görülüyor. Çoğu zaman çizgilerin simetrik yapısı türbülans akışına uymuyordu.
Russell ve ekibi, bu duruma daha basit bir açıklama getiriyor. Güneş patlamalarından etkilenen iyonlar, tahmin edilenden çok daha yüksek sıcaklıklara ulaşabiliyor. Araştırmacılar, manyetik alan çizgilerinin kopup yeniden düzenlenmesiyle gerçekleşen patlamaları simüle ederek, elektronların 10–15 milyon dereceye ulaşırken iyonların 60 milyon dereceye kadar ısındığını gösterdi. Elektronlar ve iyonlar ısılarını paylaşmak için birkaç dakikaya ihtiyaç duyduğundan bu sıcaklık farkı patlamaların davranışını şekillendirecek kadar uzun süre korunuyor.
Bu aşırı sıcaklıklarda iyonlar o kadar hızlı hareket ediyor ki, spektral çizgileri doğal olarak genişliyor ve böylece yarım yüzyıldır çözülemeyen bir astrofizik gizemi açıklığa kavuşuyor.
Araştırmanın pratik etkileri de büyük. Bilim insanları, iyonlarda depolanan enerjinin küçümsendiğini belirtiyor. Bu durumda, uzay hava durumu tahminlerinin yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir. Daha doğru modeller uydu operatörleri, havayolu şirketleri ve uzay ajanslarına tehlikeli Güneş olaylarına karşı ekstra hazırlık süresi sağlayabilir.