Tüketici derneklerinin temsilcileri ve hukukçular, yaz aylarının yaklaşmasıyla artan yazlık ve devre mülk kiralama işlemleri sırasında tüketicilere mağdur olmaması için uyarılarda bulundu.
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, yazlık kiralama konusunda vatandaşların dikkat etmesi gereken en önemli hususun, kısa süreli kiralama düzenlemesi olan “Konutların Turizm Amaçlı Kiralanması Faaliyetlerinin Düzenlenmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında kiralamanın yapılması gerektiğini söyledi.
Bu düzenlemeye göre 1 yıl içinde 3 defa ve 100 gün altında yapılan tüm kiralamaların kısa süreli ve turizm amaçlı kiralama olarak değerlendirileceğini dile getiren Kiraz, kiraya verenin Kültür ve Turizm Bakanlığından kısa süreli kiralama ruhsatını almış olması ve bunu taşınmazın görülen bir dış mekanına koyması gerektiğini anlattı.
Kiraz, yazlıklarda en sık görülen sorunun “site yönetimlerinin kiralamalar konusunda gösterdiği olumsuz tutum” olduğunu kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yeni düzenlemeyle yazlıklarda maliklerin oy birliğiyle karar almaları halinde kısa süreli kiralama yapılabilmektedir. Bu kapsamda vatandaşlar mutlaka yazlık sitelerde bu yönde bir karar alınıp alınmadığını öğrenmelidir. Aksi halde çeşitli platformlar üzerinden kira sözleşmesi yapmalarına ve parasını ödemelerine rağmen site kapısından içeriye alınmayabilirler. Devre mülklerde ise devre mülk sahibi veya bağımsız bölümü kullanan ortak maliklerin kat malikleri kurul kararıyla alacakları ruhsat kapsamında devre mülklerin kısa süreli kiraya verilmesi mümkündür. Vatandaşlarımız yazlık sitelerde yönetim kurulunun oy birliğiyle aldığı karar, devre mülklerde ise kat malikleri aldığı karar olmadan kiralama yaparlarsa bu tesislere girme konusunda zorluk yaşayabilirler.”
“İşletmelerin mühürlenmesi halinde kiracılar tahliye edilir”
Ali Güvenç Kiraz, kiralanan yazlığın veya devre mülkün yönetmelik kapsamında sahip olması gereken kriterlerden bahsederek, “Ruhsatsız çalıştırılan taşınmazlarla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerinin mühürleme veya idari para cezası gibi yaptırımları vardır. Mühürleme işlemi olması halinde taşınmazdan kiracılar zorunlu olarak tahliye edilecektir. Bu da yaz tatilinizi mahvetmeye kadar gidecek bir sonucu doğurabilecektir.” diye konuştu.
Yazlıklar ve devre mülklerde zaman zaman kiracıların taşınmazları tahliye etmediklerinin görüldüğünü dile getiren Kiraz, sözlerini şöyle tamamladı:
“Böyle bir durumda yazlıklarda mülk sahibinin yazlık ihtiyacı haklı bir sebep olup kiracısını tahliye edebilmesi için bir haklı durum oluşturacak ve kiracı tahliye edilmek zorunda kalacaktır. Devre mülklerde ise en az 7 gün ve sözleşmeyle daha fazla kullanım süreleri belirlenebilir bu kapsamda tüm devre mülk sahipleri veya kiracıları bu süre bitiminde taşınmazı tahliye ederek yeni dönem kullanıcısına bırakmak zorundadır. Bu süre sonunda oturmaya devam eden kişi işgalci olarak nitelendirilecek ve kaymakamlık yoluyla tahliye edilebilecektir.”
“Sosyal medyadaki reklamlara dikkat edilmesi gerekiyor”
Tüketiciler Konfederasyonu (TÜKON) Genel Başkan Vekili Aziz Koçal ise devre mülk ve yazlık satışlarında yaşanan mağduriyetlerden bahsederek, kötü niyetli birtakım kimselerin ve devre mülk satışı yapan bazı firmaların; boş araziler, süslü reklamlar ve broşürlerle tüketiciyi mağdur edebildiğini söyledi.
Tatil yapmak isteyen tüketicilerin yazlık veya devre mülk kiralarken mutlaka sözleşme yapması ve sosyal medya üzerinden yapılan pazarlamalara dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Koçal, “İnsanların tatil yapma hevesiyle giriştiği bu yolda karşısına her alanda olduğu gibi kötü niyetli kişiler çıkabiliyor. Özellikle sosyal medyadaki reklamlara dikkat edilmesi gerekiyor. Bazı kimseler ortada hiç olmayan devre mülkü satarken, bazıları da buradan daha fazla kazanç elde edebilmek için sözleşmelere uygun olmayan maddeler ekliyor.” şeklinde konuştu.
“Taşınabilir evler (tiny house) ruhsata tabidir”
Aziz Koçal, son dönemde oldukça ilgi gören “taşınabilir ev”ler (tiny house) noktasında da yaşanabilecek problemlere ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, tüketicilerin yazlık yapmak üzere satın alacakları taşınmazın imar durumunu mutlaka öğrenmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Tarla vasfındaki bir taşınmazın üzerine konut yapılamayacağını vurgulayan Koçal, “Tapuda tarla, bağ, bahçe gibi görünen yerler konut yapılaşmasına kapalı olabilir. Bu tür yerlerde yapılaşma ancak özel izne tabi olabilir ve çoğu zaman mümkün değildir.” ifadelerini kullandı.
Koçal, tiny house gibi taşınabilir yapıların belediye sınırları içinde ruhsata tabi olduğunu anımsatarak, “Ruhsatsız yerleştirilmeleri durumunda idari yaptırımlarla karşılaşılabilir. ‘Tarlaya ev koyabilirsiniz’ vaadiyle yapılan satışlara karşı kesinlikle dikkatli olunmalı, yazılı ve yasal güvenceler talep edilmelidir. Bu tür satışlara dair verilen beyanlar yazılı sözleşmede yer almıyorsa hukuki geçerliliği yoktur.” açıklamalarında bulundu.
“Sözleşmelerin düzenlenmesi aşamasında hukuki destek alınmalı”
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük de devre mülklerde tüketicilerin karşılaştığı en önemli sorunların başında “inşaat halinde olanların belirlenen sürede teslim edilmemesi, inşaatların yarım bırakılması ve aynı devre mülkün birden fazla kişiye satılmasının” geldiğini söyledi.
Yapı oturma izni alındıktan sonra bir yıl içerisinde site sakinleri tarafından devre mülklerde yönetimin oluşturulması gerektiğini vurgulayan Küçük, “Aksi takdirde uzun süren yönetimler nedeniyle istedikleri harcamalar yapan, yüksek ücretler alan devre mülk yönetimleriyle karşı karşıya kalabiliyoruz. Bu durum devre mülk sahiplerine maliyet olarak yansımaktadır.” ifadelerini kullandı.
Küçük, son dönemde en önemli şikayetlerden birisinin de devre mülklerdeki yüksek aidatlar olduğunu kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Devre mülklerden veya onların imkanlarından yararlanmayan devre mülk sahipleri yüksek aidatlarla karşılaşabiliyor. Bunlara belli bir sınırlama getirilmesi ve mutlaka yönetimlerinin denetlenmesi gerekiyor. Devre mülk satın alacak tüketicilerimiz mutlaka güvenilir kurumsal firmaları tercih etmelidir. Sözleşmelerin düzenlenmesi aşamasında hukuki destek almalıdırlar.”
“Sözleşme yapılmalı, faturaları kimin ödeyeceği belirlenmeli”
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Bodrum Başkanı Sevil Ece Gümüş de yaz aylarının yaklaşmasıyla tatil bölgelerinde sezonluk kiralık konutlara talebin artmaya başladığını belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Ancak bu yıl kiracıların dikkat etmesi gereken Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesi düzenlemesi var. Geçen yıl yürürlüğe giren düzenlemeye göre yazlık kiralanacak konutların bu belgeyi alması zorunlu hale geldi. Bu belge, konutun yasal olarak kısa ve orta dönem kiralama yapabileceğini gösteriyor. Belgesi olmayan konutların kiraya verilmesi hem ev sahibi hem kiracı açısından ciddi yaptırımlara neden olabilir.”
Gümüş, kiracıların mutlaka sözleşme yapması; Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesini sorması; evin tapu bilgileri ile ilandaki bilgilerin karşılaştırılması; elektrik, su ve aidat gibi masrafların kime ait olduğunun açıkça belirlenmesi; komisyon ödemelerinin şeffaf olması ve evin eşyalarının durumunun kontrol edilmesi gerektiğinin altını çizdi.