Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) ile Akademetre Research tarafından ortaklaşa oluşturulan “Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi” lansmanı Maslak Orjin Plaza’da düzenlenen toplantı ile kamuoyuna aktarıldı. Toplantıya AYD Başkanı Nuri Şapkacı, AYD Sürdürülebilirlik Komitesi Başkanı Cem Eriç, Akademetre Research Kurucusu Dr. Halil İbrahim Zeytin ve EY Türkiye Şirket Ortağı, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Hizmetleri Lideri Ece Sevin katıldı.
Türkiye’nin alışveriş merkezi sektöründe enerji tüketimi ve karbon ayak izini sistematik olarak ölçen ilk endeks çalışması sonuçları açıklandı. AYD (Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği) ve Akademetre iş birliğiyle hayata geçirilen AVM Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi, AVM’lerdeki enerji tüketimi, karbon salınımı ve sürdürülebilirlik performansını ölçülebilir ve hesap verebilir hale getiriyor. Bu çalışma, dünya genelinde alışveriş merkezleri için düzenli karbon ayak izi ölçümlemesi yapan ilk sistematik araştırma olma özelliği taşıyor. Endeks sayesinde AVM’lerin çevresel etkileri somut verilerle analiz edilecek ve sürdürülebilirlik stratejilerine yön verilecek.
Toplantının açılış konuşmasını yapan AYD Başkanı Nuri Şapkacı: “Dünyamızın ve ülkemizin içinde bulunduğu iklim krizi nedeniyle de sürdürülebilirlik hayati bir önem taşıyor. Bu bağlamda AVM’lerinde sürdürülebilirlik adımlarını çok hızlı atması gerekiyor. Geçen yılın sonlarında ilk adımlarını attığımız raporun ana eksenine iklim değişikliği, yatırımcı talepleri, değişen yasal düzenlemeler, mega trendleri ve tüketici beklentilerini aldık. Sektör paydaşları ile yapılan görüşmeler sonucunda Türkiye AVM Ekosistemi/sektörel sürdürülebilirlik yol haritasını oluşturduk. EY ile birlikte hazırladığımız ve AVM sektöründe bir ilk olan kapsamlı sürdürülebilirlik çalışmasının ikinci fazını 2 Mayıs 2024 tarihinde düzenlenen basın toplantısıyla açıkladık. Sektör için bir yol gösterici olacak bu raporun da çok kıymetli olduğuna inanıyoruz.” dedi.
AYD Sürdürülebilirlik Komitesi Başkanı Cem Eriç, konuyla ilgili şunları söyledi: “İklim değişikliğine bağlı sorunlar herkesin gündeminde. Bu sorunları konuşmanın değil çözüm önerileri üretmenin, aksiyona geçmenin zamanı geldiğine inanıyorum. Bizler de AYD üyeleri olarak bu konuda aksiyona geçtik. Bu noktada devletlerin, kamu-özel sektör tüm kuruluşların iş birliği içinde çalışması gerekiyor. Sektör hareketi olarak da AYD’nin bu çabası önemli. Bu çalışmada tüm paydaşlarımızla sürdürülebilirliği bütünsel bir çerçevede ele aldık. Bu çalışmalar kolektif hale gelmezse, etki gücünü artırmazsak istediğimiz sonuçları alamayız. Bu çalışma paydaşların kıyaslama yapması için önemli bir kaynak olacak. Sonra AVM’lere rehberlik etmek istiyoruz. Karbon ayak izini azaltmak için bir sektör hedefi oluşturacağız.”
Sektörün Karbon Salınımı İlk Kez Şeffaf Biçimde Ölçülüyor
AVM Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi, elektrik, su, doğalgaz tüketimi gibi kritik verileri değerlendirerek toplam kapalı alan (TKA), ortak alan (OG) ve kiralanabilir alan (GLA) bazında enerji kullanımını raporluyor. Ayrıca iklim bölgesi, mimari yapı ve teknik altyapıya bağlı enerji tüketim analizleri gerçekleştiriliyor.
- Türkiye genelinde 13,9 milyon m² GLA (kiralanabilir alan) dikkate alınarak hesaplanan enerji endeksi, kiralanabilir alan bakımından AVM’lerin yaklaşık 1/5’inin veri paylaşımıyla oluşturuldu.
- Türkiye’de AVM’lerin ortalama karbon ayak izi (OA+GLA) 65,4 kgCO₂e/m²/yıl olarak hesaplandı.
- Elektrik kaynaklı karbon salınımı 63,6 kgCO₂e/m²/yıl, doğalgaz kaynaklı ise 1,56 kgCO₂e/m²/yıl olarak belirlendi.
Bu değerler, uluslararası karbon ayak izi kriterleriyle kıyaslandığında Türkiye’deki AVM’lerin sürdürülebilirlik açısından orta seviyede yer aldığını gösteriyor: Enerji verimliliği önlemleri alınmamış AVM’ler dünya genelinde 100-150 kgCO₂e/m²/yıl karbon salınımına sahip. Türkiye’deki AVM’ler ise bu seviyenin altında kalarak daha iyi bir performans gösteriyor.
GES Kullanımı Artıyor, AVM’ler Kendi Enerjisini Üretiyor
Güneş Enerji Sistemleri (GES) kullanımına ilişkin çarpıcı veriler de endekste yer alıyor:
- GES kullanan AVM’lerde, ortak alan elektriğinin %40,3’ü yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor.
- GES yatırımları ile AVM’lerin karbon ayak izinde yıllık %20’ye kadar azalma sağlanabiliyor.
Bu veriler, alışveriş merkezlerinin sürdürülebilir enerji dönüşümüne hızla adapte olduğunu ve sektör genelinde yenilenebilir enerji kullanımının artacağını gösteriyor.
AYD ve Akademetre’nin öncülüğünde yürütülen bu endeks çalışması, sadece AVM’lerin çevresel etkilerini ölçmekle kalmayıp, enerji verimliliği artırıcı önlemler için de rehber niteliği taşıyor.